Ukrayna enerji səmərəliliyinin artırılması yolu ilə addımlayır

Kiyev/08.07.19/Turan: Ukrayna Avropa İttifaqının "EU4Energy" layihəsi vasitəsilə ölkədə enerji səmərəliliyinin artırılmasına yönələn bir sıra proqramların reallaşmasına başlayıb.

"EU4Energy" layihəsi 2017-ci ilin iyununda işə salınıb. Məqsəd Aİ-nin energetika sahəsində təqdim etdiyi ikitərəfli və regional yardım barədə məlumatlandırmanın artırılmasıdır.

Bu, altı "Şərq tərəfdaşlığı" ölkəsini - Azərbaycan, Belarus, Ermənistan, Gürcüstan, Moldova və Ukraynanı əhatə edir.

"EU4Energy" təşəbbüsü Aİ-nin dəstəyinin üstünlüyünün nümayiş etdirilməsinə və Aİ enerji əməkdaşlığının benefisiar ölkələrdə vətəndaşların gündəlik həyatına təsirinin göstərilməsinə yönəlib.

Ukrayna hökuməti özünün energetika islahatında enerji müstəqilliyinin və təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsi, enerji bazarının inhisardan çıxarılması, şəffaf bazarların və açıq imkanların yaradılması, enerji təchizatının diversifikasiyası və enerji səmərəliliyinin artırılması prinsiplərini prioritet kimi qəbul edib.

Ukraynada bu istiqamətdəki tədbirlərdən biri çoxmənzilli evlərin qızdırılmasında itkilərin azaldılmasıdır. Bu məqsədlə ölkədə "Çoxmənzilli evlərin sahiblərinin Birliyi" (OSBB -Ukrayna dilində abbreviatura) adında hüquqi şəxs yaradılıb. OSBB kondominiumların analoqudur.

OSBB evlərin modernləşdirilməsi üçün banklardan kredit alan hüquqi şəxslərdir. Ukraynada bu kreditləri "isti kreditlər" adlandırırlar. Modernləşdirmə çoxmənzilli evlərdə temperaturun bərabər paylanması, istiliyin məqbul səviyyədə verilməsi üçün hər evdə xüsusi tənzimləyicilərin quraşdırılmasını nəzərdə tutur. Əldə edilən kreditlər çərçivəsində evlərdə istilik təchizatı sistemi yenilənir, həmçinin evin özü təhlükəsiz tikinti materialları vasitəsilə isti saxlanılır.

Hazırda Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasının (IFC) yardımı ilə Enerji Səmərəliliyi Fondunun yaradılması proqramının reallaşmasına başlanılıb.

"Şərq tərəfdaşlığı" proqramı ölkələrindən olan jurnalistlər (onların arasında Turan agentliyinin də müxbiri olub) üçün brifinqdə IFC-nin Ukraynada fəaliyyətinin rəhbəri Elena Voloşina açıqlama verib ki, hökumət istilik itkisi və israfçılıqla mübarizədə tariflərin bazar səviyyəsinə qədər artırılmasını lazım bilib.

"Əvvəllər Ukraynada sakinlər üçün tarif aşağı idi və hökumət bundan dəyən zərəri şirkətlər üçün yüksək istilik tarifləri ilə kompensasiya edirdi. Bu, korrupsiya üçün imkanlar yaradırdı. 2014-cü ildən sakinlər üçün tariflər 100% -dən çox artırılıb. Eyni zamanda sakinlərin istiliklə təminatı üzrə ödənişlər üçün subsidiyaların bir hissəsi monetləşdirilib ki, bu da vətəndaşlara imkan yaradır ki, həmin pulu hara yönəltmək barədə özləri qərar versinlər", - o bildirib.

IFC-in "Ukraynada enerji səmərəliliyi" proqramının rəhbəri Mai Nquen deyib ki, bu, Ukrayna üçün tamamilə yeni bir alətdir və bundan öncəki "isti kreditlər" prinsiplərini də özündə birləşdirir.

