Media-icmal 03.02.20

Gəncliyə dövlət qayğısı, professor Adil Qeybullanın koronavirusla bağlı şərhi, dünya neft bazarında qiymətlər, şübhəli  kreditlərin həll olunmaması,  və s.məsələlər İnternet resurların aparıcı mövzuları sırasındadır. 

“Bizimyol-info.az” “Azərbaycanda koronavirusla bağlı müəmma - professor şərh edir” sərlövhəli məqalədə  Azərbaycandan Gürcüstana gedən iki çinli turistdə koronavirusun aşkarlanması şəraiti müzakirə edilir.

Müəllfin deməsinə görə, tibbi-ekspert, professor Adil Qeybulla hesab edir ki, həmin turistlər Bakıya xəstə halda gəliblər: “Çox güman ki, cinli turistlər Bakıya gələrkən yoxlanılmayıblar. Ola bilsin ki, həmin vaxt çinli turistlərdə koronavirusun klinik əlamətləri olmayıb. Amma az miqdarda qrip virusunun əlamətləri olub. İstənilən halda Çindən Azərbaycana gələn bütün turistlər sərhəddə saxlanılmalı, müayinə edilməli və nəzarətdə olmalıdır. Bu, məcburidir, çünki infeksiyanın ən çox yayılan vaxtlarında bu, məcburi şəkildə həyata keçirilməlidir. Hər halda virus daşıyıcısı olan xəstənin Azərbaycana girişi ilə bağlı tədbirlər vaxtında görülməlidir”.

Yanvarın 31-də Gürcüstanın Kazbegi rayonunda Azərbaycandan gedən bir qrup çinli turist təcili yardım maşını ilə Tbilisi İnfeksion Xəstəliklər xəstəxanasına aparılıb. Müayinə zamanı hər iki uşaqda koronavirus deyil, “A” tipli qrip virusu aşkarlanıb.

Xatırladaq ki, korornavirus 2020-ci ilin yanvarın sonlarından Çindən dünyaya yayılıb, indiyə kimi bu virusa yoluxanların sayı 17 min, ölənlərin sayı isə 304 nəfəri ötüb. Problem 20-dən çox ölkəni əhatə edir.

“Müsavat.com”da isə “Problemli kreditlərin 60%-i korrupsiya ilə verilən kreditlərdir” sərlövhəli məqalədə məlum problemin vəziyyəti gündəmə gətirilib.

Müəllifin sözlərinə görə, Mərkəzi Bankın (MB) vaxtı keçmiş kreditlərlə bağlı hesabatı bu müzakirəyə səbəb olub. Hesabata görə, 2020-ci il yanvarın 1-nə ölkədə vaxtı keçmiş kreditlərin həcmi 1. 273,1 mln. manat olub, bu isə son bir ayda 137,3 mln. manat və ya 9,7%, illik müqayisədə isə 311,9 mln. manat və ya 19,7% azalma deməkdir.  

Bank sahəsi üzrə ekspert Əkrəm Həsənov isə deyir ki, bu azalmanın səbəbi 2019-cu il fevralın sonunda dövlət başçısının 10 min dollar həcmində olan vaxtı keçmiş kreditlərin dövlət büdcəsindən ödənməsilə bağlı fərmanıdır.  

Ə.Həsənova görə, azalma həddi cəmiyyəti və dövləti qane etmir, həm də bu azalmada bank sisteminin iştirakı olmayıb.

“Şübhəli kreditlər qalmaqda davam edir. Şübhəli kreditlər bank sahiblərinin faktiki özlərinə verdikləri və ya korrupsiya, “şapka” ilə verilən kreditlərdir. Problemli kreditlərin mütləq əksəriyyəti, ən azı 60%-i belə kreditlərdir”-Ə.Həsənov deyir.  

Ə.Həsənov deyir ki, şübhəli kreditlərin azı 90%-i MB-ın banklara nəzarət səlahiyyəti olduğu dövrü əhatə edir və buna görə məsuliyyət daşıyır, çıxış yolu isə MB-ın və hüquq- mühafizə orqanlarının səylərini birləşdirməsindədir.

“Azərbaycan” qəzetinin İnternet versiyasındakı  “Gəncliyə dəyər verən siyasət” adlı məqalə hakimiyyətin gəncliyə qayğısını diqqətə çəkir.

