Azərbaycanın koronavirusun müəyyən edilməsi üzrə ekspress-testlərdən imtina etməsinin səbəbi onların etibarlılığının az olmasıdır

Bakı/19.12.20/Turan: Azərbaycanda koronavirusdan hər gün 40-50 nəfər vəfat edir – Qarabağ uğrunda müharibədə də hər gün bu qədər insan həlak olurdu. Ölkə karantin rejiminə qayıtmazdan əvvəl gündəlik yoluxma göstəricisi 4200 nəfərdən çox idi, dekabrın 18-də bu rəqəm gündəlik 4 min rəqəmindən aşağı düşüb.

Xalq qorxu içindədir. Baş verənlərə reaksiya verən Milli Məclisin deputatı Musa Quliyev koronavirusun diaqnostikası üçün ölkəyə ekspress-testlərin gətirilməsini tələb edib. Azərbaycanda ekspress-testlər tətbiq edilmir. Reaksiya sürəti ilə yanaşı bu üsulun qiymətinin aşağı olması da əhəmiyyət daşıyır. Bakıda koronavirusun laboratoriyada diaqnostikası 120 manata və daha baha başa gəlirsə, Rusiyada Çin və Tayvan istehsalı olan ekspress-testlərin qiyməti rubl ekvivalentində 17-46 manatdır.

Doktor Mahir Ramazanov Turan-la söhbətində bildirib ki, Bakıda onun rəhbərlik etdiyi, koronavirusun müəyyən edilməsi üzrə laboratoriya testlərinin aparıldığı Memorial Klinikasında ekspress-testlərdən istifadə olunmur.

“Biz ölkəyə ekpress-testlər gətirmirik, şirkətlərin idxal etdiklərindən istifadə edirik. Ekspress-testlərdən bu metodun effektivliyi az olduğuna görə istifadə etməyəcəyik. Ondan istifadə zamanı xəstə insanlar sağlam kimi müəyyən edilə bilər. Ekspress-testlər fundamental laboratoriyaları əvəz edə bilməz, təcili testlərin nəticələri sonradan laboratoriyalarda təsdiq edilməli olacaq”, deyə Ramazanov bildirib.

Onun iddiası RF-nin Avropa Tibb Klinikasının (ATK) reklam mətninə ziddir. Bu mətndə bildirilir ki, SARS-CoV-2-nin aşkar edilməsi üzrə Cənubi Koreyanın RapiGEN şirkətinin istehsalı olan yeni ekspress-test 20 dəqiqədə nəticə verir, həssaslığı 92%, spesifikliyi 98%-dir. Testə Roszdravnadzor tərəfindən razılıq verilib.

Amma Ukrayna mənbəyində analoji reklam belə bir izahatla müşaiyət olunur: test ani nəticə verir. Bu analiz üçün qan barmaqdan götürülür. Ekspress-testin nəticəsi müsbətdirsə, diaqnozu təsdiq və ya təkzib etmək üçün mütləq PCR testi təyin edilir. Ekspress-testin daha bir xüsusiyyəti xəstəlik başladıqdan etibarən 5-7-ci gündə qanda COVID-19 antitellərinin mövcudluğunu müəyyən etməsidir. Xəstəliyin erkən mərhələsində bu test əhəmiyyətsizdir.

TƏBİB-dən (Azərbaycanın Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyi) Turan-a dövlət idarəsinin mövqeyini bildiriblər:

“Azərbaycanda ekspress-testlər sınaqdan keçirilib və məlum olub ki, bu metod yeni yoluxmuş, sağalmış və az virus yükü almış xəstələrdə mənfi nəticə göstərir. Yüksək qızdırmalı, aktiv xəstələr isə mənfi nəticə göstərə bilər. Buna görə ekspress-testlərdən imtina etmək qərarı qəbul edilib”, deyə TƏBİB-in mətbuat xidmətinin əməkdaşı Elnarə Baxşiyeva bildirib.

“Eyni zamanda, ev şəraitində ekspress-testlərin tətbiqi üçün məhdudiyyət yoxdur, hər bir vətəndaş özü üçün lazım bildiyi testdən istifadə etməkdə sərbəstdir. TƏBİB dərman və digər tibbi məmulatların idxalı ilə məşğul olmur”, deyə o əlavə edib.

Deylənlərə ÜST-ün rəsmi tövsiyəsini də əlavə edək. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı yoxsul və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ekspress-testlərdən kütləvi istifadəni alqışlayır və buna şərait yaradır.

“COVID-19 diaqnozunu nə qədər tez qoya bilsək ölümcül təhlükəli virusa yoluxmuş şəxslərin təcrid və müalicə edilməsi üçün o qədər tez tədbir görərik”, deyə ÜST-ün baş direktoru Tedros Adxanom Qebreyesus bildirib.

Onun sözlərinə görə, yeni test metodikası əvvəllər olduğu kimi saatlar və ya günlər ərzində deyil, təxminən 15-30 dəqiqədə etibarlı nəticə əldə etməyə imkan verir. Bu zaman yeni testlər daha ucuzdur və mürəkkəb texniki avadanlıq olmasını tələb etmir. “Bu, çətin gedilən, tibbi laboratoriya və hazırlıqlı mütəxəssislərin olmadığı bölgələrdə test aparılmasını genişləndirməyə imkan verəcək”, deyə Tedros Adxanom Qebreyesus qeyd edib.

ÜST qapalı və yarımqapalı kollektivləri, o cümlədən məktəbləri, internat evlərini, dəniz laynerlərini, həbsxanaları, iş yerlərini, yataqxanaları və s. çətin gedilə bilən yerlər siyahısına aid edir.

Hazırda bir ekspress-testin qiyməti təxminən 5 ABŞ dollarıdır, bu da əvvəlki nəsil testlərdən xeyli ucuzdur. ÜST gələcəkdə qiymətlərin daha da ucuzlaşacağını gözləyir.

Ekspress-testin mənfi nəticəsi aktiv COVID-19 infeksiyasını tamamilə istisna etməyə imkan vermir. İmkan daxilində ekspress-testlərdən istifadə nəticəsində müsbət kimi səciyyələndirilən bütün nümunələr (və ya nümunələrin alt qrupu) nəticələrin təsdiq edilməsi üçün xüsusi avadanlığı və mütəxəssisləri olan laboratoriyaya göndərilməlidir, deyə ÜST məlumatına əlavə edir. -0-