İsrail kütləvi raket atəşindən və HƏMAS yaraqlılarının öz ərazisinə girməsindən sonra "müharibəyə hazırlıq" rejimini elan edib

AP: Şənbə günü səhər tezdən  Qəzza zolağındakı hakim HƏMAS yaraqlıları qruplaşması bir neçə cəbhədən İsraila misli görünməmiş hücum edib, minlərlə raket atıb, onlarla HƏMAS yaraqlısı möhkəmləndirilmiş sərhədi hava, quru və dəniz yolu ilə bir neçə yerdən keçərək bayram günündə ölkəni çaşqınlıq içində qoyub.

Hücumun başlamasından altı saat sonra HƏMAS  yaraqlıları İsrailin bir neçə icmasına atəş açaraq ölkəni sarsıdan güc nümayiş etdiriblər.

Sosial şəbəkələr HƏMAS silahlılarının oğurlanmış İsrail hərbi texnikasını küçələrdə nümayiş etdirməsi, Qəzzada bir İsrail əsgərinin cəsədini sürüyüb tapdalayaraq  "Allah böyükdür" deyən  qəzəblənmiş fələstinlilərin videoları ilə dolub. Hərbçilər ölkəyə girən yaraqlılarla mübarizəni davam etdirdikləri üçün qurbanların və ya qaçırılanların təfərrüatlarına varmaqdan imtina ediblər.

"Biz müharibə vəziyyətindəyik", - İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu telemüraciətində bildirib və ölkənin ordu ehtiyatlarının kütləvi səfərbərliyini elan edib. “Əməliyyat” deyil, “raund” deyil, “müharibədir”.

"Düşmən misli görünməmiş əvəz ödəyəcək", - o əlavə edib və deyib və İsrail "elə miqyasda atəş açacaq ki, düşmən hələ bunu bilmir”.

Yəhudilərin Tövrat kitabını illik oxu dövrünü tamamladıqları sevincli gün olan Simhat Tora bayramına hücum 1973-cü il Yaxın Şərq müharibəsilə bağlı ağrılı xatirələri canlandırıb, 50 il əvvəl İsrailin düşmənləri yəhudi təqviminin ən müqəddəs günü olan Yom Kipur günündə qəfildən hücum etmişdilər.

İsrail tarixinin ən travmatik anlarından birilə müqayisələr Netanyahunun və Qəzzadan gələn təhdidlərə qarşı daha aqressiv hərəkətlərə tərəfdar olan ultrasağçı müttəfiqlərin ünvanına tənqidləri kəskinləşdirib. Siyasi şərhçilər HƏMAS-ın hücumunun planlaşdırma və koordinasiya səviyyəsinə görə görünməmiş hücum olduğunu görə bilmədiyi üçün hökuməti tənqid ediblər.

İsrailin "Maqen David Adom" xilasetmə xidməti ən azı 16 qurbanın olduğunu bildirib. Onların arasında Qəzzadan atılan raketin birbaşa düşməsi nəticəsində 60 yaşlı qadın var. Digər iki nəfərin vəziyyəti ağırdır.

Hər iki tərəfdən daha çox itki barədə məlumatlar daxil olub, lakin hakimiyyət detalları dərhal açıqlamayıb. İsrail KİV onlarla adamın İsrailin cənubunda xəstəxanaya yerləşdirildiyini bildirib.  Fələstin Səhiyyə Nazirliyi "bir çox vətəndaşın" yaralandığını bildirib, ancaq  rəqəmlər açıqlanmayıb, məscidlərdəki səsgücləndiricilərdən isə həlak olan yaraqlılara matəm duaları səslənib.

