Bayden prezident kimi sonuncu dəfə BMT Baş Assambleyasında çıxış edəcək

Reuters: NYU-YORK (Reuters) – ABŞ prezidenti Co Bayden çərşənbə axşamı BMT-də çıxış edərkən xarici siyasət irsini daha yaxşı təqdim etməyə çalışacaq, baxmaaraq ki, hələ də Ukraynanın rus işğalçılarını dəf etmək cəhdləri, həmçinin müharibə bataqlığında olan Yaxın Şərqlə bağlı problemlərlə üzləşir.

Prezidentlik müddətinin bitməsinə dörd ay qalmış Bayden BMT Baş Assambleyasında dünya liderlərinə müraciət etmək üçün kürsüyə çıxaraq hər iki bölgədəki müharibələrin onun prezidentlik müddətindən daha uzun sürəcək dilemmalar yaratdığını söyləyəcək.

Qəzzada atəşkəsə məcbur etmək cəhdləri uğursuzluğa düçar olduğu və İsrail və Livanın “Hizbullah” qruplaşmasının transsərhəd döyüşlərə girdiyi bir vaxtda Pentaqon bazar ertəsi bildirib ki, ehtiyat tədbirləri çərçivəsində Yaxın Şərqə az sayda əlavə qoşun göndərəcək.

Baydenin prezidentliyi dövründə Rusiyanın 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya təcavüzündən tutmuş Fələstinin “HƏMAS” təşkilatının İsrailin cənubundakı hücumu, keçən il oktyabrın 7-də girovların götürülməsi və ardınca İsrailin Qəzzada əməliyyatına qədər xarici siyasət problemləri üstünlük təşkil edib.

Həm HƏMAS, həm də “Hizbullah”ı dəstəkləyən Çin və İrana qarşı mübarizə prezidentin vaxtının çox hissəsini alıb.

Yüksək rütbəli bir administrasiya rəsmisi, Baydenin səhər saat 10:00-da (1400 GMT) çıxışının onun vəzifə müddətinin əsas nailiyyətlərini vurğulamaq və beynəlxalq ictimaiyyətin Ukraynanı dəstəkləməli olduğunu, həmçinin Yaxın Şərqdə diplomatik həllin vacibliyini söyləmək üçün bir fürsət olacağını deyib.

Ağ Evin mətbuat katibi Karin Jan-Pyer jurnalistlərə bildirib ki, Bayden "dünyanın bu böyük çağırışları həll etmək və BMT Nizamnaməsi kimi fundamental prinsipləri müdafiə etmək üçün necə bir araya gəlməsi lazım olduğuna dair baxışını" açıqlayacaq.

Bayden cümə axşamı Vaşinqtonda görüşərkən Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskidən Ukraynanın yeni sülh planını dinləməli olacaq.

ABŞ rəsmisi bildirib ki, böyük ehtimalla bu plan əvvəlki planlara çox oxşayır, silahların artırılmasını və Ukraynanın mübarizəsinə dəstəyin təmin edilməsini nəzərdə tutur.

“Biz Ukraynanın bu müharibədə ədalətli, davamlı və hərtərəfli sülh arzusunu dəstəkləyirik. Prezident Ukrayna hərbçilərini mövqelərini möhkəmləndirmək üçün lazım olan texnika ilə təmin etmək niyyətindədir”, - Jan-Pyer bildirib.

Baydenin BMT-dəki çıxışı Nyu Yorka iki günlük səfərinin mərkəzi olacaq, səfər zamanı həmçinin çərşənbə axşamı iqlim nitqi olacaq və çərşənbə günü Vyetnam prezidenti To Lam ilə görüşəcək.

Bayden, Vyetnamın da əlaqələrinin olduğu Rusiya və Çinə qarşı çıxmaq üçün strateji və istehsal mərkəzi olan Cənub-Şərqi Asiya ölkəsi ilə əlaqələri dərinləşdirməyə çalışır.

Ukrayna və Rusiya, Qəzza, İran və Çin, Baydenin varisi vitse-prezident, demokrat Kamala Harris və ya respublikaçı keçmiş prezident Donald Tramp olmasından asılı olmayaraq, gələcək prezidentə problem yarada bilər.

Harrisin xarici siyasətə yanaşması Baydenə çox bənzəyir, baxmayaraq ki, o, on minlərlə fələstinlinin ölümünə və İsrailin təxminən bir illik döyüşləri nəticəsində viran qalan Qəzza zolağındakı humanitar böhrana münasibətdə daha sərt mövqe tutur.

Daha çox təcrid tendensiyalarına üstünlük verən Tramp Ukraynanın rus işğalçılarını sıxışdırmaq üçün apardığı mübarizəni xüsusi həvəs olmadan  dəstəkləyir və Baydenlə münasibətləri korlanmış İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahunun güclü tərəfdarıdır.

Bayden Qəzza zolağında HƏMAS yaraqlılarını məhv etməyə çalışan İsrailə güclü dəstəyini ifadə etdi, lakin indiyədək heç bir irəliləyiş əldə olunmayan girovlar müqabilində atəşkəslə bağlı danışıqlarda uğur qazana bilməyib.

Baydenin rəhbərliyi altında ABŞ Ukraynaya milyonlarla dollar dəyərində Amerika silahı göndərdi və Kiyevə NATO-nun dəstəyini təmin etdi.

Bununla belə, Rusiya müharibənin əvvəlində zəbt etdiyi şərqi Ukraynanın hissələrini saxladığı üçün münaqişə böyük ölçüdə dalana dirənib.