Media-icmal 08.06.2016

Azərbaycanlıların güvənc yeri           

“Azərbaycan” qəzeti “Dünya  Azərbaycanlılarının güvənc yeri” sərlövhəli məqalədə Azərbaycan diasporunun formalaşması və bu prosesdə keçmiş prezident Heydər Əliyev və indiki prezident İlham Əliyevin rolu barədə danışır. Müəllif bu prosesdə keçmiş prezident H.Əliyevin rolunu belə qiymətləndirir: “Bu mənada dünya azərbaycanlılarının müstəqil dövlətimiz və vahid məqsəd ətrafında birləşdirilməsi ideyasının müəllifi ümummilli lider Heydər Əliyevdir. O, xaricdə yaşayan azərbaycanlıların birliyi və təşkilatlanması məsələsini daim diqqət mərkəzində saxlayıb, müxtəlif xarici ölkələrə etdiyi çoxsaylı səfərlərdə Azərbaycan diasporunun nümayəndələri ilə görüşlər keçirib, onların problem və qayğıları ilə yaxından maraqlanıb və diaspor hərəkatının inkişafında yeni mərhələnin başlanğıcını qoyub”.

Müəllif Azərbaycan diasporunun mütəşəkkil qüvvəyə dönməsini indiki prezident İlham Əliyevin faəliyyətinin nəticəsi hesab edir: “Ümumiyyətlə, Prezident İlham Əliyevin ötən 13 ildə azərbaycanlıların diaspor hərəkatının gücləndirilməsi naminə həyata keçirdiyi fəaliyyət sistemli səciyyə daşıyıb”.

Xatırladaq ki, Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayı (2001-ci il) keçmiş prezident H.Əliyevin, qalan 3 qurultay isə (2006-cı, 2011-ci və 2016-cı illər) indiki prezident İlham Əliyevin dövrünə təsadüf edir.

Buna kim razılaşacaq ki?       

“Azadlıq” qəzeti ekspert Samir Əliyevlə təhsil haqlarının ödənməsi sahəsindəki durumu müzakirə edirlər. Ekspert bu günlərdə 25-ə qədər universitetin təhsil haqları ilə bağlı Fondun təsisçiləri olduğunu vurğulayıb, bunu müsbət  addım adlandırıb. S.Əliyev şərtlərin məqbul olmadığına diqqət çəkib: “Kredit şərtləri o qədər də asan deyil, bütün dünyada təhsil kreditləri yüngül şərtlərlə verilir. Təhsil kreditləri iki cür olur: sırf təhsil haqqı ilə bağlı, bir də təhsil aldığın müddətdə yaşayış və s. zəruri xərclər üçün ayrılan kreditlər var. Ümid etmək istəyirik ki, gələcəkdə Azərbaycanda da bu şərtlər yüngülləşəcək”.

Ekspertə görə, bu məsələdə xeyli suallar var ki, cavab istəyir: “Ekspertə görə, kreditin manatla verilməsi yaxşıdır, amma devalvasiya nəzərə alınacaqmı? Devalvasiyaya uyğun faizlər artırılacaqmı? Eyni zamanda, pulun mənbəyi, vəsaitin haradan ayrılacağı, hansı bankın cüzi faizlərə razılaşacağı sual doğurur. Məhz bu məqamlar bu mexanizmin nə dərəcədə dayanıqlı olmasını müəyyən edəcək”.

Siyasi sifariş aradan qalxsın

“Novoye Vremya” qəzeti Avropa Birliyinin Azərbaycan nümayəndəliyi və Mərkəzi Seçki Komissiyasının birgə keçirdiyi “Siyasi patiyaların maliyyələşdirilməsində şəffaflıq: siyasi partiyaların maliyyə hesabatlarının təqdimatı” seminarı fonunda ölkədə partiyaların durumunu dəyərləndirir.

Məqalədə belə tədbirlərin keçirilməsi dəstəklənsə də, buna heç də təkcə partiyaların maliyyə durumunun necə olması prizmasından yanaşılmadığı da xatırladılır. Ölkədə 55 partiyanın qeydiyyatdan keçdiyi, amma bu siyasi qurumların çoxunun ölkə həyatında heç bir rolu olmadığı vurğulanır. Müəllifə görə,  partiyaların çoxunun bu hala düşmələrinə səbəb maliyyə mənbələrinin yoxluğudur: “Qanuna əsasən Azərbaycanda dövlət büdcəsindən yalnız parlamentdə təmsil edilən partiyalar maliyyələşirlər. Bu isə hakim partiya və ona yaxın “cib” partiyaları dairəsi deməkdir, Milli Məclisdə sadəcə başqa partiya yoxdur. Digər tərəfdənsə, maliyyə hesabatı istisnasız olaraq bütün partiyalardan tələb edilməlidir. Çünki bu məsələdə şəffaflıq və açıqlıq hələ də Azərbaycanda hökmranlıq edən korrupsiyaya müqavimət deməkdir.”

Müəllif şəffaflığı vacib saysa da, partiyalar sərbəst fəaliyyət göstərmək imkanından məhrum olublarsa, ilk növbədə diqqəti buna yönəltməyi daha vacib sayır. “Qeydiyyatı olan partiyalar sağlam siyasi mübarizə aparmaq istəmirlər, buna səy göstərən partiyalar isə ayrı-seçkiliyə məruz qalırlar.” 

Müəllif deyir ki, bu sahədə qanunvericilik Qərb standartlarına uyğun ola bilər, amma bu, heç də məmur və dövlət qurumlarının buna əməl edəcəkləri demək deyil. Müəllifə görə, siyasi partiyaların maliyyə şəffaflığı diskussiyasından öncə siyasi qüvvənin qeydiyyatına mane olan süni maneələri, partiyalara münasibətdə ayrı-seçkilik və təzyiq forması olan siyasi sifarişi aradan qaldırmaq lazımdır.

Dollar 1.65 həddinə kimi bahalaşacaq           

“Bizim Yol” qəzeti isə ekspertlərlə dollara tələbatın artmasını və ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin (FES) iyun ayında dolların uçot dərəcəsini qaldırdığı halda manatın taleyini ekspertlərlə müzakirə edir.

Ekspert Natiq Cəfərli dolların uçotu qalxdığı halda manatın məzənnəsində dəyişikliklər olacağını deyir: “Artıq müəyyən işartılar da var, belə ki, manatın dollara nisbəti 1.50 civarına qalxıb, baxmayaraq ki, bir müddət öncə bu nisbət 1.49 həddində idi. Ekspert kəskin devalvasiya gözləmədiyini də deyib: “Kəskin devalvasiyanın ehtimalı çox aşağıdır, manatın dollara nisbətən məzənnəsinin pik həddi 1.64-1.65 ola bilər”.

N.Cəfərliyə görə,  dollara tələbatın artması xarici ticarət dövriyyəsində  müəyyən  artımla bağlı ola bilər. Daha bir səbəb isə bankların xarici maliyyə təşkialtları ilə öhdəliklərinin qapadılması üçün dollar alışını artırmalarına bağlı ola bilər.