Media-icmal 07.12.19

Naftalanda kurort və sanatoriya sisteminin inkişafı, neftin qiymətinin ətrafında müzakirələr, ucuz malın bahalı müalicəyə dönməsi və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Müalicə və kurort zonası- Naftalan

“Azərbaycan” qəzeti “MDB-nin kurortları sırasında “Naftalan öndədir” sərlövhəli məqalədə bu şəhərin kurortlarının əhəmiyyətini dəyərləndirir. 

Müəllif deyir ki, “Naftalan” istirahət və sağlamlıq mərkəzi MDB-də bu il ən çox müraciət edilən üçlüyə daxil olub  və  “Naftalan”ın bu mənada  ön sıralarda yer tutmasına səbəb istirahət və tibb sağlamlığı üçün nəzərdə tutulan kurortların yüksək reytinqidir.

Müəllifə görə, prezident İlham Əliyevin gördüyü ardıcıl tədbirlər sayəsində Naftalan yenidən dirçəldi. "Azərbaycan Respublikasında kurortların 2009-2018-ci illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq Naftalan sözün əsl mənasında yenidən quruldu. Belə ki, burada qısa müddətdə bir neçə kompleks ucaldıldı. "Çinar”, "Naftalan”, "Qarabağ”, "Qaşaltı” kimi müasir istirahət-müalicə mərkəzləri istifadəyə verildi.

Müəllif əlavə edir ki, 2014-cü il oktyabrında prezident İlham Əliyev "Naftalan şəhərinin sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında” sərəncam imzaladı və şəhərin bugünkü şöhrəti, digər ölkələrin tanınmış müalicə mərkəzlərindən seçilməməsi dövlət başçısının diqqət və qayğısı sayəsində mümkün olub.

Müəllif vurğulayır ki, əvvəlcə Naftalanda məskunlaşmış məcburi köçkünlərin sosial problemləri həll edildi, ondan sonra isə şəhərdə hotellərin, istirahət və müalicə ocaqları şəbəkəsinin genişlənməsi başladı, bu həm də yerli əhalinin məşğulluq probleminin həllində olduqca müsbət rol oynayıb.

“Naftalanın salnaməsi göstərir ki, sovet dönəmində buraya hər il müalicə üçün 70 min insan gəlib. Həyata keçirilən ardıcıl tədbirlər deməyə əsas verir ki, biz yenidən bu həddə çatacaq, hətta onu keçəcəyik. Çünki artıq hər il Naftalana dincəlməyə və müalicə almağa təqribən 30-40 min insan gəlir” deyə müəllif dövlət bşçısından sitat gətirir”.

Müəllifə görə, prezident Naftalanı beynəlxalq turizm mərkəzi kimi inkişaf etdirməyi başlıca vəzifələrdən biri kimi qarşıya qoyub və bu yaxınlarda Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısını təyin edərkən prezident həmin vacib məsələyə bir daha toxunub.

Bu baş verərsə...

“Yeni Sabah.az”da isə “Bu baş verərsə... - Yeni devalvasiya dalğası gəlir?” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, “Fitch Ratings” beynəlxalq reyting agentliyi neftin qiymətlərilə bağlı proqnozlarını açıqlayıb.

Müəllifin deməsinə görə, Agentliyin 2020-2021-ci illərdə neft qiymətləri üzrə proqnozları dəyişməyib, belə ki, 2020-ci ildə Brent və WTI markalı neft üzrə qiymətlərin müvafiq olaraq 62,5 dollar və 57,5 dollar, 2021-ci ildə isə 60 dollar və 55 dollar olacağı proqnozlaşdırılıb.

Bu istiqamətdə müəllif iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə söhbətləşir.

Məsələ ilə bağlı münasibətini bildirən iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli “yenisabah”a açıqlamasında deyir ki, gələn il neftin qiyməti 40 dollara düşə bilər:

“Neftlə bağlı ilin sonunadək müxtəlif proqnozlar eşidəcəyik. İl bitən kimi, növbəti il üçün proqnozlar verilir. Bir çox beynəlxalq beyin mərkəzi, iqtisadi analitika ilə məşğul olan banklar və şirkətlər, investisiya fondları bununla bağlı xüsusi bir proqnozlarla çıxış edirlər. Bu proqnozlar müəyyən trendlərin hansı yöndə inkişaf etmələri ilə bağlı ipucları verir. Amma çox zaman da düz çıxmır” deyə iqtisadçı bildirir.

N.Cəfərli əlavə edir ki, neftin qiymətləri təkcə iqtisadi proseslərdən asılı deyil və əgər təkcə iqtisadi proseslərdən asılı olsaydı, indi neftin qiyməti 40 dollar olardı.

