Media-icmal 06.03.19

Fiziki şəxslərin devalvasiyalarla bağlı kredit borclarının həllinə dair fərmana şərhlər, 10 min dollardan yuxarı kredit borcları ilə tədbir görülə bilməsi ehtimalları, ölkədə yoxsulluq səviyyəsi və s. məsələlər bugünkü (6 mart, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Fərmana davam edən şərhlər

"Azərbaycan" qəzeti "Prezidentin fərmanının həm sosial, həm də iqtisadi cəhətdən əhəmiyyəti böyükdür" sərlövhəli məqalədə prezidentin fiziki şəxslərin problemli kreditlərinin həlli ilə bağlı fərmanını dəyərləndirir.

Xatırladaq ki, 2019-cu il fevralın 28-də imzalanmış fərman 2015-ci ildə Azərbaycanda baş vermiş devalvasiya nəticəsində kreditlərin qaytarılmaısnda yaranan problemi həll etmək üçün verilib, 10 min dollar və ya 17 min manat həcmində olan kreditləri əhatə edir.

Müəllif yazır ki, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası (MBNP) fərmanı əhalinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və maliyyə sektorunda problemli kreditlərin azaldılması çərçivəsində ən əhəmiyyətli qərarlardan biri adlandırır.

"Fərman əhalinin izafi borc yükünün, iqtisadiyyatın inkişaf sürətini əngəlləyən qeyri-işlək aktivlərin həcminin azaldılması istiqamətində misilsiz əhəmiyyəti olan bir addımdır. Qəbul edilmiş fərman eyni zamanda, bank və müştəri münasibətlərini bərpa edərək, maliyyə vasitəçiliyinin bərpasına təkan verəcək", Palatanın fərmanla bağlı şərhində belə deyilir.

Palatanın şərhində vurğulanır ki, fərman devalvasiya nəticəsində manata nisbətdə xarici valyutanın (oxu: əsasən dolların) bahalaşması nəticəsində borc yükü artmış fiziki şəxslərin maliyyə itkisinin kompensasiya edilməsini və vaxtı keçmiş bu kateqoriya borcların güzəştli şərtlərlə restrukturizasiyasından ibarətdir.

Palata şərh edir ki, fərmanın birinci hissəsi fiziki şəxslərin təyinat və təminatından asılı olmadan 2015-ci il fevralın 21-i və ya 2015-ci il dekabrın 21-nə qalıq borcu 10 min ABŞ dollarınadək xarici valyutada olan kreditlər üçün dövlət büdcəsi hesabına kompensasiyaları nəzərdə tutur.

Eyni zamanda Palatanın şərhində bu kompensasiyaların necə ödəniləcəyi proseduru izah edilir, bununla bağlı Palata kompensasiyaların hesablanması üçün vətəndaşların istifadəsinə kalkulyator hazırlayıb təqdim etiyini bildirir.

Palata şərh edir ki, fərmanın ikinci hissəsi 2012-ci il yanvarın 1-dən verilən və fərman qüvvəyə minənədək bağlanmış kredit müqavilələri üzrə əsas məbləğin və (və ya) faiz borclarının ödənilməsi 360 gündən çox gecikdirilmiş 10 min ABŞ dollarınadək və 17 min manatadək borcların restrukturizasiyasını nəzərdə tutur. Bu məqsədlə banklara 682 milyon manatlıq güzəştli kreditin ayrılması nəzərdə tutulur.

Palata şərh edir ki, fərmanın icrası əhalinin borc yükünün azalması ilə sosial və mənəvi vəziyyətinin yaxşılaşması, bankların problemli kreditlərinin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına və daha dayanıqlı kapital buferinin formalaşmasına şərait yaradacaqdır.

"Rəqəmlər üzərində rəqs" və ya yoxsulluğun səviyyəsi

"Strateq.az"da isə "İqtisadçı hökumətin yoxsulluqla bağlı hesabatını lağa qoydu:İndi dünya bizə baxıb, ah çəkir" sərlövhəli məqalə oxumaq olar

Sayt Azərbaycanda rəsmi olaraq yoxsulluq həddinin 5,1% səviyyəsində elan olmasına dair tanınmış iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin baxışlarına yer verib.

"Rəsmi rəqəmlərə görə, Azərbaycanda yoxsulluq həddində yaşayanlar əhalinin cəmi 5,1%-ni təşkil edir. Dünya bizə baxıb qibtə edir, ah çəkir, köks ötürür", -ekspert rəsmi elan olunan göstəriciyə belə ironik münasibət ifadə edir.

