Media-icmal 13.06.17

Azərbaycanın dünya dövlətləri arasında nüfuz qazanması, ölkə iqtisadiyyatında "neft məsələsi", rəsmi statistikanın gerçəyi əks etdirməməsi, bina sakinlərindən qanunsiz pul yığımları bugünkü (13 iyun, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzusudur.

Dünyanın nüfuz sahibi olan dövlət

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanın beynəlxalq mövqeləri daha da möhkəmlənib" (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=124125) sərlövhəli məqalədə ölkənin dünyanın nüfuzlu dövlətlərinin sırasında olduğunu dəyərləndirir.

Müəllif Azərbycanın qısa zamanda həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq aləmdə dəstək aldığını nəzərə çatdıraraq buna səbəb kimi onun beynəlxalq aləmdə etibarlı tərəfdaş kimi tanınmasını göstərir.

Yazı müəllifi bir neçə il öncə Azərbaycanın 155 səslə BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvəqqəti üzvü seçilə bilməsini də bu nüfuzun təsdiqi adlandırır .

Azərbaycanı Cənubi Qafqazın lokomotiv dövləti, regionda əsas söz sahibi sayan müəllif son illər əldə etdiyi davamlı uğurlara görə ölkənin ləkələnməyə, böhtana məruz qaldığını yazır: "Dünyada nüfuzu durmadan artan, Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayan Azərbaycanın gündən-günə güclənməsi bu qüvvələrin narahatlığına səbəb olur, mötəbər tədbirlər vaxtı Azərbaycana qarşı qarayaxma kampaniyası aparan həmin antiazərbaycançı şəbəkə nəticədə fiaskoya uğrayır".

Müəllif deyir ki, Azərbaycan artıq sosial-iqtisadi problemləri deyil, bir sıra siyasi problemləri də arxada qoyur və milli maraqları ilə bağlı məsələlərdə heç bir dövlətə güzəştə getmək niyyətində olmadığını dəfələrlə sübuta yetirib: "Bu prinsipial və qətiyyətli yanaşma ölkənin daxili işlərinə kobud şəkildə müdaxilə etməyə, bu yolla iqtisadi-siyasi maraqlarını gerçəkləşdirməyə çalışan bəzi dövlətlərə, beynəlxalq qurumlara, transmilli korporasiyalara münasibətdə özünü daha kəskin şəkildə göstərmişdir".

Müəllif bildirir ki, Azərbaycan bu gün öz milli inkişaf modeli ilə tanınır və bu modelin üstün cəhətləri ilə bağlı beynəlxalq maliyyə qurumlarında geniş müzakirələr, təhlillər aparılır.

Yazı müəllifi xatırladır ki, son vaxtlar qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsi ölkədə həyata keçirilən sosialyönlü iqtisadi siyasətin ana xəttini təşkil edir: "Dövlət başçısı iqtisadi inkişafa yalnız neft amili hesabına nail olmağı məqbul saymayaraq tarazlı və davamlı tərəqqi naminə qeyri-neft sektoruna xüsusi diqqət yetirilməsinin vacibliyini önə çəkir".

Müəllif deyir ki, prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan bütün sahələrdə özünü dünyaya güclü, müstəqil və müasir inkişaf edən ölkə kimi tanıdıb. Bütün bu proseslərdə Azərbaycan prezidentinə ən böyük dəstək xalqdan gəlir.

Həmrəylik, yoxsa məcburi dəstək?

"Exo" qəzeti "Azərbaycan neftin qiymətində yenidən sıçrayış gözləməməlidir" (http://ru.echo.az/?p=60101) sərlövhəli məqalədə neftin mümkün dayanacaq qiymətini ekspertlərlə müzakirə edir.

"Azərbaycan neftin qiymətinin artmasını gözləməməlidir və ya hesab etməməlidir ki, neft hasilatının azalması haqda müqavilə neftin qiymətinin artmasına səbəb ola bilər. Ölkə üçün neftin dəyərinin 45-55 dollar arasında olması məqbul qiymətdir, bundan artığını gözləməyə isə dəyməz. OPEC üzvü olan və ya olmayan ölkələrlə neftun hasilatının azalmasına dair müqavilə isə siyasi oyundur". Bunu qəzetə ekspert Nəriman Ağayev şərh edir.