Onun fikrincə, son zamanlar neftin qiymətinə təsir edən amillər geosiyasi amillərdir, buna nümunə olaraq İran, Venesuela ətrafında baş verən prosesləri nümunə göstərir: “Bu gərginliklər neftin qiymətinin artmasına, hətta ara-sıra Yəmənlə Səudiyyə Ərəbistan arasında dron savaşı da gedir ki, bu hadisələr də neftin qiymətinin yüksək olmasına səbəb olur. Gələn il bu hərbi-siyasi gərginliklər aradan qalxsa, sırf iqtisadi amilər ortaya çıxsa, neftin qiyməti 40 dollaradək düşə bilər”. 

“Fitch”in Rusiya və Türkiyə valyutalarının ABŞ dollarına qarşı dəyərdən düşəcəyini proqnozlaşdırması məsələsi barədə ekspert deyir ki, manatın məzənnəsi Türkiyədən və Rusiyadan fərqli olaraq, inzibati qaydada tənzimlənir: “Orada birja fəaliyyət göstərir, bazar qaydaları işləyir. Bizdə inzibati qərarla məzənnə müəyyənləşir. Ona görə hələ inzibati qərarla müəyyənləşən məzənnədə ciddi dəyişikliklərin olacağını düşünmürəm. Bu, neftin qiymətindən asılı olan məsələdir”.

Ekspert deyir ki, hələ ki neftin qiyməti komfortlu səviyyədədir, neftin qiyməti 63-65 dollar civarında qaldığı şəraitdə manatın məzənnəsində bir dəyişikliyi olacağını düşünmür: “Əgər neftin qiyməti 40 dollara düşsə, manatın məzənnəsində devalvasiya müşahidə edəcəyik” deyə N.Cəfərli vurğulayır.

Ucuz mal necə bahalı dərmana dönür?

“Lent.az”da isə “Bazarda dözülməz şərait: ucuz mallar bahalı dərmanlara çevrilir” sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif redaksiyaya müraciət edən oxuculara istinadən deyir ki, demək olar ki, əksər məhsullar palçığın üzərinə qoyulub satılır, son günlərdəki yağmurlu hava şəraitindən sonra isə bazarlarda antisanitariya halları baş alıb gedir.

Bundan irəli gələrək müəllif bu şəraitdə satlan məhsulların insan sağlamlığında hansı fəsadlara səbəb ola bilməsi barədə terapevt Ramil Həsənli ilə söhbətləşir.

“Palçıqlı şəraitdə satılan balıqlar və göyərtilər çox təhlükəlidir”. Bunu isə “lent.az”a açıqlamasında terapevt Ramil Həsənli bildirib.

Müəllif vurğulayır ki, oxucu iradlarına görə, son günlərdəki yağmurlu hava şəraitindən sonra bazarlarda antisanitariya halları baş alıb gedir, əksər məhsullar palçığın üzərinə qoyulub satılır.

“Alverçilərin çoxu piştaxtaya görə ayrıca pul vermirlər. Buna görə də limonu, göyərtini, ən çox da balıqları yerə qoyub satırlar, yer də palçıq”.

Mövzu ilə əlaqədar danışan terapevt R.Həsənli isə deyir ki, bu qaydada satılan məhsulların insan sağlamlığına ciddi şəkildə mənfi təsiri var: “Xüsusən də, ət və ət məhsulları, göyərtilər və ya ağartı məhsulları antisanitar vəziyyətdə satılırsa, bu, birbaşa həmin məhsulların keyfiyyətinə təsir göstərir. Təbii ki, bu şəraitdə satılan məhsullardan bir çox xəstəliyə tutulmaq və ya zəhərlənmək mümkündür. Bundan başqa palçıqda, çirkli şəraitdə satılan göyərtilərin üzərində toplanan bir çox bakteriyalar insan orqanizminə keçir və orqanizmdə müxtəlif fəsadlara gətirib çıxarır”.

R.Həsənlinin deməsinə görə, həmin bazarlarda satılan balıq məhsulları da insanlarda zəhərlənməyə səbəb olur:

“Palçıqdan, tozdan və ya çirkli sudan balığın qəlsəmələrinə yapışan mikroblar insan sağlamlığına mənfi təsir edə bilər. Saxlanıldığı sudan da balığın bədəninə zəhərli maddələr sorula bilər ki, bu da insanlarda balıq yedikləri zaman zəhərlənməyə səbəb olur. Ona görə də bu məhsulları alanda təzə olması ilə yanaşı, harada, hansı şəraitdə satılmasına da diqqət etmək lazımdır. Antisanitar şəraitdə satılan ucuz məhsullardansa, təmiz məhsullara üstünlük verməyə çalışmalıyıq”.

R.Həsənli deyir ki, belə məhsullar qiymət baxımından bazar malları ilə müqayisədə ucuz olsa da, sonra onların yaratdığı xəstəliklərə xeyli pul xərclənir.

Həkimə görə, sağlamlıq baxımından böyük marketlərdə satılan məhsullar daha etibarlıdır.