Media-icmal 08.10.2016

Dövlət başçısı İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin oktyabrın 7-də keçirdiyi iclasda dövlət başçısının nitqi,  İnternet resurslara qadağa, kredit borclarının qaytarılmasının mümkünlüyü, iqtisadiyyatın yüksək neft qiymətinə ümidləri bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

İ.Əliyev: “Bizdə hər şey yaxşıdır”

“Azərbaycan”  qəzeti Azərbaycanın inkişaf yolu davam edəcək və islahatlar daha geniş miqyas alacaq” sərlövhəli məqalə adı altında prezident İlham Əliyevin sədrliyi ilə oktyabrın 7-də Nazirlər Kabinetinin 2016-cı ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr edilən iclasındakı nitqini dərc edib. (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=107080)

Dövlət başçısı 2016-cı ili dünya iqtisadiyyatı üçün çox ağır il kimi dəyərləndirib: “Tarixdə bəlkə də ən ağır illərdən biridir. Dünya iqtisadiyyatında böhranlı vəziyyət davam edir. Bu böhrandan həm təbii resurslarla zəngin olan ölkələr eyni zamanda, istehlakçı ölkələr əziyyət çəkir”.

Dövlət başçısı bu böhranın ilk faktı kimi neftin qiymətinin kəskin şəkildə düşməsini göstərir. Onun fikrincə, bu hal neftlə zəngin olan ölkələrin, eləcə də neft ölkələrində öz kontraktlarını icra edən digər şirkətlərin ölkələrinə də mənfi təsir göstərir.

Daha bir fakt kimi dövlət başçısı dünyada 2016-cı ildə siyasi və hərbi böhran yaşamasını göstərir və bu sırada Yaxın Şərq hadisələrini qeyd edir: “Dünyanın müxtəlif bölgələrində qanlı toqquşmalar, müharibələr alovlanır, risklər, təhdidlər artır. Yaxın Şərqdə vəziyyət deyə bilərəm ki, kritik həddə çatmışdır”. Onun fikrincə, Yaxın Şərq qarşıdurması çox böyük fəlakətə gətirib çıxara bilər, çünki vəziyyət getdikcə kəskinləşir.

İlham Əliyevə görə, daha bir fakt Avropada yaşanan miqrant böhranıdır.

İ.Əliyev müharibə gedən bu ölkələrdən Avropaya miqrasiya edənlərə göstərilən münasibətə narazılıq edir, bunu sivilizasiyalararası münasibətlərə çox böyük zərbə adlandırır. İ.Əliyev hesab edir ki, miqrant böhranı Qərb ölkələrində radikal partiyaların xeyrinə işləyir: “Bu partiyalar rəhbərliyə gəldikləri halda sivilizasiyalararası qarşıdurmanın daha da dərinləşəcəyi heç kəsə sirr deyil”.

Dövlət başçısı daha sonra açıq mətnlə Avropaya inteqrasyanın əleyhinə mövqe ifadə edir: “Bax, bugünkü Avropa göz qabağındadır. Özləri etiraf edirlər, Avropa İttifaqının ən böyük rəhbərləri etiraf edirlər ki, indi Avropa məkanında dərin böhran yaşanır. Biz oramı inteqrasiya etməliyik, böhranamı inteqrasiya etməliyik?! “Müsəlmanlara stop” deyənlərəmi inteqrasiya etməliyik?!”Amma bununla yanaşı dövlət rəhbəri Avropanın beynəlxalq qurumları ilə çox sıx əlaqələr yaradıldığını da vurğulayır.  İ.Əliyev Avropa qurumları ilə əməkdaşlıq və Avropya inteqrasiya arasında sərhəd göstərir: “Ona görə əməkdaşlıqla bağlı bizim heç bir problemimiz yoxdur. Biz bu əməkdaşlığa meylliyik. Amma biri var əməkdaşlıq, biri də var inteqrasiya. Bax, bu iki sözün arasında fərqi bilməyənlər bu gün bir daha eşitsinlər və yersiz, özlərini təbliğ etmək, kiminsə xoşuna gəlmək üçün söz-söhbətlərə son qoysunlar”.

