Human Rights Watch Azərbaycanda repressiyaların gücləndiyini qeyd edir

Human Rights Watch Beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatı (HRW) yanvarın 16-da 2024-cü ildə dünyada insan hüquqları sahəsində vəziyyətlə bağlı illik hesabatı dərc edib.

Azərbaycana aid hissədə qeyd edilir ki, hökumət BMT-nin COP29 iqlim konfransı dövründə belə tənqidçilərə qarşı repressiyaları gücləndirib.

"Konfransdan bir neçə ay əvvəl hakimiyyət jurnalistlər, hüquq müdafiəçiləri və fəallar da daxil olmaqla, onlarla insanı siyasi motivli əsaslarla həbs edib. Hakimiyyət söz, toplaşmaq azadlığını pozmaqda davam edib və vətəndaş cəmiyyətini iflic vəziyyətinə salıb. Azadlıqdan məhrumetmə yerlərində işgəncələr və amansız rəftar da davam edib", deyə hesabatda bildirilir.

Fevral və sentyabr aylarında keçirilən növbədənkənar prezident və parlament seçkiləri azad və ədalətli səsvermə standartlarına uyğun olmayıb. Beynəlxalq müşahidəçilər "tənqidi səslərin boğulduğunu" qeyd ediblər və seçkilərin "rəqabətsiz" keçdiyini bildiriblər.

Yanvar ayında Avropa Şurasının Parlament Assambleyası hökumətin Avropa Şurası qarşısında "əsas öhdəliklərini" pozduğuna görə Azərbaycan nümayəndə heyətinin səlahiyyətlərini təsdiq etməyib.

2024-cü ildə yeni tənqidi səslərin həbsi dalğası əvvəlki illərdəki ilə bənzər repressiyaları davam etdirib. Siyasi rəqiblərə, jurnalistlərə və vətəndaş fəallarına qarşı yalan ittihamlar irəli sürülüb.

Belə ki, aprel ayında polis Anar Məmmədlini - seçkiləri müşahidə qrupunun rəhbərini yalan ittihamla həbs edib. Məmmədli COP29-dan əvvəl yaradılmış iqlim ədaləti üzrə yeni koalisiyanın təsisçilərindən biridir.

Uydurma ittihamlarla həbs edilmiş hökumətin digər tənqidçiləri arasında keçmiş diplomat Emin İbrahimov, iqtisadi icmalçı Fərid Mehralızadə, müxalif fəal Tofiq Yaqublu, parlament-analitik internet nəşrinin təsisçisi İmran Əliyev və internet tənqidçisi Famil Xəlilov da var.

Aprel ayında hakimiyyət 2023-cü ilin iyulunda uydurma sənədləri saxtalaşdırmaq və ekstremizm ittihamları ilə həbs edilmiş akademik Qubad İbadoğlunu ev dustaqlığına keçirib. May ayında o, polis nəzarətinə verilib və gücləndirilmiş nəzarət altındadır.

2023-cü ilin noyabr ayından etibarən hakimiyyət üç müstəqil media platformasını - Abzas Media, Toplum TV və Kanal 13-ü təqib edib, onların reportyorlarını və digər əməkdaşlarını "uydurma qaçaqmalçılıq ittihamları ilə" həbs edib.

12 KİV işçisi və digər şəxslər, o cümlədən reportyorlar Ülviyyə Həsənli, Sevinc Vaqifqızı, Hafiz Babalı, Nərgiz Absalamova, Məhəmməd Kekalov, Elnarə Qasımova, Şamo Eminov (dekabrın sonlarında istintaqın dayandırılması ilə əlaqədar həbsdən azad edilib), Müşfiq Cabbar və Əziz Orucov ibtidai həbsdədir.

Bu ilin mart ayında prezident seçkilərindən sonra polis Toplum TV-nin ofisində axtarış aparıb, bütün avadanlıqları müsadirə edib və ofisi möhürləyib. Polis ofisi bölüşən və Toplum TV ilə əməkdaşlıq edən beş vətəndaş fəalını və siyasi fəalı həbs edib. Onlar Akif Qurbanov, Ruslan İzzətli, İlkin Əmrahov, Ramil Babayev və Ələsgər Məmmədlidir.

HRW-nin araşdırmasında Azərbaycan həbsxanalarında işgəncə təcrübəsindən də bəhs edilir. Xüsusən, qeyd edilir ki, 2024-cü ilin iyulunda Abzas Media platformanın həbsdə olan direktoru Ülviyyə Həsənlinin işgəncələr haqqında bəyanatlarına dair ətraflı hesabat dərc edib.

2024-cü ilin iyulunda Avropa Şurasının İşgəncələrin və qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarın və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Komitəsi (CPT) "Azərbaycan hakimiyyətinin bu qurumla əməkdaşlıqdan birbaşa imtina etməsi" haqqında bəyanat yayıb.

Komitə bildirib ki, hakimiyyətin komitə ilə əməkdaşlıq etmək istəməməsi Avropa Konvensiyasının İşgəncələrin qarşısının alınması haqqında Konvensiyasının "fundamental və misli görünməmiş pozuntusudur".

Müraciət müəllifləri həmçinin LGBT birliyi nümayəndələrinin təqib edildiyini qeyd edirlər.