ABŞ səfiri: "Əsrin müqaviləsi" regionun enerji geosiyasətini dəyişdi

ABŞ səfirliyi “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasının 30-cu ildönümü ilə əlaqədar qəbul təşkil edib.

"Təfərrüatlarını bilməyənlər üçün "Əsrin müqaviləsi" 1994-cü ildə SOCAR və 11 xarici enerji şirkəti, o cümlədən ABŞ-dan 4 şirkət arasında AÇG (Azəri-Çıraq-Günəşli) flaqman neft yatağının işlənməsi haqqında imzalanmış sazişdir. Mürəkkəb və uzunmüddətli danışıqlar tələb edən bu sövdələşmə o dövrdə keçmiş Sovet İttifaqına ən böyük Qərb investisiyası oldu",- ABŞ səfiri Mark Libbi öz çıxışında bildirib .

Onun sayəsində Azəri-Çıraq-Günəşli  Azərbaycanın enerji sektorunun və nəticədə Azərbaycanın bu gün yararlandığı gözəl firavanlığının əsasını təşkil etdi, o, sözlərinə  davam edib.

Səfir  "Əsrin müqaviləsi"nin Azərbaycan və ABŞ üçün əhəmiyyətinə dair iki məqamı vurğulayıb.

"Əvvəla, postsovet ölkələrinin əksəriyyətinin iqtisadi bərpa uğrunda mübarizə apardığı bir vaxtda, 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycan hökuməti bilinməyən yolla getməmək və öz enerji sektorunda xarici investisiyaları qəbul etmək üçün müdriklik və uzaqgörənlik göstərdi", -  o deyib.

Səfir əlavə edib ki, "Əsrin müqaviləsi"nin bütün regionda tarixin gedişatını və enerji geosiyasətini dəyişdiyini söyləmək mübaliğə olmaz, səfir əlavə edib.

İkincisi, bu saziş ABŞ və Azərbaycan ikitərəfli münasibətlərinin tarixində xüsusi yer tutur, Libbi sözlərinə davam edib.

ABŞ şirkətləri və ABŞ-ın siyasi dəstəyi müqavilə üzrə danışıqlarda, Azəri-Çıraq-Günəşli  yatağının işlənməsində və onunla əlaqədar Bakı-Tbilisi-Ceyhan ixrac marşrutunun işə salınmasında əvəzsiz amillər olub, o deyib.

"Bu baxımdan "Əsrin müqaviləsi" ABŞ-ın investisiyalarını və siyasi çəkisini Azərbaycanın təşəbbüsü və liderliyilə birləşdirsək, birlikdə nəyə nail ola biləcəyimizin bariz nümunəsidir", - amerikalı diplomat qeyd edib.

Həmçinin ABŞ və Azərbaycan  “Cənub” qaz dəhlizinin sonrakı inkişafı üçün həlledici əhəmiyyətə malik çoxşaxəli rol oynayıblar.

Azərbaycan “Cənub” qaz dəhlizində iştirak edərək  regional enerji bazarında əsas oyunçu və Avropaya mühüm enerji təchizatçısı kimi özünü doğruldub, Libbi qeyd edib.

"Azərbaycanın qlobal enerji keçidini qəbul etdiyi və COP29-u keçirməyə hazırlaşdığı vaxtda, hökumət tullantıların azaldılması ilə bağlı çoxvədli öhdəliklər üzərinə götürüb və yaşıl enerji ixracında regional lider olmaq üçün cəsarətli hədəfi qarşıya qoyub", - Libbi deyib.

Digər tərəfdən, Amerika şirkətlərinin  çoxu bərpa olunan enerji və karbon tullantılarının azaldılması texnologiyaları sahəsində liderdir. Amerikanın elmi-tədqiqat institutları isə qlobal miqyasda yaşıl enerji sektorunu potensial olaraq dəyişdirə biləcək innovasiyalar hazırlayırlar.

"30 il əvvəl bağlanmış" əsrin müqaviləsi " kimi, Azərbaycan və ABŞ da indi yaşıl enerji və dekarbonizasiya məqsədlərinə nail olmaq üçün öz güclü tərəflərini (bu halda ABŞ — ın nou-hau və Azərbaycanın ambisiyaları) birləşdirmək üçün əla fürsətə malikdir.

"30 il əvvəl bağlanmış "Əsrin müqaviləsi" kimi, Azərbaycan və ABŞ-ın hazırda yaşıl enerji və dekarbonizasiya sahəsində məqsədlərinə nail olmaq üçün öz güclü tərəflərini (indiki halda ABŞ nou-hausu və Azərbaycanın ambisiyaları) birləşdirmək üçün yaxşı imkanları var.

ABŞ-Azərbaycan tərəfdaşlığının və gələcək əməkdaşlığın bütün bu nümunələrində Amerika şirkətləri mühüm rol oynayırlar", - səfir deyib.

Azərbaycanda 200-dən çox Amerika şirkəti fəaliyyət göstərir və 1995-ci ildən ABŞ-ın xarici investisiyalarının həcmi 18,7 milyard ABŞ dolları təşkil edib, səfir deyib.

O ümidvar olduğunu bildirib ki, "yaşıl enerji və dekarbonizasiya kimi sektorlarda böyük potensial" nəzərə alınmaqla,  yaxın illərdə bu göstəricilər artacaq.