"Əgər başqa ölkələrdə bu proses 4-5 il davam edibsə, Ukraynada hər şey çox tez baş verir və bir il ərzində Fond fəaliyyətə başlayacaq. Hazırda menecmentin inkişafı prosesi gedir. Fond enerji səmərəliliyi üzrə qrantların və kreditlərin paylanması ilə məşğul olacaq".

Onun sözlərinə görə, IFC paralel olaraq banklarla iş aparır, onlara qrantlarla yanaşı işləyəcək maliyyə məhsulları yaratmağa kömək edir. Layihənin özünəməxsusluğu ondan ibarətdir ki, bu, prosesin bütün iştirakçılarından (sakinlərin özləri də daxil olmaqla) investisiya qoyuluşu tələb edəcək.

"Qrant iş başa çatdıqdan sonra ayrılacaq. Mütəxəssislər yerinə yetirilmiş işin öncədən anons edilmiş iş ilə uyğunluğunu yoxlayacaqlar və müsbət rəy olarsa, evlərin sakinləri qrant alacaqlar. Bu tədbirlərə 265 mln. dolların ayrılması nəzərdə tutulur. Bu çərçivədə 6 min ev yaxşılaşdırılacaq. İlk 300 evin sakinləri xərclərin 60% -i, qalanları isə 40% -i həcmində qrant alacaqlar. İsti evlərin enerji səmərəliliyi 40-60% artacaq və müvafiq olaraq həmin evlərin sakinləri istilikdən istifadəyə görə ödənişlərə bir o qədər qənaət etmiş olacaqlar", - M. Nquen bildirib.

Sakinlər evlərin isidilməsindən dolayısı ilə mənfəət də əldə edirlər. Belə ki, bu cür evlərdə mənzillərin qiyməti dərhal 20% artır və daşınmaz əmlak bazarında populyarlıq qazanır.

Bu halda kreditlər iki növə bölünür - asan və mürəkkəb. Birinci variantda mənzillərə istiliyin paylanması üçün tənzimləyicilərin qurulması, boruların dəyişdirilməsi üzrə işlər aparılır, ikinci variantda isə buna evin istilik izolyasiyası, pəncərələrin dəyişdirilməsi və s. əlavə edilir. Kreditlər illik 20% ilə verilir.

Hesablamalara görə, asan kreditlər bir ildən, mürəkkəb kreditlər isə 3-5 ildən sonra özünü doğruldur.

Öz növbəsində Aİ Ukrayna nümayəndəliyinin birinci müşaviri, iqtisadi əməkdaşlıq, energetika, infrastruktur və ətraf mühit sektorunda xarici yardım proqramları şöbəsinin rəhbəri Yohannes Baur bildirib ki, enerji səmərəliliyi Aİ və Ukrayna əməkdaşlığının vacib aspektidir.

"Hazırda dünyada adambaşına görə ən böyük istilik istehlakçısı Ukraynadır. Bu, ilk növbədə SSRİ-nin varisi olması və bu sektorda investisiyanın olmaması ilə əlaqədardır. Bu işdə Rusiyadan qaz tədarükündən asılılığın azaldılması vacibdir. Aİ Ukraynada enerji səmərəliliyi layihələrinə 190 mln. avro xərcləyib. Bunun 100 mln.-u Enerji Səmərəliyi Fonduna köçürülüb. Digər prioritetimiz dövlət büdcəsində olan binaların modernləşdirilməsidir. Bura məktəblər, uşaq bağçaları, inzibati binalar daxildir. Bəzi hallarda modernləşmədən sonra 50% -ə qədər qənaət etmək mümkündür".

IFC, Aİ və Ukrayna hökuməti belə qənaətə gəliblər ki, Enerji Səmərəliyi Fondu bu il işə başlayacaq. -71C-