Dünya fonunda baş verənləri təhlil edən dövlət başçısı bu fonda Azərbaycanın uğurla inkişaf etdiyini deyir, bu unkişafa sübut kimi ölkədə keçirilən müxtəlif formatlı ictimai tədbirləri, idman yarışlarını nümunə göstərir. İ.Əliyev belə mötəbər tədbilər sırasında Roma Papası Fransiskin Azərbaycana rəsmi səfərini xüsusi vurğulayır.

Dövlət başçısı by yaxınlarda ölkədə keçirilmiş refrenduma da toxunaraq onun ədalətli, şəffaf keçdiyini deyir, referendumla bağlı cəmi 20 şikayətin olmasını xalqın  referendumun nəticələrini dəstəkləməsi kimi dəyərləndirir. İ.Əliyevə görə, referendumun daha bir nəticəsi xalqın təklif edilən dəyişikliklərə dəstək verməsidir.

Dövlət başçısı nitqində Qarabağ probleminə də toxunur, problemin həllilə bağlı bu ilin may-iyun aylarındakı siyasi fəallığın azaldığını nəzərə çatdırır: 

“Aprel döyüşlərindən sonra vasitəçilər bir qədər fəallaşdılar. Bilirsiniz ki, may-iyun aylarında görüşlər keçirildi. Amma artıq biz oktyabr ayında yaşayırıq. Ermənistan öz çirkin taktikasını işə salaraq və erməni lobbisinin dəstəyinə arxalanaraq yenə də istəyir ki, bu məsələ dünya gündəliyindən çıxsın. Biz buna imkan verməməliyik və məsələ tezliklə həllini tapmalıdır”.

Dövlət başçısının fikrincə,  bu məsələnin həll olunmaması təkcə Ermənistana görə deyil. İ.Əliyev Ermənistanın böyük himayədarları olduğunu, pul,  silahla, lobbiçiliklə, təbliğlə təmin edildiyini deyir və bu səbəblərin məsələnin həllinə imkan vermədiyini bildirir.  Dövlət başçısı bu məsələdə ABŞ dövlət katibi Con Kerrinin son bəyanatını təəccüblü adlandırır. İ.Əliyev bu bəyanata ən yüksək səviyyədə düzəliş edilməsini istəyir, əks halda vasitəçilik missiyasının şübhə altına düşə biləcəyi xəbərdarlığını edir. İ.Əliyev Azərbaycanın Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini tanıması üçün təzyiqlərə məruz qaldığını  bildirib.

Ölkənin iqtisadi həyatına dövlət başçısı ən sonda toxunub. İ.Əliyev neftin qiymətinin düşməsinin iqtisadi tənəzzülə səbəb olduğunu deyir, amma buna baxmayaraq, sənayedə, kənd təsərrüfatında artımlar olduğunu bildirir. Dövlət başçısı sosial layihələrin icra edildiyini, yeni məktəblərin, xəstəxanaların tikildiyini, yol layihələrinin icra edildiyini vurğulayır. Dövlət başçısı  bu il 121 min iş yerinin yaradıldığını, 36 min iş yerinin isə bağlandığını bildirir.

Bütün çətinliklərə baxmayaraq, İ.Əliyev 2016-cı ildəki nəticələri yaxşı adlandırır.  

Güzgünü sındırmaq cəhdi

“Azadlıqinfo” saytı isə “Hökumətin güzgünü sındırmaq cəhdi” sərlövhəli

(http://www.azadliq.info/159691.html) məqalədə rəsmi Bakının İnternet resurslarına qarşı savaş açması dəyərləndirilir. 

