Media-icmal 04.09.19

Valideynlərin yeni dərs ilinə hazırlıq qayğıları, "məktəbli yükü"nün həcmi, ölkədə dindar kəsimin neçə faiz olması və s. məsələlər bugünki (04sentyabr 2019-cu il) mediann aparıcı mövzularındandır...

Məktəbə hazırlıq neçəyə başa gəlir?

"Məktəbli bazarlığı: qiymət də fərqli, keyfiyyət də..." sərlövhəli məqalədə müəllif yeni dərs ilinə valideynlərin hazırlığını qiymətləndirir.

Müəllif deyir ki, yeni tədris ilinin başlamasına az qalıb və bu, elə ərəfədir ki, ailəsində məktəbli olan hər kəs uşaqlarına məktəb bazarlığı etmək, onların bütün ehtiyaclarını ödəmək istəyir.

Müəllifə görə, valideynlər həm keyfiyyətli, həm də büdcələrinə uyğun mal istəyir, bazarda isə bu iki şərti birgə əldə etmək o qədər də asan deyil.

Müəllifə görə, ən müxtəlif satış obyektlərində çeşid bol, qiymətlər müxtəlifdir, belə ki, keyfiyyətsiz mal ucuz, yaxşısı isə bahadır, alıcı mal tanıyan olduğu halda nisbətən ürəyəyatan və uyğun bazarlıq etmək mümkündür.

Məqalədə deyilir ki, bu əsnada iki və daha artıq övladını məktəbə göndərən valideynlər daha çox çək-çevir edirlər...

Yazı müəllifi valideynlərin ürəyindən keçən "görəsən, bir uşağın məktəb xərci neçəyə başa gəlir?" sualını cavablandırmaq üçün mağazalara və metro stansiyaları yaxınlığındakı təhsil yarmarkalarına üz tutduqlarını deyir.

Müəllif deyir ki, valideynlərlə söhbətləşib, onlar ikiqat ziyana düşməmək üçün keyfiyyətli mal almağa üstünlük verdiklərini bildirirlər, xüsusilə çanta seçiminə diqqət yetirirlər.

Müəllif deyir ki, bu mağazada satılan çantaların ən ucuzu 20, ən bahası isə 130 manata təklif olunur və satıcıya istinadən bildirir ki, alıcılar əsasən orta qiymətli - 40-45 manata olan çantaları almağa üstünlük verirlər: "Təsadüfi hallarda kimsə baha çanta alır. Alıcılar çox ucuz çantaları da almırlar. Amerika firmalarının markaları bahadır. Orta qiymətə satılan 35-40-50 manatlıq çantalar Türkiyə istehsalı, daha ucuzları isə Çin malıdır".

Müəllifə görə, mağaza təmsilçisi bəzi mallarda 3-5 qəpik artım olsa da, ötən ilə nisbətən elə də bahalaşma olmadığını iddia edib.

Müəllif məktəblilər üçün köynəklərin, ayaqqabıların da qiymətlərilə maraqlanıb, ölçüsündən asılı olaraq, qız və oğlan üçün köynəklərin qiyməti 20-25 manatdır, corablar 3-5-8 manat civarındadır, oğlan və qızlar üçün müxtəlif cür payızlıq ayaqqabılar 20-60 manata satılır.

Metronun "Elmlər Akademiyası" və "Koroğlu" stansiyaları yaxınlığında yerləşən təhsil yarmarkalarındakı qiymətlərlə də tanış olduğunu deyən müəllif alıcıya istinadən mağazalara nisbətən yarmarkalarda qiymətlərin ucuz olduğunu bildirir.

Müəllifin sözlərinə görə, sadə qələm 20-30 qəpik, dəftərlər vərəq həcmindən aslı olaraq 12 qəpik - 1 manat, rəsm albomları 1.50-3.50 qəpik arasında dəyişir. Rəngli kağız 1-2 manat, rəngli karandaşlar sayına, keyfiyyətinə görə 1 manat 50 qəpiklə 8-12 manat arasındadır.

Müəllif digər məktəb ləvazimatlarınn qiymətləri barədə bildirir ki, çantalar Çin, Türkiyə, Rusiya istehsalı olmaqla, qiymətləri 10-60 manat arasında dəyişir.