İsrail hərbçiləri təxminən 2500-ə yaxın raketin buraxılmasına cavab olaraq Qəzzadakı hədəflərə zərbələr endiriblər ki, bu da hava hücumu sirenlərinin şimala, Tel-Əviv və Qüdsə, olardan təxminən 80 kilometr (50 mil) məsafəyədək səslənib. O, öz qüvvələrinin ən azı yeddi yerdən İsrailə daxil olan HƏMAS yaraqlıları ilə atışmaya girdiyini bildirib. Ordunun məlumatına  görə, yaraqlılar ayırıcı hasardan keçiblər, hətta paraplanla havadan  və dəniz yoluyla İsrailə hücum ediblər.

Bir neçə həftə Qəzza sərhədi boyunca artan gərginlikdən sonra HƏMAS-ın hücumu başlatmasına nəyin səbəb olduğu dərhal aydın olmayıb. HƏMAS hərbi qanadının kölgə lideri Məhəmməd Deyf "Əl-Əqsa əməliyyatı" adlandırdığı hücumun başladığını elan edib.

İctmaiyyət qarşısına çıxmayan Deyf yazılı məlumatda "Yetər!" deyərək Şərqi Qüdsdən tutmuş İsrailin şimalına qədər fələstinliləri mübarizəyə qoşulmağa çağırıb. "Bu gün xalq öz inqilabını bərpa edir".

İsrailin müdafiə naziri Yoav Qallant telemüraciətində xəbərdarlıq edib ki, HƏMAS "ciddi səhvə" yol verib. O vəd edib ki, “İsrail dövləti bu müharibəni qazanacaq”.

Hücum məhkəmə sisteminin yenidən qurulması ilə bağlı Netanyahunun təklifi səbəbindən İsrail daxilindəki tarixi parçalanma zamanı baş verib. Bu plana qarşı kütləvi etirazlar yüz minlərlə israilli nümayişçisini küçələrə çıxarıb, yüzlərlə hərbi ehtiyatda olanları könüllü xidmətdən imtinaya sövq edib, iğtişaşlar Silahlı Qüvvələrin döyüş hazırlığı və öz düşmənlərinin qabağını almaq istəməsilə bağlı narahatlığı artırıb.

Yaraqlıların İsrailin cənubuna soxulması milyonlarla israillini raket partlayışlarından və HƏMAS döyüşçülərilə davam edən atışmalardan qaçaraq təhlükəsiz yerlərdə gizlənməyə məcbur edən HƏMAS-ın böyük nailiyyəti və eskalasiyası olub. Hərbçilər Qəzza yaxınlığındakı yolları bağladıqdan sonra şəhərlər boşalıb. İsrailin Xilasetmə Xidməti və Fələstin Səhiyyə Nazirliyi qanvermə ilə bağlı ictimaiyyətə müraciət ediblər.

"Bunun ciddi bir şey olduğunu başa düşürük", - podpolkovnik deyib. Bu barədə jurnalistlərə İsrail ordusunun nümayəndəsi Riçard Hext bildirib. O deyib ki, İsrail hərbçiləri ehtiyat ordunu çağırıblar.

Hext “HƏMAS ordunu qəfildən necə yaxalaya bildi?” sualını  şərh etməkdən imtina edib. "Bu, yaxşı sualdır", - o deyib.

HƏMAS-ın sürgündəki lideri İsmail Haniye bildirib ki, fələstinli yaraqlılar Qüdsdə Əl-Əqsa məscidinin və İsrailin saxladığı minlərlə fələstinli məhbusun qorunması üçün "bu qəhrəmanlıq əməliyyatının tarixi anlarında iştirak ediblər".

Qəzza zolağından  4 kilometr (2,5 mil) məsafədə yerləşən Nahal- Oz məntəqəsində evlərə doluşan qorxmuş sakinlər deyiblər ki, onlar daim atışma səsi eşidə bilərdilər, çünki ilkin hücumdan bir neçə saat sonra da atışma davam edib, binalarda əks-səda verib.