Müəllif xatırladır ki, YAPçı deputat Məlahət İbrahimqızı bununla bağlı parlamentdə danışıb. Daha sonra isə Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində mətbuat konfransı keçirib. Müəllif deyir ki,  deputat “Sancaq”, “Meydan” TV” səhifələrinin qapadılmasıyla bağlı təkliflə çıxış edib və buna əsas olaraq hakimiyyət nümayəndələrinin əleyhinə yazıların paylaşıldığını, ölkə başçısının ünvanına həqiqətəuyğun olmayan fikirlərin deyildiyini göstərir. Müəllif bu addımı ölkədə böhran boğaza çıxdığı vaxtda deputatların azad sözün ağzını bağlamaları üçün fürsət gəzmələri kimi dəyərləndirir: “Bunlar istəyirlər ki, kobud seçki saxtakarlığını, məmur harınlığını, hüquqsuzluğu, korrupsiyanı hamı görsə də heç kim danışmasın və göstərməsin”. 

Müəllif istənilən halda təhqirin əleyhinə olduğunu deyir, amma sosial şəbəkələrdə ölkə ilə bağlı acı reallıqlar göstərilirsə bunun əleyhinə çıxmağı mənasız adlandırır. Müəllif  “Sancaq” və “Meydan” TV səhifələrinə qarşı aqressiyanın da məhz bununla bağlı olduğunu deyir. Müəllifə görə, vəzifəli şəxs özünə hörmət qoymursa, dövlət əmlakını talayırsa, vəzifəsindən sui-istifadə edirsə, ən pis sözlərə də layiqdir və belə şəxslərin hər hansı vəzifə tutması xalqı və dövləti təhqir etməkdir. Müəllif həm də deputata sual ünvanlayır: “Digər tərəfdən, Məlahət İbrahimqızı və bu qəbildən olanlar, ölkədəki ədalətsizliyi niyə müzakirəyə çıxarmırlar? Milli Məclisdə bir dəfə də olsun xalqın dərdindən niyə danışmırlar?”

Müəllif həm də get-gedə arqumentlərinin sayını artırır, sanksiyalı mitinqdə iştiraka görə 200 adamın polisə çağırılmasına, Nardaran məhbuslarının ağlagəlməz işgəncələrə məruz qalmasına, referendum günü yüzlərlə saxtakarlıq faktlarının ortaya çıxmasına, polis zorakılığna niyə etiraz edilmədiyini soruşur.

Müəllif daha sonra 17000 tələbənin təhsil haqqına görə universitetdən qovulması, 13500 şəhid ailəsinin qan pulunu ala bilməməsi, 2.5 milyon vətəndaşın bank girovluğunda qalması faktının heç kimi naraaht etmədiyini vurğulayır:  “Milyardların offşorlara daşınması, günahkarların azadlıqda gəzməsi, müəllimlərin seçki saxtakarına çevrilməsi heç bir deputatın sarı siminə toxunmur. Amma sosial şəbəkələrdə ölkə reallığını çılpaq şəkildə göstərilməsi mandat gəzdirənləri narahat edir”.

Müəllif sosial şəbəkələri ölkənin güzgüsü sayaraq hökumətin fəaliyyətini şəffaf şəkildə göstərdiyini deyir, bundan narahat olan hökumətin çıxış yolunu “güzgünü sındırmaq”da görmək istəməsini pisləyir: “Amma başa düşmürlər ki, güzgü sınanda onların eybəcər siması gözəlləşməyəcək.  Ona görə də sosial şəbəkələrə savaş açmaq əvəzinə, xaqla savaşı bitirmək lazımdır”.