Müəllif müşahidələrinə əsasən vurğulayır ki, alıcılar əsasən orta qiymətdə olan malları alır, qızıl ortanı tapmağa çalışırlar.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: "Apardığımız araşdırma zamanı məlum oldu ki, bir uşağın məktəbə yola salınması üçün lazım olan dərs vəsaitlərinə orta hesabla təxminən 150-200 manat xərcləmək lazım gəlir".

Çantalar altında əzilən məktəblilər...

"Yeni Sabah.az"da isə "Çantaların altında əzilən məktəblilər - deputatın təklifi problemin həlli ola bilərmi?" sualına cavab axtarılır.

Müəllif məktəblilərin "çanta yükü"nün həcmi barədə təhsil sahəsi üzrə ekspert Kamran Əsədovla söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, hər il dərslərin başlamasına az qalmış gündəmə gələn problemlərdən biri də şagirdlərin çantalarının həddən artıq ağır olmasıdır.

Yazı müəllifi deyir ki, bu dəfə mövzunu deputat Aydın Mirzəzadə gündəmə gətirib və deputat şagirdlərin məktəb çantalarının ağırlığı probleminin həlli üçün dərsliklərin tədris ili üzrə deyil, rüb üzrə çap və istifadə olunmasını təklif edib.

Ekspert Kamran Əsədov isə "Yeni Sabah"a bildirir ki, məktəblilərin çantaları 4 kq-dan artıq olmamalıdır.

"Düzdür, hazırda orta ümumi təhsil məktəblərində xüsusən ibtidai sinif şagirdlərinin çantaları hədsiz dərəcədə ağırdır. Qeyd edim ki, dünya tərcübəsinə görə, şagirdlərin daşıdığı çantaların ümumi çəkisi şagirdlərin ümumi çəkisinin 15%-dən artıq olamamalıdır. Nəzərə alsaq ki, ibtidai sinifdə oxuyan uşaqlar 8-22 kiloqramdır, bu, o deməkdir ki, onların daşıdığı çantanın çəkisi 4 kq-dan artıq olmamalıdır. Amma aparılan monitorinqlər nəticəsində bəlli oldu ki, ibtidai sinifdə oxuyan uşaqların çantalarının çəkisi 6, bəzən də 7 kq olur".

Ekspert çantanın çəkisinə təsir göstərən amillər barədə danışaraq deyir ki, həm çantanın öz çəkisi ağırdır, bəzən valideynlər bəzək-düzəkli, aksesuarlı çantalara üstünlük verirlər ki, bu da çantanın əlavə 600-800 qram ağırlaşmasına səbəb olur, halbuki, bu, 200 qramdan artıq olamamalıdır.

Ekspertə görə, valideynlərin çantaya qoyduqları dəmir su qabları, dəmir qablardakı qidalar da çantanın çəkisini ağırlaşdırır.

Ekspert bu ağırlığa daha bir səbəb kimi isə dərslikləri göstərir: "Bilirsiniz ki, bizim dərsliklərin çəkisi standartlara uyğun deyil. Yaxşı olardı ki, dərsliklərin çəkisi 150-200 qr olsun, lakin baxırıq ki, 350-400 qr-dır. Nəzərə alaq ki, bir şagirdin gün ərzində 5-6 dərsi ola bilər, həm də təkcə kitablarla iş bitmir, dəftərlər, iş dəftərləri, qələm, karandaşlar və s. qoyulur".

Ekspert K.Əsədov deputat A.Mirzəzadənin təklifini dəstəkləyərək maraqlı adlandırıb, amma bunun bir sıra çətinliklərə yol aça biləcəyini düşünr:

"Lakin düşünürəm ki, bu, bir sıra çətinliklərə yol aça bilər. Şagirdlər əvvəlki dərsləri zaman-zaman xatırlayırlar, çünki KSQ (kiçik summativ qiymətləndirmə) və BSQ (böyük summativ qiymətləndirmə) imtahanları verirlər. Bu zaman onlar əvvəlki dərslərin təkararına göz atmalı olurlar. Amma geri dönüş etmək istəyən zaman həmin kitab onların əllərində olmayacaq".

