2019-cu ildə Bakı Ermənistana ultimatum verə bilər - politoloq

Qarabağ probleminin həlli ilə bağlı ümidlər hər il özünü doğrultmur və növbəti ilə ötürülür. Amma 2018-ci ildə baş verən hadisələr göstərir ki, gələn il Qarabağ nizamlanmasında həlledici ola bilər - "Atlas" Araşdırmalar Mərkəzinin politoloq Elxan Şahinoğlu tərəfindən hər il hazırlanan geniş analitik hesabatında gəlinən əsas nəticə belədir.

Bunun üçün Azərbaycanda zəruri dəyişikliklər həyata keçirilib: ordunun daimi təlimləri, Naxçıvan istiqamətində cəbhə xəttinin düşmən tərəfə irəliləməsi, hərbi hissənin Ermənistanla sərhəddən çıxarılması və Qarabağ cəbhəsinə göndərilməsi mümkünlüyü, Qarabağın Azərbaycanlı icmasında əsaslı kadr dəyişikliyi, cəbhələrdə Azərbaycanın Paşinyanı sələfi Sarkisyanı maneəsiz şəkildə əvəz etməsi üçün təmin etdiyi nisbi sakitlik və s. Azərbaycan ərazilərinin işğalında şəxsən iştirak etməyən Paşinyan Azərbaycana Ermənistanın Qarabağ klanını təmsil edən əvvəlki rəhbərlərindən daha çox sərf edir.

2019-cu ildə Bakı aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirməlidir: Qarabağın Azərbaycanlı icmasının yeni rəhbərliyi beynəlxalq təşkilatlarda işi fəallaşdırmalıdır, icma sədri Tural Gəncəliyev Avropa paytaxtlarında danışıqlar aparacaq, Azərbaycanlı qaçqınların doğma yurdlarına qayıtmasının alternativinin olmadığını dünyaya çatdırmaq lazımdır. Bu ərazinin Azərbaycanın tərkibində saxlanılması şərtlərinin müzakirəsi üçün Qarabağın erməni və Azərbaycanlı icmaları arasında birbaşa əlaqələrə nail olmaq lazımdır.

2019-cu ildə İ.Əliyev və N.Paşinyan arasında bir neçə görüş ola bilər, amma buna qədər Paşinyan Qarabağ separatçılarının danışıqlara cəlb edilməsi ideyasından əl çəkməlidir. Hələlik Paşinyan Azərbaycanla bizi qane edən şərtlərlə sülh bağlamaq niyyətini göstərən bəyanat verməyib. Paşinyanın Qarabağ klanının siyasətini davam etdirmək qərarına gələcəyi istisna deyil və həmin vaxt Əliyev Ermənistana ultimatum verə bilər, özü də problemin hərbi yolla həllində bizim üçün Rusiya-Ermənistan münasibətlərində soyuqluq və ermənilərdən NATO və Aİ ilə yaxınlaşmaq niyyətindən əl çəkməyi, Ermənistanda əcnəbi hərbi qulluqçuların mövcudluğunun qeyri-mümkün olması barədə öhdəlik imzalamağı tələb edən Lavrovun xəbərdarlıq bəyanatı və s. kimi sərfəli geosiyasi reallıqlar formalaşıb.

"Rəsmi Bakı ilin ilk yarısı boyunca Paşinyanın əlverişli münasibətini gözləyəcək. Yerevan problemi beynəlxalq hüquq əsasında həll etmək niyyətini ciddi şəkildə göstərməsə, Azərbaycan ordusu fəallaşacaq, rəsmi Bakı isə Yerevana mətni təxminən belə olacaq bir ultimatum verə bilər: "Ermənistan ordusu yaxın üç ayda Dağlıq Qarabağ ətrafındakı əraziləri azad etməlidir. Əks halda Azərbaycan icbari tədbirlər görəcək"", E.Şahinoğlu belə hesab edir.

Bakının qətiyyəti Qafqazda yeni müharibə istəməyən digər ölkələrin Ermənistana qarşı tələblərinin sərtləşməsinə gətirib çıxaracaq, deyə o əlavə edib.

Hələlik isə Paşinyanın konstruktivliyinə Qarabağ separatçıları mane olur. DQ-nin faktiki hakimi Bako Saakyan Paşinyanla münaqişə aparır, özünü ona tabe olmuş kimi göstərir, eyni zamanda Sarkisyanın və Koçaryanın təsir dairəsindən çıxmır. Bu şəraitdə Paşinyan Azərbaycanla sülh bağlamayacaq, status-kvonu saxlamağa çalışacaq. Xankəndinə səfər edərək, orada yerli liderlərlə görüşərək və Ermənistanın gələcək büdcəsini və ona daxil edilmiş DQ büdcəsini müzakirə edərək Paşinyan sələflərinin siyasətini davam etdirdiyini göstərir. Bu isə mütləq Azərbaycanın Ermənistana hərbi təzyiqini gücləndirəcək. "Paşinyan müharibədən qorxur", politoloq belə hesab edir, Azərbaycan Qarabağ siyasətində bu amildən istifadə etməlidir.

Heç bir Ermənistan prezidenti və ya baş naziri öz iradəsi ilə Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamayacaq, onun ölkəsindəki daxili vəziyyət buna imkan verməyəcək. Buna görə Azərbaycan Ermənistanı sülhə məcbur etməlidir. Biz işğalçıya qarşı hərbi təzyiqi davam etdirəcəyik və müxtəlif ölkələrdən yeni partiya silahlar alacağıq, deyə politoloq bildirib.

E.Şahinoğlu Paşinyanın Ermənistan və Türkiyə arasında yaxşı münasibətlərin qeyd-şərtsiz bərqərar edilməsi haqqında təklifinə sərt cavab verən Ankaranın son bəyanatını yüksək qiymətləndirib. Türkiyə təkrar edib ki, DQ ətrafındakı rayonlar azad edilmədən münasibətlərin normallaşması qeyri-mümkündür və deməli, Paşinyan Türkiyə ilə sərhəddə gərginliyi aradan qaldımağa müvəffəq olmayacaq.

Ermənistan-Rusiya münasibətlərinə toxunan E.Şahinoğlu əmindir ki, Kreml Ermənistanla sıx əməkdaşlığı davam etdirəcək, baxmayaraq ki, Koçaryanın həbsi ilə əlaqədar Putin Paşinyanı təbrik etməyib. Amma Moskva baş naziri tutduğu vəzifədən kənarlaşdırmayacaq, belə ki, xalq Paşinyanı dəstəkləyir, RF isə Ermənistanda vətəndaş müharibəsi olmasını, Azərbaycanın bundan istifadə etməsini istəmir.