Hökumət vətəndaşlara kömək etmək firkində deyil

“Exo” qəzetində isə Azərbaycanda borclulara kim və necə kömək edəcək?”

sərlövhəli (http://ru.echo.az/?p=41730) məqalədə müəllif kredit borcları məsələsini ekspert Əkrəm Həsənovla müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, parlamentin payız sessiyasında “Kredit borcları haqqında” qanun layihəsinin müzakirə ediləcəyini deyir, amma ekspert buna alternativ münasibət bildirir: “Əmin deyiləm ki, Milli Məclisin payız sessiyasında “Kredit borcları haqqında” qanun layihəsi müzakirə edilə bilsin. Ola bilər ki, hansısa deputat bu məsələni qaldırsın və ya bu məsələ “Kredit büroları haqqında” qanun layihəsi çərçivəsində müzakirə edilsin”. 

Ə.Həsənov hesab edir ki, dövlət kredit borcu olanlara güzəştlər versə bu, problemin həlli üçün doğru yol olmayacaq. Çünki banklar da pulları müştərilərdən alır, əgər borclular bu pulları maliyyə institutlarına qaytara bilməsə öz növbəsində, banklar da əmanətləri müştərilərə qaytara bilməyəcək: Üstəlik, hazırda bankların durumu da yaxşı deyil və 10 bankın bağlanması bunun sübutudur”.

Ekspert təklif edir ki, borcun müəyyən hissəsini dövlət ödəsin, müəyyən hissəsi manat ekvivalentinə çevrilərək müştərinin öhdəsinə buraxılsın. Amma ekspert deyir ki, gələn ilin büdcəsinə dövlət öz xarici kredit borclarının qaytarılması ilə bağlı məsələ daxil edib: “Belə alınır ki, dövlət vətəndaşların öhdəliklərini öz üzərinə götürməyə hazırlaşmır.

Amma ekspertə görə, bu məsələnin həllilə bağlı daha uğurlu variant da var.

Ə.Həsənov deyir ki, belə problemli kreditlərin əksəriyyəti süni şəkildə bankların özləri tərəfindən yaradılıb: “Bank idarəçiləri və sahibləri kreditləri “öz adamları”na, dostlarına. qohumlarına, yaxınlarının şirkətlərinə veriblər. Yeri gəlmişkən, bu kreditlər də qaytarılmayıb, onlara qarşı heç mübarizə də aparılmayıb.    Dövlətin belə müqavilələrin monitorinqini aparmasını zəruri sayıram”.

Neftin qiyməti artsa belə...

“Novaya Vremya” qəzetində isə  “Yenə də ümid neftədir?” səlrövhəli məqalə (http://www.novoye-vremya.com/w68189/.../#.V_hf4-h97IU) oxumaq olar.

Müəllif Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarının azaldığını, amma məmurların səmərəliliyi artırmaq barədə düşünmədiklərini deyir. Onun fikrincə, yenə bütün ümidlər neftin qiymətinin yüksələcəyinə bəslənilir. Müəllif deyir ki, neftin qiymətində müəyyən qalxmalar ola bilər, amma bu, ölkəyə yetərli dərəcədə valyuta gətirmək gücündə olmayacaq: “Bir neçə dəfə olub ki, neftin dəyəri 50 dolları keçib, amma ehtiyatlar kifayət qədər artmayıb. İqtisadiyyat və büdcə bu qiymətdən də əziyyət çəkib”.

Müəllif vurğulayır ki, müxtəlif sahə rəhbərləri ancaq neftin qiymətinə ümid bəsləyəcəksə, o zaman qeyri-neft sektoru da uğurlu inkişafa nail ola bilməyəcək. Müəllif bunu da xatırladır ki, hətta neftin, qazın qiyməti qalxsa belə 3 il öncəki rolu ifa edə bilməyəcək. 

Müəllif bütün bu dediklərini məmurların, o cümlədən Mərkəzi Bank rəhbərlərinin informasiya baxımından düşünmək mənbəyi kimi dəyərləndirir. Müəllif deyir ki, bütün reallıqlara baxmayaraq, hökumət hələ də postneft dövründə yaşamağa uyğunlaşa bilmir. Onun fikrincə, yenə də hökumət bütün ümidini neftin yenidən ola biləcək qiymətlərinə bağlayır.