K.Əsədov isə öz təklifini də irəli sürərək deyir ki, dövlət dərslikləri şagirdlərə 2 nüsxə verməli, bir nüsxə məktəbdə, bir nüsxə də evdə qalmalıdır, beləliklə, uşaqlar kitab daşımayacaqlar və lazım olan kitab həm evdə, həm də məktəbdə olacaq.

Son olaraq isə müəllif deyir ki, bu barədə indiyə kimi bir çox müzakirələr aparılsa da, hələlik şagirdlər ağır çantaların altında əzilməyə davam edir.

Ölkədə dindar kəsim neçə faizdir?

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Azərbaycanda dindar kəsim niyə 8 faizdir?" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif Azərbaycanda dindar kəsimin ölkə əhalisinin neçə fazini təşkil etməsini və bunun hesablanmasını qiymətləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan əhalisinin 8 faizi dindar sayılıb və bu açıqlamanı ötən həftə Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədr müavini Gündüz İsmayılov verib.

Müəllif deyir ki, komitə sədri bildirib ki, Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi hər il Qurban bayramı və Ramazan ayında məscidlərə gələnlərin statistikasını müəyyən etmək istiqamətində iş aparır və onların hesablamalarına əsasən, sonuncu Qurban bayramının namazında iştirak edən dindarların sayı təxminən 145-170 min nəfər olub.

Müəllif sitat da gətirir: "Respublikada dindarlıq faizini hesablamaq üçün bir neçə üsuldan istifadə edilir. "Din sosiologiyası" adlı elm var. Həmin elmin bu statistikanın aparılması yanaşmasından istifadə edərək respublikadakı dindarların faiz dərəcəsini müəyyən edirik. Bu zaman həmin bayram namazına gələnlərin sayını 5-ə vururuq. Aldığımız rəqəmə görə, ölkə əhalisinin 8 faizi dindardır. Bu isə, təbii ki, təxmini rəqəmdir".

Müəllif deyir ki, son günlər bu açıqlama geniş müzakirələrə səbəb olub və bir çoxları ölkədə dindar insanların sayının daha çox olduğunu düşünür.

"Yeri gəlmişkən, Azərbaycanda dindarlığın faizi ilə bağlı rəqəmlər uzun illərdir dəyişmir. Hələ Hidayət Orucov DQİDK sədri olanda ölkəmizdə dindar insanların sayının 8-10 faiz civarında olduğunu bildirmişdi", deyə müəllif bu rəqəmə inamsızlıq ifadə edir. Ancaq həmin dövrdə bəzi müstəqil mərkəzlərin araşdırmaları daha fərqli nəticələr göstərirdi.

Daha sonra müəllif bu istiqamətdə dünya ölkələrində aparılan sorğuların nəticələri barədə bidirir və buradakı dəyişiklikləri diqqətə çatdırır.

Müəllif hesab edir ki, belə sorğularda fərqli nəticələrin çıxmasının da bir sıra hallarda obyektiv səbəbləri var.

Müəllifə görə, sosioloji olaraq dindar gündəlik ibadət edən və həyatını dini qaydalara əsasən yaşayan şəxslərə deyilir, amma DQİDK-nin araşdırması isə daha çox məscidə gedən dindarlar üzərindən aparılıb.

"Bu isə tam olaraq dəqiq nəticə sayılmaya bilər. Çünki birincisi, Azərbaycanda, o cümlədən paytaxt Bakıda məscidlərin sayı azdır. Rəsmi məlumata görə, ölkədə 2200-dən bir qədər çox məscid olsa da, onun 1500-ə yaxını fəaliyyət göstərir. Xüsusən də böyük şəhərlərdə məscid azlığı var, bu səbəbdən də namaz qılanların yaşadıqları bölgədə məscid olmayanda bir çoxları gedə bilmir".

Müəllif deyir ki, digər tərəfdən, Azərbaycanda dindarlıq nisbətən yeni olduğu üçün məscid ənənəsi hələ çox dərin oturuşmayıb, bir çox namaz qılanlar mütəmadi olaraq məscidlərə getmir.

Müəllifə görə, amma bütün hallarda ölkədə dindarlığın həddən artıq çox olduğunu düşünmək olmaz, nəticə etibarilə 8 faiz daha aşağı göstərici olmaqla yanaşı, bu rəqəmin daha böyük olması ehtimalı da azdır.