Amerikalı analitik Bakı və Yerevanı razılıq əldə etməyə çağırır

Qarabağ nizamlanması üzrə diplomatik səylərin çıxılmaz nöqtəyə gəlməsi ilə əlaqədar tərəflərin diqqəti üç ölkə prezidentinin qarşıda duran Soçi görüşünə yönəlib.

Vaşinqtonda analitiklər də vəziyyəti diqqətlə izləyir. Miçiqan Universitetinin tarix üzrə profesoru Ronald Suni hesab edir ki, vasitəçilər danışıqlar apara bilməz, münaqişə tərəfləri özləri bir-biri ilə ünsiyyətdə olmaq istəyib-istəmədiyinə qərar verməlidirlər.

Turan-ın müxbirinə müsahibəsində professor Suni Qarabağda qarşıdurma xəttindəki son gərginləşmə və ümumilikdə vəziyyətlə bağlı şərh verib.

Hazırki vəziyyətdə atəşkəsə necə nail olmaq olar? Bu suala cavabda Suni vəziyyətin istənilən an gərginləşə biləcəyini və hazırda Ukraynada və Qəzzə bölgəsində baş verən proseslərin təkrarlana biləcəyini yadda saxlamaq lazım olduğunu qeyd edib. Bu səbəbdən tərəflər bütün məsuliyyəti dərk etməli və tez və qətiyyətli hərəkət etməlidirlər.

Vəziyyət kifayət qədər ağır və pisdir, amma heç kim, o cümlədən hökumətlər və maliyyə qrupları onun daha da pisləşməsini istəmir.

Tərəflərin ortaq məxrəc tapa bilməsi üçün güzəşt nədən ibarət ola bilər?

Bu suala cavabda Suni bildirib ki, aşağıdakı variant güzəşt ola bilər – Dağlıq Qarabağ de-yure Azərbaycanın tərkibində qalacaq, onun sakinləri isə tam muxtariyyətə malik olacaqlar. Bu, region əhalisinin əksəriyyətinə, yəni ermənilərə hüquq verir. Bu zaman Azərbaycan əhalisi öz yerlərinə qayıdacaqlar. Bu variant 1997-ci ildə artıq təklif edilmişdi və Ermənistanın o zamanki prezidenti Levon Ter-Petrosyan tərəfindən qəbul edilmişdi. Lakin o, hakimiyyətdən uzaqlaşdırıldı, bu variant isə həyata keçirilmədi.

Bu gün ermənilər üçün bu variant nə dərəcədə məşhurdur? Professor bu suala birmənalı cavab verməyin çətin olduğunu deyib, çünki indi kin və qorxu hər zaman olduğundan daha çoxdur.

“Lakin babası Qarabağda dünyaya gəlmiş bir insan kimi bilirəm ki, iki xalq arasında ünsiyyət var idi və onlar yüzillər boyunca bir yerdə yaşayır və yaxşı yola gedirdilər”, deyə o qeyd edib.  -25В-