Binəqədi faciəsi təkrarlana bilər

Müdhiş faciənin - 2015-ci il mayın 19-da Binəqədi rayonunda çoxmərtəbəli yaşayış binasında 15 nəfərin ölümü, 50 nəfərin isə yaralanması ilə nəticlənmiş yanğının - baş verdiyi gündən 2 il keçib. О zаман bu qədər çox qurbanı olmuş irimiqyaslı yanğının səbəbinin binanın üzlüyünün keyfiyyətsiz olduğu rəsmən elan edilmişdi.

Məsuliyyətə binaların üzlənməsində istifadə edilən poliuretan istehsalı ilə məşğul olan "Qlobal Stone" MMC firmasının baş direktoru Uğur Bəşirov, "Global Construction" MMC-nin rəhbəri Mahmudov Miryusif, "Global Construction" MMC-nin sədr müavini Ələkbər Əsgərov, Binəqədi Rayon İcra Hakimiyyətinin təsərrüfat şöbəsinin müdiri, 2012-2013-ci ildə , Binəqədi rayonu MKT-nın rəisi işləmiş Ədalət Rəcəbov, 72 saylı Mənzil-Kommunal Sahəsinin rəisi Nizami Orucov, həmçinin 2012-2013 illərdə Binəqədi Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının birinci müavini işləmiş və binaların fasadının poliuretan materialla üzlənməsi üzrə işlərə nəzarət etməli olan Qəzənfər Novruzov cəlb olunmuşdu.

Onlara qarşı AR Cinayət Məcəlləsinin (CM) 225.2 (ehtiyatsızlıqdan zərər çəkmiş şəxsin ölümünə və ya digər ağır nəticələrə səbəb olmuş yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının pozulması) və 308.2 (vəzifə səlahiyyətlərindən ağır nəticələrə səbəb olmuş sui-istifadə etmə) maddələri üzrə ittiham irəli sürüldü.

"Dərnəgül Boru Zavodu" QSC-nin poliuretanın sınaq yoxlanması ilə məşğul olan Sınaq Laboratoriyasının rəisi Məmməd Ağacavad Hacı oğlu AR CM-in 308.2-ci və 313-cü maddələri (vəzifə saxtakarlığı) üzrə, Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin baş direktoru Akif Muradəli oğlu Əlibəyov CM-in 308.2-ci maddəsi üzrə ittiham olundular. Sonradan məhkəmənin hökmü ilə M. Mahmudov 8 il müddətinə, A.Əsgərov 4 il, U. Bəşirov 5 il, Q.Novruzov 4 il, A. Rəcəbov 4 il, N. Orucov 3,5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edildi. A. Əlibəyov və A.Məmmədovun barəsində CM-in 70-ci maddəsi (şərti olaraq) tətbiq olundu və onlara şərti cəza təyin edildi. Bir çoxları yalnız bu şəxslərin məhkəmənin çıxardığı hökm əsasında həbs olunmasından narazı idi və onları gözdən pərdə asmaq üşün suçlandırılan adi icraçı adlandıraraq iddia edirdilər ki, onlar Binəqədi Rayon İcra Hakimiyyətinin rəhbərliyi səviyyəsində yüksək vəzifəli şəxslərinin icazəsi olmadan heç bir iş görə bilməzdilər. Lakin həbs təhlükəsi yüksək vəzifəli məmurlardan yan keçdi.

Faciədən dərhal sonra prezident İlham Əliyev bütün binaların təhlükəli üzlüyünün qoparılması barədə sərəncam verdi. Bütün respublikadan ölkənin az qala yarısının üzləşdiyi təhlükənin miqyasını aşkar etmiş söküntü dalğası keçdi.

Lakin indiyədək Azərbaycanın müxtəlif guşələrindən binaların üzlənməsi üçün tezalovlanan, amma ucuzluğuna görə sərfəli olan materialın tətbiq ediliyi barədə xəbərlər eşidilir. Bu günlərdə belə bir xəbər Xaçmazdan gəldi.

Bir müddət sonra o dəhşətli yanğının barəsində "MTN işi" və s. təhqiqatlarda danışıldı və onun qəsdən törədildiyi haqda versiya yarandı. Bu faciədən qaçınmaq olardımı və bizi gələcəkdə onun təkrarlanacağı təhlükəsi gözləmir ki?

"Belə yanğınlar təhlükəsi qalmaqdadır, çünki təhlükəli tezalovlanan üzlüklərin çıxarılması prosesi başa çatmayıb", - deyə memar Aytəkin İmranova "Turan"a bildirib. - Nə qədər ki, tikinti sahəsinə nəzarət yoxdur, amma orada korrupsiya və asan gəlir qazanmaq faktları olmaqdadır, bu cür faciənin təkrarlanmayacağına təminat yoxdur. Çoxmətrtəbəli binada baş vermiş yanğınla bağlı iş əsaslı surətdə araşdırılımayıb. Danışıldı və unuduldu. Bəs o dəhşətli yanğında ölənlər? Faciənin miqyasına rəğmən - 15 nəfər həlak oldu - faktiki olaraq, heç kim cəzalandırılmadı. Yanğın barədə MTN-in işində də deüyilirdi , amma hər şeyi ört-basdır etdilər. İnşaat sahəsi bəzi məmurlar üçün pul qazanmağın strateji istiqamətinə çevrilib. Evləri harada və necə gəldi tikirlər və bütün bunlar növbəti faciəyə qədər davam edir. Bu işdə başlıcası insanların təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin olduğu heç kəsi maraqlandırmır. Bütün sualları tikintini maliyyələşdirən qurumlara ünvanlamaq lazımdır. Yoxlamalar faciədən sonra yox, ltikintinin lap əvvəlindən aparılmalıdır. İndi məlum olub ki, heç bir yoxlama olmayıb, amma nədənsə hamı sudan quru çıxdı. Əgər günahkarlar cəzasız qalırsa, problemin mənbəyi aşkar edilməyibsə, belə faciələr çox ola bilər".

"Əlbəttə ki, faciədən qaçınmaq olardı, - deyə Müstəqil Memarlar Assosiasiyasının rəhbəri Zemfira Budaqova "Turan"a bildirib. - Bütün tikinti materiallar yanğın, güclü külək və zəlzələyə davamlılığı xüsusunda yoxlamadan keçirilməlidir. Bu, xüsusilə binalar tikildikdən sonra onlara vurulan üzlüklərə aiddir. Elə plastik üzlük var ki, gözəl görünür, zahirən daşa bənzəyir, amma kifayət qədər ucuzdur. Yəqin ki, yanmış çoxmərtəbəli binada daş üzlük adı ilə ondan istifadə edilib, pulları isə silərək mənimsəyiblər"

Z. Budaqovanın fikrincə: "Təhlükənin mənbəyi təkcə yanğın deyil. Bu yaxınlarda Bakıda güclü külək bir qızı eyvandan uçurub. Bir təsəvvür edin ki, bu evdə eyvanın məhəccəri nə qədər alçaqda yerləşir.

Üzlük, suvaq insanların başına düşür, bütün bunlar da insan tələfatına gətirib çıxara bilər. Prezidentin sərəncamından sonra təhlükəli üzlüyü çıxartdılar, lakin təminat yoxdur ki, onu tamamilə qoparıblar. Suraxanı-Balaxanı yolu boyunca çöl tərəfdən gözəl görünən, lakin vəziyyəti son dərəcə pis olan evlər uzanır. İstisna etmək olmaz ki, bu evlərdə təhlükəli üzlük hələ də qalmqdadır",.