"Raketlərlə bağlı özümüzü nədənsə daha təhlükəsiz hiss edirik, bilirik ki, dəmir günbəzimiz (raket əleyhinə müdafiə sistemi) var və bizim üçün təhlükəsiz yerdir. Ancaq terrorçuların yaşayış məntəqələrində gəzdiyini bilmək başqa cür qorxudur", - 42 yaşlı könüllü yanğınsöndürən, Nahal- Ozdan olan üç uşaq anası Miryam Reynen deyib.

İsrail içəriyə girmənin qarşısını almaq üçün Qəzza sərhədi boyunca böyük bir hasar inşa edib. O, yerin dərinliyinə qədər gedir, kameralar, yüksək texnoloji datçiklər və həssas dinləmə texnologiyası ilə təchiz edilib.

Eskalasiya İsrailin Qəzza ilə qeyri-sabit sərhədi boyunca bir neçə həftəlik artan gərginlikdən və İsrailin işğal etdiyi Qərb sahilində şiddətli döyüşlərdən sonra baş verdi. Bu, həm də Netanyahunun ultrasağçı hökuməti üçün çətin bir vaxtda baş verir, hərbi ehtiyatda olan yüzlərlə əsgər ya məşqlərdən imtina ediblər, ya da bildiriblər ki, Ali Məhkəmənin zəiflədilməsilə bağlı hökumətin planından irəli gələn ciddi fikir ayrılığı səbəbindən xidmətə getməyəcəklər.

Ordu sıralarındakı fikir ayrılıqları İsraili və bir neçə cəbhədə aşağı intensivlikli münaqişələrə bürünmüş və Livanın "Hizbullah" yaraqlılar qrupunun təhdidlərinə məruz qalmış ölkənin sabitliyi üçün həlledici əhəmiyyətə malik həmrəylik institutunu  qorumaqdan ötrü hər şeyi edən Netanyahunun təhlükəsizlik üzrə ekspert kimi reputasiyasına xələl gətirir.

Cümə günü “Hizbullah” HƏMAS-ı təbrik edib, hücumu "İsrailin cinayətlərinə" cavab kimi yüksək qiymətləndirib və yaraqlıların "ilahi dəstəyə" sahib olduğunu bildirib. Qruplaşma bildirib ki, onun Livandakı komandanlığı əməliyyatla bağlı HƏMAS ilə əlaqə saxlayıb.

2007-ci ildə HƏMAS əraziyə nəzarəti ələ keçirdikdən sonra İsrail Qəzzanı blokadada saxlayır. Həmin vaxtdan barışmaz düşmənlər dörd dəfə müharibə ediblər. İsrail və HƏMAS, həmçinin Qəzzada yerləşən digər kiçik yaraqlı qrupları arasında çoxsaylı kiçik döyüş əməliyyatları raundu baş verib.

Adamların və məhsulların Qəzzaya girib-çıxışını məhdudlaşdıran blokada ərazinin iqtisadiyyatına ziyan vurub. İsrail bildirir ki, blokada yaraqlıların öz arsenallarını genişləndirməsinin qarşısını almaq üçün lazımdır. Fələstinlilər deyirlər ki, bu, kollektiv cəzaya bərabərdir.

Raket hücumu Qərb sahilində şiddətli döyüşlər dövründə baş verib. Bu il orada İsrail hərbi reydləri nəticəsində 200-ə yaxın fələstinli həlak olub. Qərb sahilinin təlatümlü şimal hissəsində onlarla yaraqlı və yerli sakin raket hücumları xəbərini qeyd edərək küçələrə çıxıb.

İsrail bildirir ki, reydlər yaraqlılara qarşı yönəlib, ancaq daş atan etirazçılar, zorakılıqda əli olmayan adamlar da öldürülüb. Fələstinlilərin İsrail obyektlərinə hücumları nəticəsində 30-dan çox adam ölüb.

Gərginlik Qəzzaya da yayılıb.  HƏMAS ilə əlaqəli fəallar son həftələrdə İsrail sərhədi boyunca zorakı nümayişlər keçiriblər. Beynəlxalq vasitəçilikdən sonra sentyabrın sonunda nümayişlər dayandırılıb.