Pakistan İrana cavab zərbələri endirib

AP:  Pakistan Hərbi Hava Qüvvələri cümə axşamı səhər saatlarında İrana cavab hava hücumları həyata keçirib. Onun yaraqlıların mövqelərini hədəf aldığı güman edilir. Ən azı 7 nəfər həlak olub və bu, qonşu ölkələr arasında gərginliyi daha da artırıb.

Sistan və Bəlucistan əyalətindəki zərbələr çərşənbə axşamı İranın cənub-qərbindəki Bəlucistan əyalətində iki uşağın ölümünə səbəb olan hücumdan sonra həyata keçirilib.

İran və nüvə silahı olan Pakistan silahlıların hücumlarına görə uzun müddət bir-birindən şübhələndiyi üçün zərbələr iki qonşu arasında diplomatik əlaqələri təhdid edir.

Hücumlar həmçinin İsrailin Qəzza zolağında HƏMAS ilə müharibəsi nəticəsində yaranmış Yaxın Şərqdə zorakılıq təhlükəsini artırıb. İran həmçinin bu ayın əvvəlində 90-dan çox insanın ölümünə səbəb olan intiharçı bomba hücumlarına cavab olaraq İraq və Suriyada bazar ertəsi axşam saatlarında hava hücumları həyata keçirib. İraq məsləhətləşmələr üçün İrandan səfirini geri çağırıb.

Pakistanın Xarici İşlər Nazirliyi hücumunu "yüksək koordinasiyalı və hədəflənmiş dəqiq hərbi zərbələr silsiləsi" adlandırıb.

Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında deyilir: "Bu səhərki hərəkətlər hazırlanmaqda olan irimiqyaslı terror fəaliyyəti ilə bağlı etibarlı kəşfiyyat məlumatları əsasında həyata keçirilib". “Bu hərəkətlər Pakistanın öz milli təhlükəsizliyini bütün təhdidlərə qarşı müdafiə etməkdə sarsılmaz qərarlılığının təzahürüdür”.

İran və Pakistanda bir neçə qiyamçı qrup, o cümlədən, Tehran zərbəsinin hədəfi olan sünni separatçı “Ceyş əl-Ədl” qrupu fəaliyyət göstərir. Bütün bu qrupların ümumi məqsədi var - Əfqanıstan, İran və Pakistandakı Bəluc etnik ərazilərindən müstəqil Bəlucistan yaratmaq.

Pakistanın Bəlucistan əyaləti və İranın qonşu Sistan və Bəlucistan əyalətləri iyirmi ildən artıqdır ki, bəluc millətçilərinin üsyanı ilə üzləşib.

Pakistan əməliyyatını “Marq Bar Sarmaçar” adlandırıb. İran farscasında “marq bar” “ölüm” deməkdir və bu deyimdən İranda 1979-cu il İslam İnqilabından sonra həm ABŞ, həm də İsrailə qarşı istifadə edilirdi. Yerli bəluc dilində “sarmaçar” “partizan” deməkdir və sərhəd bölgəsində fəaliyyət göstərən silahlılar tərəfindən istifadə olunur.

İranın Sistan və Bəlucistan əyalətinin qubernatorunun müavini Əli Rza Mərhəməti cümə axşamı telefonla verdiyi müsahibədə bildirib ki, İranın Sistan və Bəlucistan əyalətinin Saravan sərhədində yerləşən Saravan şəhəri yaxınlığında üç qadın və dörd uşaq ölüb. O əlavə edib ki, ölənlər İran vətəndaşları deyil və Saravan yaxınlığında ayrıca partlayış baş verdiyini də etiraf edib.

Bəluc xalqını təmsil edən “Xalvaş” insan haqları qrupu hücumda istifadə edilən sursatların qalıqlarını əks etdirən şəkilləri internetdə paylaşıb. Saravanda bir neçə evin vurulduğu bildirilir. Qrup dağılmış kərpiç binanı və zərbə yerindən dərhal sonra tüstünün qalxdığını göstərən video görüntülər paylaşıb.

Cümə axşamı hadisələri İranın çərşənbə axşamı Pakistanın cənub-qərbindəki Bəlucistan əyalətinə endirdiyi zərbələrdən sonra Pakistanın Tehrandakı səfirini geri çağırmasından bir gün sonra baş verib. İran silahlı sünni separatçı qruplaşmasının bazalarına zərbələr endirib. Hücumu öz hava məkanının "açıq-aydın pozulması" kimi pisləyən və iki uşağın öldüyünü bildirən Pakistan tərəfindən kəskin qınanılıb.

Zərbədən sonra İran dövlət televiziyası anonim bir rəsmiyə istinadən bildirib ki, Tehran hücumu qəti şəkildə pisləyib və Pakistandan “dərhal izahat tələb edib”.

İran ordusu Pakistan yaxınlığındakı Çabahar limanından ölkənin cənubundakı İraqa qədər hər il hava hücumundan müdafiə təlimləri keçirməyi planlaşdırdığından, eskalasiya riski cümə axşamı günü də qaldı. “Vilayət 1402” təliminə təyyarələrdən, pilotsuz uçuş aparatlarından və hava hücumundan müdafiə sistemlərindən canlı atəşlər daxil olacaq.

İran və Pakistan qaçaqmalçıların və yaraqlıların iki ölkə arasında sərbəst şəkildə keçdiyi 900 kilometrlik (560 mil) sərhədi var. Bu marşrut həm də Əfqanıstandan qlobal tiryək tədarükünün açarıdır.

Həm İran, həm də Pakistan üçün sərhədyanı hücumlar yenidən öz ordularının, xüsusən də radarların və hava hücumundan müdafiə sistemlərinin hazırlığını sual altına qoyur.

Pakistan üçün bu cür sistemlər çox vacibdir, çünki nüvə rəqibi Hindistanla gərginlik yüksəkdir. Pakistanın hərbi texnikası çoxdan Hindistanla sərhəddə yerləşdirilib. İrana gəlincə, o, əsas düşməni olan ABŞ-ın potensial hücumlarına qarşı bu hava hücumundan müdafiə sistemlərinə arxalanır.

Hər iki ölkənin ən mühüm tərəfdaşı olan Çin təmkinli olmağa çağırıb. Pekin əsas regional oyunçudur və Pakistanın Bəlucistan əyalətindəki Qvadar limanında “Əsas kəmər və yol” tikintisini həyata keçirir.