Dövlət saytlarının bağlanması ilə bağlı versiyalar: profilaktikadan xarici müdaxiləyə qədər (YENİLƏNİB)

Adının gizli qalmasını istəyən internet sahəsində əcnəbi mütəxəssis Turan-a fevralın 22-də ölkənin dövlət saytlarının bağlanmasının bir sıra mümkün səbəblərini açıqlayıb. Onlar arasında profilaktika, infrastruktur səviyyəsində dərin xarici müdaxilə və ya texniki heyət tərəfindən sındırlma.

“Gov.az domenindən göründüyü kimi, bütün işləməyən saytlar eyni sahədədir və onlara Delta Telekom xidmət edir”, deyə ekspert qeyd edib.

Onun fikrincə, serverdə texniki nasazlıq da istisna deyil. Ola bilər ki, texniki heyətdən kimsə nəyisə sındırıb və ya serverin konfiqurasiyası pisdir. -0-

2016 Fevral 22 (Bazar ertəsi) 13:58:11

Fevralın 22-də səhər gov.az İnternet domeninin bloklanması ilə bağlı rəsmi versiya “texniki profilaktika” adlandırılıb.  Lakin Turan qeyd edir ki, öncədən profilaktika barədə məlumat verilməyib.

Sonuncu dəfə hökumət saytlarının bloklanması 2012-ci il yanvarın 16-da baş verib. Buna görə məsuliyyəti AzerianCyberArmy haker qruplaşması öz üzərinə götürmüşdü.

Özlərini “islamçı veb-mühəndislər kimi təqdim edən hakerlər hakimiyyəti ABŞ, Qərb və İsraillə əməkdaşlıqda ittiham edərək Azərbaycanda “ərəb baharı”nın təkrarlanacağı ilə hədələmişdilər.

O zaman İT mütəxəssisləri müəyyən etmişdilər ki, hücum İran ərazisindən İP-ünvandan edilib.

İş belə gətirib ki, gov.az-ın indi bloklanması da prezident İlham Əliyevin fevralın 23-də İrana rəsmi səfəri ərəfəsində baş verib.

Bundan öncə rəsmi İran radiosu Azərbaycanı şiə müsəlmanların amansız təqib olunmasında ittiham edib.

Qeyd edək ki, Azərbaycan prezidentinin 2004-cü il 5 noyabr tarixli fərmanına əsasən ölkənin dövlət saytları “onların təhlükəsizliyinin səmərəli müdafiəsi məqsədilə” Dövlət Obyektlərinin Xüsusi Mühafizə Xidmətinin xüsusi serverində yerləşdirilib. Bu, Azərbaycanın dövlət saytlarına erməni hakerlərin kiber hücumlarından sonra edilib.

2012-ci ilin yanvarında dövlət saytlarına hücumdan sonra İnternet təhlükəsizliyi sahəsində amerikalı mütəxəssis Erik Conson Turan-a bildirib ki, AzerianCyberArmy haker qrupunun hücumu softların (proqram təminatı kompleksi) vaxtlı-vaxtında yenilənməməsinin nəticəsi ola bilər.

Consonun sözlərinə görə, softlar hər gün yenilənməlidir.

“Təcrübə göstərir ki, windows proqramlarının çoxu müdafiə olunmayıb və yenilənmir ki, bu da softların hakerlər üçün açıq olmasına gətirib çıxarır”, - o qeyd edib.

Ekspert həmçinin bildirib ki, haker proqramlarının sayı xeyli artıb: “Əvvəllər bu hücum alətləri məhdud sayda insanın əlində idisə indi onların sayı az qala 10 dəfə artıb”.

Haker hücumlarının sayı bütün dünyada gündən -günə artır, buna görə serverlərin və saytların təhlükəsizliyi məsələsinə ciddi diqqət yetirilməlidir.

“Təkcə dövlət resurslarına deyil, şəxsi saytlara da hücumlar artacaq”, - Conson belə proqnozlaşdırır.

Consonun fikrincə, hücumun arxasında İran kimi böyük qüvvələrin durduğunu demək olmaz. Saytlara hücum virtual müharibənin nəticəsi ola bilər ki, burada da hədəf İsraillə yaxşı münasibəti olan ölkələr ola bilər.

Sonda ekspert təhlükəsizlik məsələlərinə daha ciddi yanaşmağı və bunun üçün həm dövlətin, həm də özəl İnternet resursları sahiblərinin vəsait xərcləməkdən çəkinməməsini tövsiyə edib. -0-

2016 Fevral 22 (Bazar ertəsi) 11:58:00

Azərbaycanın gov.az domeni üzərindən idarə edilən dövlət və hökumət saytlarında problem yaranıb.  Belə ki, 22 fevral  saat 11.20 radələrindəın başlayaraq bu domendə olan saytlar açılmır.

Hökumət  orqanları hələ domenin işləməməsinin səbəbləri ilə bağlı açıqlama verməyiblər.

Turan-ın Rabitə Nazirliyindən və digər dövlət orqanlarından şərh almaq cəhdləri baş tutmayıb.-03B-