COP29: 1,3 trilyon ABŞ dolları

BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Konfransının (COP29) 29-cu sessiyasında açıqlanan yeni iqlim proqramlarının maliyyələşdirilməsi üzrə razılaşma layihəsi, iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə uyğunlaşmaq və iqlim müdafiəsi tədbirləri üçün illik ən azı 1,3 trilyon dollar (1,23 trilyon avro) ayrılmasını təklif edir. Çərşənbə günü açıqlanan 34 səhifəlik sənəd, inkişaf etməkdə olan ölkələrin maraqlarını nəzərə alaraq hazırlanıb, lakin bəzi mübahisəli məsələlər hələ də həll edilməyib, AFP bildirir.

Layihə razılaşması, əsasən Afrika ölkələrindən ibarət olan ən az inkişaf etmiş ölkələrə maliyyə dəstəyini prioritetləşdirir və bu ölkələr ən azı 220 milyard dollar illik maliyyələşmə tələb edir. Dəniz səviyyəsinin artmasından xüsusilə əziyyət çəkən kiçik ada dövlətləri isə 39 milyard dollar tələb edirlər.

Misir və Avstraliya tərəfindən hazırlanmış ilkin layihə, noyabrın 12-də inkişaf etməkdə olan ölkələr tərəfindən ciddi tənqidə məruz qaldı. Tənqidçilər sənədin zəngin, sənayeləşmiş ölkələrin maraqlarını dəstəklədiyini və həssas iqtisadiyyatların tələblərini lazımi şəkildə əhatə etmədiyini iddia etdilər.

Cavab olaraq, yeni təklif maliyyə mənbələrinin səfərbər edilməsi üçün üç variant təklif edir. İnkişaf etməkdə olan ölkələr tərəfindən dəstəklənən ilk variant, iqlim maliyyəsinin yalnız sənayeləşmiş dövlətlər tərəfindən təmin edilməsini nəzərdə tutur. İkinci variant isə, zəngin dövlətlərin dəstəklədiyi və donor ölkələrin dairəsinin Çin kimi varlı inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatları da əhatə etməsini təklif edir. Üçüncü, kompromisə əsaslanan variant isə balanslı bir yanaşma təqdim edir, lakin tərəflər arasındakı fikir ayrılıqlarını hələ də tam həll etmir.

COP29 iştirakçıları, razılaşmanın yekunlaşdırılması üçün indi intensiv müzakirələr aparacaqlar və müzakirələrin 22 noyabra qədər davam etməsi gözlənilir. Nəticənin, qlobal maliyyə axınlarının iqlim dəyişikliklərinin azaldılması və uyğunlaşma hədəfləri ilə uyğunlaşdırılmasında mühüm addım olacağı gözlənilir.