Media-icmal 12.02.19

Dövlətin sosial müdafiə siyasəti, minimum əməkhaqqının artırılmasının bazar qiymətlərinə mümkün təsirləri, sahibkarlığın mövcud problemləri və s. məsələlər bugünkü (12 fevral, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Sosial müdafiə qayğısı

"Azərbaycan" qəzeti "İlham Əliyevin sosial-iqtisadi inkişaf kursu uğurla reallaşır" sərlövhəli məqalədə kompleks xarakterli inkişafı, xüsusən iqtisadi və sosial istiqamətlərdə uğurları dəyərləndirir.

Müəllif bu uğurların iqtisadi inkişafda və ölkə insanının rifahının təmin olunmasında yeri barədə Milli Məclisin sədr müavini Bahar Muradova ilə söhbətləşir.

B.Muradova deyir ki, sosial siyasətin əsas hədəfi dövlət qayğısının əhalinin bütün təbəqələrini əhatə etməsidir və ötən 15 ildə bu sahədə həyata keçirilən islahatlar və məqsədyönlü tədbirlər əhalinin etibarlı sosial müdafiə sisteminin təminatıdır.

Sədr müavini son 15 ildə əhalinin nominal gəlirlərinin 8,6 dəfə artmasını, yoxsulluq səviyyəsinin 5,1 faizədək, işsizlik səviyyəsinin 5 faizədək azalmasını, 3000-dən çox məktəbdə, 500-dən çox məktəbəqədər təhsil müəssisəsində və 650-yə yaxın səhiyyə müəssisəsində tikinti, əsaslı təmir və yenidənqurma işlərini sosialyönümlü siyasətin nəticəsi olaraq təqdim edir.

B.Muradova bu günlərdə minimum əməkhaqqının artırılmasını Azərbaycanda həyata keçirilən siyasətin mərkəzində insan amilinin dayanması ilə əsaslandırır.

Bununla yanaşı sədr müavini müəyyən əhali kateqoriyasının mənzil-məişət problemlərinin həllini, 1991-97-cillərdə ərazi bütövlüyünün təmin olunması üçün həlak olmuş şəhid ailələrinə 11 min manat həcmində birdəfəlik müavinətlərin ödənilməsini də bu sosial qayğının nəticəsi hesab edir: "Azərbaycan vətəndaşları prezidentin bu qərarını ölkəmizin ərazi bütövlüyü uğrunda döyüşlərdə şəhidlik zirvəsinə ucalmış vətən övladlarının xatirəsinə olan ehtiramın, onların ailə üzvlərinə diqqət və qayğının zaman keçdikcə daha da artmasının əyani təsdiqi kimi dəyərləndirir".

B.Muradova hesab edir ki, sosial qayğıya ehtiyacı olan vətəndaşlarla bağlı həyata keçirilən dövlət siyasətinin əsas qayəsi Azərbaycan vətəndaşlarının daha rahat və təminatlı şəraitdə yaşamalarını təmin etməkdir.

Sədr müavini son olaraq vurğulayır ki, bu siyasət insanların, xüsusilə də gənclərin vətənpərvərlik və dövlətçilik ruhunda böyümələrinə, ölkənin müstəqilliyinin, suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün etibarlı qorunmasına əlavə stimul yaratmaqla, dövlətin öz vətəndaşının qüdrətli dayağı olduğuna inamını qətiləşdirir.

Minimum əməkhaqqından inflyasiya və bahalaşma "gözləntisi"

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Minimum əməkhaqqının artırılması qiymətlərə və inflyasiyaya təsir edə bilərmi?-iki rəy" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bu günlərdə dövlət başçısının sərəncamı ilə minimum əməkhaqqının 130 manatdan 180 manata qaldırılmasını, bu artımın ölkə bazarına təsir gözləntilərini keçmiş maliyyə naziri Fikrət Yusifovla və iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə müzakirə edir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, minimum əməkhaqqı artımını ekspertlər müsbət qiymətləndirsələr də bu artımın bahalaşma və inflyasiyanı yüksəldə biləcəyini istisna etmirlər.

Keçmiş maliyyə naziri F.Yusifov deyir ki, bu addımın miqyası olduqca böyük, əhatə dairəsi isə kifayət qədər genişdir və ölkə prezidenti bu addımı ilə daxili siyasətində sosial məsələnin hansı səviyyədə dayandığını nümayiş etdirib.

F.Yusifov hesab edir ki, minimum əməkhaqqının 38,5 faiz, yəni 50 manat artımına getməsi prezidentin ölkənin sosial məsələlərinin həllinə bilavasitə qayğısının nəticəsidir.

Keçmiş nazirə görə, bu sənədlə ölkədə minimum əmək haqqı yaşayış minimumu ilə eyniləşir, eyni zamanda, əmək münasibətlərinin leqallaşdırılması istiqamətində nəticələrin əldə olunmasına imkan yaradır.