Müəllif hesab edir ki, prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi dövlət siyasətində gəncliyə qayğı məsələləri mühüm yer tutur və bu siyasət müasir dünyamızın reallıqları şəraitində daha böyük əzmkarlıqla davam etdirilir.

Müəllif 2020-ci ilin Azərbaycanda "Könüllülər ili” elan edilməsini tarixi qərar və gənclərlə böyük bağlılığı olması kimi dəyərləndirir. Onun fikrincə, bu baxımdan 2020-ci ilin ölkədə “Könüllülər ili”nin elan olunması könüllü ruhu ilə yaşayan insanlara, o cümlədən gənclərə verilən çox yüksək qiymətdir.

Hazırda gəncliyin ölkədə aparılan islahatların əsas kadr bazası kimi çıxış etdiyini deyən müəllif onların müxtəlif yüksək dövlət vəzifələrinə irəli çəkilmələrini gənclərə etimad göstəricisi hesab edir.  

Müəllif hesab edir ki, müasir dünyada biliyə, təhsilə, elmə əsaslanan innovativ bacarıqlar əsas həyat şərtinə çevrilir və insan kapitalının formalaşdırılması müasir cəmiyyətlər qarşısında ən mühüm vəzifə kimi durur.

Bu müstəvidə müəllif dövlət başçısına istinadən deyir ki, bilik, savad, gəncliyin yaxşı, təminatlı gələcəyini müəyyən edir.

Müəllifə görə, vətənprəvərlik tərbiyəsi də böyük öəm daşıyır: “Bu, olmasa, ölkəmizin gələcəyi olmayacaq. Bu olmasa, nə vaxtsa yenə də kiminsə təsiri altına düşüb yenə də müstəqillik arzuları ilə yaşayacağıq. Ona görə gənclərdə vətənpərvərlik çox güclü olmalıdır”- prezidentdən sitat gətirir.

“Moderator.az” da “Koronavirusun qlobal təsirləri Dövlət Neft Fondunu vurdu: "Azərilayt" 55 dollara düşdü...” sərlövhəli məqalədə Azərbaycan neftinin proqnoz edilən 55 dollar səviyyəsinə düşməsi barədə iqtisadçı alim Qubad İbadoğlunun düşüncələrinə yer verib. 

İqtisadçının deməsinə görə, koronavirus dünya iqtisadiyyatını çox pis dövrdə yaxalayıb. Onun fikrincə, adətən işgüzar fəallığın aşağı düşdüyü ilin əvvəlində üstəlik virusun da yaratdığı qlobal təhlükələr artıq beynəlxalq maliyyə və əmtəə bazarlarından əks-səda verir: “Belə ki, Fond birjalarında səhmlər dəyərsizləşir, əmtəə bazarlarında xammal (neft-qaz, mis, dəmir filizi, qızıl, gümüş və s.) ucuzlaşır. Nüfuzlu Goldman Sachs İnvestisiya Bankının hesablamalarına görə, koronavirus Çin iqtisadiyyatlnda artımı ən azı 0,4 faiz aşağı salacaq və onun başlıca təsirləri həmçinin ABŞ və Yaponiya iqtisadiyyatına olacaq”.

Q.İbadoğluna görə, bu virusun təsirindən bu ilin ilk rübündə Çində neftə olan gündəlik tələbat orta hesabla 250 min barreldən çox azalacaq və bu azalmanın trendə keçməsi və getdikcə böyüməsi dünya bazarında neftin qiymətlərini də ucuzlaşdırır.

“Artıq ucuzlaşma prosesi başlayıb. Azərbaycan neftinin satış qiyməti ötən cümə 2020-ci ilin büdcəsi hesablanarkən götürülmüş baza qiymətinə - hər barrel üçün 55 dollara - qədər aşağı düşüb və bu arada qaz qiymətləri daha sürətlə ucuzlaşır. Son 1 ildə 31 faiz dəyər itirən qazın qiymətində eniş davam edəcək.

Bunun xüsusilə də Azərbaycanda qaz hasilatında artım dövrünə təsadüf etməsi ölkənin gəlirlərini azaldacaq”.

Q.İbadoğlu hesab edir ki, Çin və Azərbaycan arasında investisiya, ticarət və səyahət əlaqələri də bu virusdan dolayı mənfi yöndə təsirlənəcək, çıxış yolu koronavurusa əlacın nə vaxt tapılacağından asıldır, tez tapılsa sabitləşmə tez,  gec taplsa gec baş verəcək.