"Bu göstərici Latviyada - 27%, Rumıniyada - 24%, Bolqarıstanda - 22%, Litvada - 21%, Almaniyada - 16%, İsveçdə - 13%, Danimarkada - 13%, Avstriyada - 12%-dir, ABŞ da isə 20%-dən çoxdur" deyə ekspert əlavə edir.

N.Cəfərliyə görə, Azərbaycanda rəsmi göstərilən yoxsulluq səviyyəsi reallığa uyğun deyil və bunun da öz səbəbləri var, özü də çox sadədir, belə ki, yoxsulluq həddi indikatorları köhnədir, real deyil, yoxsulluq səviyyəsi çox aşağı göstəricilərlə hesablanır.

N.Cəfərli inkişaf etmiş dünya ölkələrində yoxsulluq səviyyəsinin ölçülməsilə Azərbaycan arasında paralellər apararaq fərqləri göstərir.

Onun deməsinə görə, Almaniyada aylıq gəliri 950 avrodan az olanlar kasıb sayılırlar, yəni 1900 manatdan aşağı gəliri olan yoxsuldur: "Bizdə isə camaat 1900 manat maaş almaq, pul qazanmaq üçün day-day axtarır ki, elə işə düzəltsin" deyə edkpert bir fərqi göstərir.

Ekspert vurğulayır ki, ABŞ-da illik gəliri 20 min dollardan az olanı yoxsul sayırlar, yəni, ildə 34000 min, ayda 2830 manat qazanana kasıb deyirlər: "Bizdə isə aya 2830 manat qazanana, "halaldı, bravo, uşaqda fərasətə bax" deyərlər" deyə N.Cəfərli daha bir fərq göstərir.

N.Cəfərli bildirir ki, Azərbaycanda hökumət "rəqəmlərlə rəqs edərək" yoxsul insanların ümumi əhaliyə nisbət sayını Amerikadan, Almaniyadan az çıxardır.

"Çox demirəm, bizdə yoxsulluq həddi 500 manat, 4 nəfərlik ailə üçün 2000 manat hesablansa, ölkənin 70-80%-i yoxsulluq həddinə düşər" deyə ekspert real yoxsulluq səviyyəsinin əhatəsini göstərir.

Deputat: Büdcə o qədər çox deyil ki...,

"Modern.az"da isə "10 min dollardan çox kredit borcu olanlara güzəşt edilməyəcək" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Azərbaycanda baş vermiş 2015-ci il devalvasiyalarından əziyyət çəkən fiziki şəxslərin 10 min dollar həcmində olan kredit borclarının həll edilməsilə bağlı bu il fevralın 28-də imzalanmış fərmanın tələblərinin daha yuxarı kredit borclarına şamil oluna bilməsini deputat Vahid Əhmədovla müzakirə edir.

Müəllif bu fərmandan sonra məbləği 10 min dollardan yuxarı olan kredit borcları üçün də müəyyən addımların atılacağının gözlənildiyini bildirir.

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vahid Əhmədov isə "modern.az-a deyib ki, 10 min dollardan yuxarı kreditlərlə bağlı məsələ gündəmdə deyil:

"Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanda fiziki şəxslərin problemli kreditlərinin həlli ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında fərmanına görə kifayət qədər böyük vəsait ayrılıb. Bizi narahat edən əsas məsələ 10 min dollara qədər olan problemli kreditlərlə bağlı idi. Bəziləri deyir ki, hüquqi şəxslərlə bağlı məsələlərə də baxılacaq. Amma mən bunların reallaşacağına inanmıram. Çünki bunun üçün böyük vəsait lazımdır. Büdcəmiz o qədər böyük deyil ki, bütün məsələlərin həlli üçün oradan istənilən qədər vəsait ayrılsın".

Amma deputat bildirib ki, hüquqi şəxslərə kommersiya bankları tərəfindən güzəştlərin ediləcəyi gözlənilir:

"Ola bilər banklar borcları restrukturizasiya etsin, faizləri aşağı sala bilərlər, ödəmə müddətini uzada bilərlər və s. Bu, artıq bankla hüquqi şəxslər arasında həll olunacaq. Amma mən inanmıram ki, yaxın zamanlarda dövlət tərəfindən 10 min dollardan yuxarı kredit borcları üçün hansısa addım atılsın".