Türkiyə və ABŞ əsgərlərinin qarşı-qarşıya gələcəklərinə ehtimal verilmir

- Prezident Erdoğanın açıqlamasını necə dəyərləndirirsiniz?

- Prezident Erdoğanın açıqlaması göstərir ki, Türkiyə sərhədin o tərəfində yeni bir hərbi əməliyyatla bağlı çox ciddi hesablamalar aparıb.Çünki sərhədin o tərəfinə keçərkən Türk ordusunun qarşısına PYD/PKK terror təşkilatı ilə yanaşı ABŞ əsgərləri də çıxa bilərdi.Ancaq cərəyan edən proseslər göstərir ki,Türkiyə bu əməliyyatla bağlı çox ciddi diplomatlık görüşlər keçirib.Mən Türk ordusunun sərhədin o tərəfində geniş miqyaslı hərbi əməliyyat aparacağını düşünmürəm.Söhbət 15-20 kilometr dərinlikdəki bir ərazinin nəzarət altına alınaraq PYD/PKK terror təşkilatının oradan uzaqlaşdırılmasından gedir.ABŞ-ın Suriyadakı xüsusi nümayəndəsi James Jeffreynin Ankaraya gələrək görüşlər keçirməsi,daha sonra Gaziantepə gedərək Barzani və Talabaniyə yaxın əşirət rəisləriylə görüşməsi ABŞ-ın bu məsələdə Türkiyə ilə gizli razılaşmasının olduğunu göstərir.Türkiyənin Rusiya ilə müxtəlif sahələrdəki yaxınlaşması ABŞ-ı narahat edir.Buna görə bölgədə cərəyan edən proseslərdə ABŞ Türkiyəni itirmək istəmir.Gözlənilən əməliyyatın əsas məqsədi PYD/PKK terror təşkilatını Türkiyə sərhədinə yaxın bölgələrdən uzaqlaşdırıb Suriyanın dərinliklərinə doğru sıxışdırmaq və tampon bölgə yaratmaqdır.Prezident Erdoğanın açıqlamasına böyük dövlətlərin açıq şəkildə reaksiya verməməsi göstərir ki,Ankara bu məsəlni güc mərkəzləriylə təfərrüatlı şəkildə müzakirə edib.İndiyə qədər Fərat çayının Qərb sahilində tampon bölgə vardı,bu əməliyyatdan sonra Şərq sahilində də tampon bölgə olacaq.

- Prezdent Erdoğan "Hədəfimiz ABŞ əsgərləri deyil, terror təşkilatıdır"- dedi.Türk ordusunun ABŞ əsgərləriylə toqquşma ehtimalı varmı?

- Əsas məsələ- ABŞ-ın orada hava sahəsini Türkiyəyə bağlamamasıdır.Çünki hava əməliyyatları olmadan quru əməliyyatları keçirmək çox çətin olacaq. Hava sahəsinin qapadılacağına da ehtimal vermirəm.Azad Suriya Ordusundan verilən açıqlamada da ABŞ əsgərlərinin hədəfə alınmayacağı bildirildi.Bu əməliyyata Rusiyanın da dəstək vermə ehtimalı yüksəkdir.Çünki Rusiya da PYD/PKK-nın Suriyada məhv edilməsini istəyir.Türkiyə orada geniş miqyaslı əməliyyat aparmayacaq.Zira geniş miqyaslı əməliyyatın tələbləri də fərqlidir.Hərbi əməliyyat həm AKP-nin həm də prezident Erdoğanın reytinqinin yükslməsinə səbəb olacaqdır.

-Yəni, siz Türkiyə ilə ABŞ əsgərləri arasında toqquşma ehtimalını tamamilə istisna edirsiniz, eləmi?

-Mən buna ehtimal vermirəm.Çünki dünyada cərəyan edən açıq və gizli qlobal savaşlarda ABŞ Türkiyəni itirmək istəmir.ABŞ Türkiyəni təkcə Aralıq dənizində, Orta Şərqdə deyil,Qara dənizdə, Qafqazda, Xəzər dənizində hətta Əfqanıstanda da itirmək istəmir.Ona görə gözlənilən əməliyyatın başda ABŞ olmaqla, güc mərkəzləriylə dərindən müzakirə edildiyinə inanıram.

-Türkiyənin bu əməlyyatından sonra bölgədə həyata keçiriləcəyi iddia edilən "Kürd dəhlizi" layihəsi aradan qalxarmı?

