Cəzaçəkmə yerlərində vəziyyət yaxşı deyil

“Siyasi Məhbuslarsız Azərbaycan” İctimai Alyansı “Cəzaçəkmə yerlərində hazırki vəziyyət, siyasi məhbusların problemləri və qarşıdakı vəzifələr” haqda araşdırma-hesabatı təqdim edib.

36 səhifəlik hesabat keçmiş məhbusların sübutları əsasında hazırlanıb. Bura siyasi məhbuslar, onların ailə üzvləri, məhkəmələrin monitorinqləri və çıxarılan hökmlər daxildir. Penitensiar Xidmət hesabatı hazırlayanları cəzaçəkmə yerlərinə buraxmayıb.

Sənəddə qeyd olunur ki, 2012-ci il mayın 22-də qəbul edilən “Cəzaçəkmə yerlərində saxlanılan şəxslərin hüquq və azadlıqlarının təminatı haqqında” qanunla həbsdə olanlara və mühakimə edilənlərə bəzi hüquqlar verilib.  Məhbusların müasir ixtisaslaşdırılmış avtomobillərdə daşınması yaxşılaşdırılıb. Dustaqlara dini ibadət etməyə icazə verilib.

Mənfi tərəflərə gəlincə, penitensiar müəssisələrin əksəriyyəti hələ sovet dönəmində tikilib. Bu sistemdə qanunlar tam gücü ilə işləmir, korrupsiya çiçəklənir, işgəncələr tətbiq edilir.

Saxlanma şəraiti pisdir. 4 nəfər üçün nəzərdə tutulan təcridxanada 6,8 hətta 10 nəfər saxlanılır.

Bəzi koloniyalarda 30 kv. metr sahədə  20-dək adam saxlanılır. Tualetlər, əl-üz yuyanlar yararsız vəziyyətdədir. Qışda isti su yoxdur. Belə durum xəstəliklərə yol açır.

Məhbuslara verilən yeməklər yaxşı deyil və onlar evdən gələn ərzaqla qidalanmalı olurlar.

Görüşlərə, telefon danışmalarına rüşvətlə icazə verilir. Koloniyalarda uzun görüşə, hamama görə pul vermək lazımdır. Pul verməsən karserə düşərsən.

Kameralar və baraklar qızdırılmır. Qışda havanın temperaturu 18 dərəcədən aşağı olanda məhbuslar iki adyalla yatmağa məcbur olur.

Polis müəssisələrində də problemlər var. Belə ki, müxalifətçi Fərəc Kərimlini doğmalarını  xəbərdar etmədən 10 gün polisdə saxlayıblar.

2014-cü il avqustun 2-də AXCP fəalı Ruslan Nəsirlinin atasını saxlayıblar və oğlu  təslim olduqdan sonra atanı buraxıblar.

Hesabatda məhkəmələrin qeyri-obyektivliyinə, vəkillərə təzyiqlərin olmasına toxunulur. Belə ki, Leyla Yunusu və digər siyasi məhbusları müdafiə edən Xalid Bağırov Vəkillər Kollegiyasından xaric edilib.

İşgəncələr də ciddi problem olaraq qalır. Bir il öncə 14 saylı koloniyada Elşad Babayev işgəncələrdən ölüb.

Hüquq müdafiəçisi Leyla Yunus da dəfələrlə Bakı istintaq təcridxanasında fiziki zorakılığa məruz qalıb.

AXCP fəalları Elvin Abdullayev və Murad Adilov işgəncələrə məruz qalıblar.

Hesabatda insan hüquqlarının pozulması faktlarına görə penitensiar sistem, prokurorluq, məhkəmə-tibbi ekspertiza əməkdaşlarının və hakimlərin adları daxil olan “qara siyahı” yer alıb.

Sonra qeyd olunur ki, son vaxtlar 20-dən çox yeni siyasi məhbus həbs edilib və onların ümumi sayı 90 nəfərdən çoxdur.

Hesabatda bu problemlərin aradan qaldırılması, məhbusların hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi üzrə tövsiyələr irəli sürülür.

“Siyasi Məhbuslarsız Azərbaycan” İctimai Alyansı 2012-ci ildə bir qrup keçmiş siyasi məhbus tərəfindən yaradılıb. Quruma hüquq müdafiəçisi Oqtay Gülalıyev rəhbərlik edir.—06D--