Fəallar Azərbaycan Mərkəzi Seçki Komissiyasının formalaşdırılması sistemini tənqid ediblər

Bakı/12.04.21/Turan: Aprelin 15-də Azərbaycan Mərkəzi Seçki Komissiyasının səlahiyyət müddəti başa çatır. Qanuna əsasən, Mərkəzi Seçki Komissiyasının tərkibi yenidən formalaşdırılmalıdır.

Seçki Məcəlləsinin 24-cü maddəsinə əsasən, Mərkəzi Seçki Komissiyasının 6 üzvü parlamentdə əksəriyyət təşkil edən partiya tərəfindən, 6-sı bitərəf deputatlar, 6-sı Milli Məclisdə azlıq təşkil edən partiyalar tərəfindən təyin edilir.

Amma bəzi partiyalar, qeyri-hökumət təşkilatları və müstəqil ekspertlər yerlərin bu şəkildə paylanmasını yanlış hesab edirlər.

Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının Təftiş komissiyasının üzvü deputat Elman Nəsirov komissiyanın formalaşdırılmasının hazırki prinsipini “proporsional” və “ədalətli” hesab edir. Mərkəzi Seçki Komissiyasının tərkibi hər beş ildə bir parlament seçkilərindən sonra dəyişir.

Ölkədə islahatlar gedir, parlamentə ötən ilki seçkilərdən sonra yeni siyasi konfiqurasiya formalaşır – müxalifət nümayəndələri vitse-spiker, komitə sədri, komitə sədrlərinin müavini vəzifələrini tutublar. Buna görə Mərkəzi Seçki Komissiyasının tərkibi məsələsini bu reallıqları nəzərə alaraq qiymətləndirmək lazımdır.

“REAL” partiyasının siyasi komitəsinin üzvü Natiq Cəfərli hesab edir ki, Mərkəzi Seçki Komissiyasının formalaşdırılmasının hazırki prinsipi özünü doğrultmur. Əslində hakim partiyanı və bitərəfləri təmsil edənlərin mövqeyində xüsusi bir fərq yoxdur. Hətta qalan 6 nəfər qatı müxalifət partiyalarının nümayəndələri olsa belə, onlar heç nəyə təsir edə bilməzlər.

REAL partiyası parlament seçkilərində proporsional sistemə keçidin və Mərkəzi Seçki Komissiyasının formalaşdırılması prinsiplərinin dəyişdirilməsinin tərəfdarıdır.

Bu halda “müstəqil deputatlar” anlayışı ortaya çıxar, Cəfərli belə hesab edir.

Onun fikrincə, vətəndaş cəmiyyəti, media nümayəndələri Mərkəzi Seçki Komissiyasında ən azı məşvərət səsi ilə təmsil olunmalıdırlar.

“Ən əsası seçkilərə etimad olmasıdır. Seçkilərə kənar müdaxilənin minimuma endirilməsi və onların nəticələrinin hamı tərəfindən qəbul edilməsi seçkiləri kimin keçirdiyindən daha vacibdir”, deyə Cəfərli bildirib.

Müsavat partiyasının sədri Arif Hacılı bildirib ki, onun partiyası uzun illər əvvəl seçki komissiyalarının paritet əsaslarla formalaşdırılmasını təklif edib.

“Bu təklif bir çox partiya və ictimai təşkilatlar tərəfindən qəbul edilib. Bundan sonra beynəlxalq ictimaiyyət, o cümlədən Venesiya Komissiyası bu variantı Azərbaycan hakimiyyətinə təklif edib”, deyə Hacılı bildirib. Müsavat bu sistemi partiyadaxili seçkilərdə uğurla sınaqdan keçirib.

Vətəndaş Hüquqları İnstitutunun rəhbəri Bəşir Süleymanlı da Azərbaycanda seçkilərin keçirilməsi sistemini natamam hesab edir. “Seçki komissiyaları uzun illər boyunca hökumətin nəzarəti altında formalaşıb.

Biz görürük ki, Mərkəzi Seçki Komissiyasında təmsil olunan “parlament müxalifəti” əslində hakimiyyəti dəstəkləyir. “Müstəqil” nümayəndələr də hakimiyyətin tərəfindədirlər. Bütün seçkilərdə onlar seçkilərin nəticələrini birmənalı olaraq dəstəkləyirlər, pozuntu ittihamları isə araşdırılmır”, deyə Süleymanlı bildirib.

Onun fikrincə, demokratik seçkilər keçirmək üçün ilk növbədə hakimiyyətin siyasi iradəsi olmalıdır. -21D-