ABŞ İran neftinin alınmasına qadağanı ləğv edib

Prezident Barak Obama İran neftinin alınmasına qadağanı ləğv edən memorandum imzalayıb. Bu barədə noyabrın 18-də AĞ Evin mətbuat xidməti məlumat yayıb.

Bu barədə razılıq iyulun 14-də qəbul edilib. İran BMT Təhlükəsizlik Şurasına vəd edib ki, sanksiyaların ləğvi qarşılığında nüvə silahı istehsalı səylərindən imtina edəcək. Saziş pozulsa, sanksiyalar 65 günə bərpa edilə bilər. İranın sazişə əməl edəcəyi noyabrda xüsusi məruzədən sonra aydın olub.

İrana qarşı neft sanksiyaları 2012-ci ildən qüvvəyə minib. O vaxt İran ABŞ və Böyük Britaniyaya neft satışını dayandırıb. 2013-cü ildən İran nefti Aİ ölkələrinə də daxil olmur.

Siyasi qərarların ciddi iqtisadi nəticələri ola bilər. İran çoxdan bildirib ki, sanksiyalar ləğv edilsə, neft ixracını artıracaq.

Sanksiyalara qədər İran sutkada 4,2 mln barrel neft hasil edir, 2,5 mln barrel neft ixrac edirdi. Qadağalardan sonra tədarük 1,1 mln barrelə düşüb və Asiya-Sakit Okean regionuna olub. Hazırda İran sutkada 3 mln barrel neft hasil edir.  İxrac son vaxtlar xeyli artıb. Rusiya Nef-qaz Sənayeçiləri İttifaqının eksperti Rüstəm Tankayevin fikrincə, hazırda İran sutkada 1,5 mln barrel neft ixrac edir.

Hər şey İranın neft hasilatının və iqtisadiyyatının artım tempindən asılı olacaq. Tankayev qeyd edir ki, indi İran İraqla sərhəddə yaxın yeni yataqların hesabına istehsalı artıra bilərdi. Ancaq bunun üçün investisiyalar lazımdır, neftin hazırkı qiyməti ilə isə investor tapmaq çətin olacaq.

Rayffayzenbankın analitiki Andrey Polişuk proqnozlaşdırır ki, düna bazarına əlavə həcmdə İran neftinin çıxması qiymətlərə təzyiq göstərəcək, ancaq çətin ki, bu, güclü təsir olsun, çünki İranla bağlı bazarın gözləntilərinin çox hissəsi geridə qalıb.

Ancaq o faktı da nəzərdən qaçırmaq olmaz ki, İran (İraq və Səudiyyə Ərəbistanı ilə yanaşı) artıq indidən bazardakı paya görə mübarizədə qiyməti salmaqla öz nefti ilə dempinq edir.

Neft sənayesindəki mənbənin Qazeta.ru-ya məlumatına görə, qeyd edilən üç ölkə neftin qiymətinin formulunun dəyişdirilməsi ilə bağlı razılıq əldə edib.

“Barrelin qiyməti nə qədər aşağı düşsə də, onlar daha ucuz satacaq”, - deyə mənbə Qazeta-ru-ya izah edir. Mənbənin sözlərinə görə, Səudiyyə Ərəbistanının noyabr ayı üçün diskontu bir barelə görə 0,5 dollar, İraqın – 0,35 dollar, İranın – 0,3 dollar təşkil edib. –0--