İsrail və HƏMAS arasında atəşkəs danışıqlarının bərpası gözlənilir

Misir rəsmiləri bildiriblər ki, İsrail və HƏMAS arasında müharibədə atəşkəsin təmin edilməsinə yönəlmiş dalana dirənmiş danışıqların bazar günü Qətərdə ciddi şəkildə bərpa ediləcəyi gözlənilir.

Danışıqlar müsəlmanların müqəddəs Ramazan ayı başlayandan bəri həm İsrail rəsmiləri, həm də Həmas liderlərinin dolayı danışıqlara qatıldığı ilk nümunə olacaq. Beynəlxalq vasitəçilər bu həftənin əvvəlində Ramazan ayı başlamazdan əvvəl altı həftəlik atəşkəs əldə etməyə ümid edirdilər, lakin HƏMAS Qəzzada daimi atəşkəsə gətirib çıxarmayan hər hansı razılaşmanı rədd etdi. Bu tələbi isə İsrail rədd etdi.

Bununla belə, hər iki tərəf heç vaxt tam şəkildə pozulmayan danışıqları yoluna qaytarmaq üçün son günlər addımlar atıb.

Biri danışıqlarda iştirak edən, digəri isə onlar haqqında məlumat verən iki Misir rəsmisinin sözlərinə görə, HƏMAS vasitəçilərə döyüşləri bitirmək üçün üç fazalı plan üçün yeni təklif təqdim edib. Məmurlar məxfi müzakirələrin məzmununu açıqlamaq səlahiyyəti olmadığı üçün anonimlik şərti ilə danışıblar.

İlk addım İsrailin saxladığı 350 fələstinli məhbusun əvəzində Qəzzada silahlılar tərəfindən saxlanılan 35 girovun - qadın, xəstə və qocanın azad edilməsini əhatə edən altı həftəlik atəşkəs olacaq.

HƏMAS həmçinin hər bir əsgər üçün terrorizm ittihamı ilə uzun müddət cəza çəkən bəziləri də daxil olmaqla 50 məhbusun əvəzində ən azı beş qadın əsgəri azad edəcək. Rəsmilər bildiriblər ki, İsrail əsgərləri Qəzzada iki əsas yoldan geri çəkiləcək, məcburi köçkün fələstinlilərin döyüşlər nəticəsində dağılmış Qəzzanın şimalına qayıtmasına və yardımın maneəsiz şəkildə bölgəyə axmasına şərait yaradacaq.

BMT-nin uşaq agentliyi UNICEF cümə günü bildirib ki, təcrid olunmuş şimalda 2 yaşından kiçik hər üç uşaqdan biri kəskin qida çatışmazlığından əziyyət çəkir.

Rəsmilərin sözlərinə görə, ikinci mərhələdə iki tərəf daimi atəşkəs elan edəcək və HƏMAS daha çox məhbus qarşılığında girovluqda olan qalan İsrail əsgərlərini azad edəcək.

Rəsmilərin bildirdiyinə görə, üçüncü mərhələdə HƏMAS İsrailin Qəzzanın blokadasını ləğv etməsi və yenidənqurma işlərinin başlanmasına icazə verməsi müqabilində saxladığı cəsədləri təhvil verəcək.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bu təklifi “qeyri-real” adlandırıb. Bununla belə, o, danışıqları davam etdirmək üçün Qətərə israilli müzakirəçilər göndərməyə razılaşıb.

Misir rəsmiləri danışıqların bazar ertəsi gününə təxirə salına biləcəyini desələr də, bu danışıqların bazar günü günortadan sonra davam edəcəyi gözlənilirdi.

Netanyahu hökuməti daimi atəşkəs çağırışlarını rədd edərək, ilk növbədə “HƏMAsı məhv etmək” məqsədinə çatmaqda israr edir. Netanyahunun ofisi həmçinin cümə günü bildirib ki, o, Qəzzanın ən cənubundakı 1,4 milyon fələstinlinin sığındığı Rafaha hücum etmək üçün hərbi planları təsdiqləyib.

Birləşmiş Ştatlar və digər ölkələr belə bir əməliyyatın fəlakətli ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq etsə də, İsrail orada yerləşən HƏMAS batalyonlarını məhv etmək üçün irəliləməyi planlaşdırdığını bildirir.

Oktyabrın 7-də HƏMAS-ın İsrailin cənubuna 1200 nəfərin ölümü və Qəzzada daha 250 nəfərin girov qalması ilə nəticələnən hücumundan sonra İsrail Qəzzaya hücum etməyə başlayanda çoxlu fələstinli Rəfaha qaçıb.

Netanyahunun ofisi Rafah əməliyyatının mülki şəxslərin təxliyyəsini əhatə edəcəyini bildirsə də, təfərrüatlar və ya vaxt cədvəli barədə məlumat verməyib. Hərbçilər çərşənbə günü Qəzzanın mərkəzindəki “humanitar adalara” mülki şəxsləri göndərməyi planlaşdırdıqlarını bildiriblər.

ABŞ-ın dövlət katibi Antoni Blinken cümə günü deyib: “Biz Rafahdakı günahsız insanları İsrailin işğalından qorumaq üçün aydın və həyata keçirilə bilən plan görməliyik”.

"Biz belə bir plan görməmişik" dedi.

İsrailin Qəzzaya hücumu 31 mindən çox fələstinlinin ölümü və Qəzzanın 2,3 milyon sakininin əksəriyyətini evlərini tərk etməsi ilə nəticələnib. BMT-nin məlumatına görə, Qəzza əhalisinin dörddə biri aclıq çəkir.