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli isə "Yeni Müsavat"a bildirir ki, bu artımın bahalaşma və inflyasiyanın yüksəlməsinə səbəb olacağı istisna deyil: "Azərbaycanda həmişə maaş və təqaüdlərin artması ilə paralel qiymətlər də artır, bahalaşmanı tətikləyən bir amil olur. Minimum əməkhaqqının artırılması ilə bazara əlavə manat kütləsi daxil olacaq, il ərzində təxminəm 450 milyon manata yaxın əlavə ödənişlər olacaq".

Bu amildən irəli gələrək ekspert deyir ki, bazara daxil olacaq əlavə vəsait inflyasiya və qiymət artımını tətikləyən faktorlardan biri ola bilər və bu ənənəvi faktorlarla birləşəndə daha çox mənfi reaksiya doğurur.

N.Cəfərli vurğulayır ki, Azərbaycanda noyabr ayından başlayaraq hər il yeni il öncəsi bir qiymət artımı, Novruz bayramı öncəsi də ikinci qiymət artımı baş verir. Bu il də fevral ayının sonu, mart ayınının əvvəllərindən başlayaraq növbəti qiymət artımı dalğası yaranacaq".

Ekspertə görə, bu, həm bayramlardan öncə tələbatın artması, həm də mövsümi olaraq yerli malların bazarlardan çəkilməsi, yerli kənd təsərrüfatı mallarının uzun müddət saxlanılması şəraitində yaşanan problemlər, xarici malların üstünlük qazanması ilə əlaqəlidir.

N.Cəfərli deyir ki, bütün bu amillər və minimum əməkhaqqı artımı nəticədə bahalaşmaya səbəb olur, bu dəfə də bahalaşma ehtimalı çox yüksəkdir, fevralın sonundan başlayaraq mart ayında Novruz bayramına qədər qiymət artımının yeni dalğasını müşahidə etmək olar.

Günümüzün sahibkarlıq problemləri

"Oxu.az"da isə "Deputat: Banklar faizləri endirməlidir" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif ölkədə sahibkarlıq, bank-sahibkar münasibətlərdində mövcud problemlər barədə deputat Rüfət Quliyevlə söhbətləşir.

Deputat "Oxu.az"a Vergi Məcəlləsinə edilmiş 107 səhifəlik dəyişkliklərin icrasından çox şey gözlədiyini deyir.

İlk növbədə isə deputat bu dəyişkliklərin sahibkarlara artıq rahat işləmək, vergi orqanları, məmurlarla sahibkarlar arasında əlaqənin minimuma endirilməsi şəraiti yaratması gözləntisi olduğunu bildirir.

R.Quliyevə görə, sahibkarlarla bağlı ikinci vacib məsələ kredit problemidir.

"Bu məsələ əslində birbaşa sahibkarlıqla, sahibkarlarla bağlı deyil, daha çox sahibkarlıq fəaliyyəti adı ilə şəxsi məqsədlər, şəxsi problemlər üçün götürülmüş kreditlərlə bağlı yaranan məsələdir: "Bu gün haradasa 1 milyard 700 milyon manata yaxın ödənməmiş kredit var və sahibkarlar, belə desək daha düzgün olar, kredit götürmüş vətəndaşlar artıq bu kreditləri ödəyə, qaytara bilmirlər. İnsanlarda, vətəndaşlarda pul yoxdur həmin kreditləri ödəməyə. Onlar böyük əziyyət çəkirlər".

Deputat hesab edir ki, bank sektoru artıq bir araya gəlməli, bu məsələnin həllini tapmalıdır və bu məsələdə incidilmələrə, yəni borcların əmlaklara, mülklərə yönəldilməsinə, məhkəmə qərarlarının bu istiqamətdə verilməsinə son qoyulmalıdır.

R.Quliyev həm də banklarda faizlərin yüksək olmasından narazıdır: "Banklar 25-30 dərəcəlik faizlərini 10-15 faizə endirməlidirlər. Hətta deyərdim ki, 10 faizdən yuxarı olmamalıdır. Çünki mövcud faizlər həddindən artıq yüksək faizlərdir. Həmçinin burada qruplaşdırma aparılmalıdır, məsələn, beş minə qədər olan, beş mindən 10 minə qədər olan, 10 mindən 15 minə qədər olan və sair kreditlər. Banklar artıq bu məsələdə istər sahibkarlarla, istərsə də vətəndaşlarla anlaşmalıdır, faiz dərəcələrini mütləq və kəskin şəkildə azaltmalıdırlar".

Deputat vurğulayır ki, elələri var ki, 50 min kredit götürüb, artıq onun faiz borcu gəlib elə 50 minə çatıb, bu isə 100 min manatlıq kredit borcu deməkdir və indiki reallıqda bunu ödəmək mümkün deyi, çünki qaytarmağa pul yoxdur.

Ona görə də deputat hesab edir ki, bir araya gələrək həm banklar öz problemlərini həll etmək, həm də vətəndaşların, sahibkarların banklardan asılılığını aradan qaldırmaq üçün addımlar atmalıdır.

"Hər halda bir millət vəkili, bir iqtisadçı alim olaraq bu gün sahibkarlıqla bağlı ən mühüm hesab etdiyim məqam məhz bu iki məqamdır", - R.Quliyev əlavə edib.