-Türkiyə qərarlı əməliyyat keçirsə,tarazlıqlar tamamilə dəyişəcəkdir.İstər Türkiydə istərsə də İraq və Suriyada "kürd məsələsi" yenidən müzakirə edilib siyasi formullar tapılmağa çalışılacaq.ABŞ-ın Suriyada kürdlərə dəstək verməsinin əsas məqsədi-oradan İranı mühasirəyə almaq və İranın Aralıq dənizinə çıxışını əngəlləmək, Livanda Hizbullaha verdiyi dəstəyi aradan qaldırmaqdır.Ona görə ABŞ bütün baxımlardan Türkiyəyə ehtiyac hiss edir və Türkiyəni itirmək istəmir.Böyük ehtimalla, prezident Erdoğan əməliyyatla bağlı olaraq ABŞ prezidenti ilə də müzakirələr aparıb.Gəldiyimiz mərhələdə Türkiyə üçün əsas məsələ- əvvəlki əməliyyatarda olduğu kimi, bu işi də az tələfatla həll etməkdir.Rusiyanın da səssiz qalmasından başa düşürük ki,məsələ Kreml ilə də yaxından müzakirə edilib.Türkiyə əsgərləriylə ABŞ əsgərlərinin qarşı-qarşıya gələcəklərinə ehtimal vermədiyim kimi, ABŞ-ın Suriya hava sahəsini qapadacağına da inanmıram.

Fərgli baxış

Türk mütəxəssis-şərhçi:"ABŞ əsgərləriylə qarşı-qarşı gəlmə ehtimalı yüksəkdir"

Bu sözləri Turan informasiya agentliyinə verdiyi açıqlamada Orta Şərq və terrorizm məsələləri üzrə mütəxəssis, "Milliyet" qəzeti və NTV kanalının daimi şərhçisi Nihat Ali Özcan deyib.

Bununla bağlı Turan agentliyinin suallarını cavablandıran Nihat Ali Özcan, ABŞ-ın Suriyada yürütdüyü siyasətdən Türkiyənin razı olmadığına diqqəti cəlb edib:"Türkiyə,ABŞ-ın Suriyada həyata keçirdiyi siyasətdən razı deyil.Bununla bağlı olaraq əvvəllər də iki ölkə arasında gərginliklər baş verib.Prezidentin sözləri göstərir ki, Türkiyə bu dəfə qərarlı hərəkət etmək və PKK/PYD terror təşkilatını sərhədin o tərəfində də aradan qaldırmaq istəyir.Ankara hərbi əməliyyatla bağlı müxtəlif güc mərkəzlərindən gələcək qərarları gözləyir.Türk ordusunun bölgədə quru əməliyyatı keçirməsi halında ABŞ əsgərləriylə qarşı-qarşıya gəlmə ehtimalı yüksəkdir.Belə bir şey olsa, həm bölgədə həm də Türkiyə -ABŞ münasibətlərində tamamilə fərqli vəziyyət yaranar.Ona görə indi hamı bu ehtimalı düşünüb iki ölkə əsgərlərinin qarşı-qarşıya gəlməməsinə çalışır"

İdlib bölgəsində terrora qarşı mübarizədə işlərin gözlənildiyi kimi getmədiyini xatırladan Nihat Ali Özcan, oradakı magistral yolun ayın 15-də açılmasının mümkün olmadığını, bunun isə bölgədə işləri çətinləşdirdiyinə diqqəti cəlb edib. "ABŞ-ın bölgəyə hakim olduğu hər kəsə məlumdur.Fərat çayının sağ sahilinə Türkiyənin təşkil etməyi planlaşdırdığı əməliyyat, əslində, Suriyada konfederal bir strukturun meydana çıxmasının ilk işarələridir.ABŞ oradakı kürdlərlə müttəfiqliyini davam etdirir, Türkiyə orada "kürd dəhlizi" qurulmasına özünün varlıq problemi kimi baxır.Ona görə son dərəcə xaotik vəziyyət var"- deyə sözlərinə davam edən Nihat Ali Özcan Türkiyə və ABŞ əsgərlərinin bölgədə vuruşa biləcəklərini, bunun qabağının alınması üçün Türkiyənin məhdud hərbi əməliyyat aparmasının və əməliyyat vaxtı ABŞ əsgərlərinin bölgədən çəkilməsinin lüzumundan bəhs edib.Özcan, mövcud vəziyyət dəyişmədiyi müddətcə Türk-ABŞ əsgərlərinin bölgədə qarşı-qarşıya gəlmə ehtimalının yüksək olduğunu bildirib.

Fərat çayının sağ sahilinə əməliyyat təşkil edilələciynə dair prezident Erdoğanın sözlərinə ABŞ müdafiə nazirliyindən reaksiya verilib.Pentagonun mətbuat katiblərindən mayor Sean Robertson prezident Erdoğanın sözlərini şərh edərkən "Suriyanın Şimali-Şərqində və xüsusilə, ABŞ əsgərlərinin olduğu və ya yaxınlığında yerləşən hər hansı hərbi qüvvə tərəfindən atılacaq təktərəfli addım böyük narahatlıqdır və bu cür addımları qəbul edilməz hesab edirik"- deyib."Bir-birlərinin təhlükəsizliklərinə cavabdeh olduqlarını" xatırladan mayor Robertson, Türkiyənin sərhəd təhlükəsizliyinə də hörmət bəslədiklərini sözlərinə əlavə edib.