Müəllif daim özünü daha pis nəticələrə hazırlamağı tövsiyə edərək deyir ki, daim neftin 45 dollardan yuxarı qalxmayacağına hazırlaşmaq gərəkir və səbəbini belə izah edir ki, OPEC ölkələri iri neft hasilatçılarıdır. Azərbaycan özünü onlarla müqayisə edə bilməz: "Məsələ bundan ibarətdir ki, Azərbaycanda neft hasilatı aşağı düşüb və buna görə də 2018-ci ilin martına kimi neft hasilatının azalması haqda qərarı dəstəkləyir və bu, dövlətin faktiki məcburi eniş etməsi deməkdir".

Neft bazarı üzrə ekspert İlham Şaban Azərbaycanın neft hasilatının azalmasını dəstəkləyən ölkələr sırasında olmasını belə izah edir ki, Azərbaycan iri neft hasil edən və ya dünya neft bazarına təsiri olan ölkə deyil, sadəcə, bu məsələdə hansı cəbhədə yer almağımızı göstərdik və bildirdik ki, neftin dəyərinin 55 dollar səviyyəsində qalmasına tərəfdar ölkələrlə bir yerdəyik.

İ.Şaban ölkənin gələcək neft-qaz ehtiyatı sahəsindəki durumunu da təhlil edərək deyib: "Azərbaycanın bu gün üçün əsas fiquru olan "Azəri-Çıraq-Günəşli"ni götürsək, 2017-ci ilin aprelinə kimi oradan 423 milyon ton neft hasil edilib. Bütünlükdə isə yatağın ehtiyatı 1 milyard ton hesab edilir, qalan ehtiyat isə yəni, 600 milyon ton neft ehtiyatı ancaq 25 ilə çatır".

"LUKoil" şirkətinin rəhbəri Vahid Ələkbərov da hesab edir ki, neftin orta illik dəyəri 55 dollar həddində qalacaq: "Qiymət düşmür, o, sabitləşir. Əgər hasilat üzrə məhdudiyyət olmasa idi 40 dollardan aşağı olmamaq şərtilə o 50 dollardan aşağı düşə bilərdi, belə ki, slan nefti də artır, amma neftə tələbat da artır", - V.Ələkbərov bildirib.

Işsizlər arasında ürək-damar xəstəlikləri daha çoxdur

"Novoye Vremya" qəzetində isə "İşsizlik, ölüm və statistika haqqında" sərlövhəli məqalə (http://www.novoye-remya.com/w94737/.../#.WT7NXWiLTIU) oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycan statistikasının göstəricilərini şübhə altına alaraq onun doğruluğuna inanmır: "Rəsmi Azərbaycan statistikasına inansaq ölkədə işsizliyin səviyyəsi 5%-dir və hər hansı narahatlıq doğurmur. Bu statistika üç il əvvəl də belə idi, hələ iqtisadiyyatda durum əlverişli idi, devalvasiya olmamışdı, neft dəyərdən düşməmişdi, banklar, müəssisələr və mağazalar hələ bağlanmamışdı. Amma onlarla bank, bir çox mağazalar bağlandı, müştəri və alıcı azlığı üzündən bir çoxları işçi sayını ixtisara saldılar, amma işsizlik yenə də 5% həddindədir. Əmək və əhalinin məşğulluğu naziri bu günlərdə hətta deyib ki, gənclər arasında işsizlik azalıb".

Müəllif nazirin işsizliklə bağlı göstərdiyi rəqəmləri də etibarlı saymır və ironiya ilə deyir ki, yəqin Azərbaycan elə ölkədir ki, iqtisadi böhran heç cür işsizliyin səviyyəsinə təsir edə bilmir.

Məqalədə ölkədə insanın həyatına təsir edən daha bir sahə araşdırılır ki, bu, əmək bazarından uzaq sahədir və bu sahə göstərir ki, sosial-iqtisadi problemlər vətəndaşın sağlamlığına necə təsir göstərir və baş kardioloq Faiq Quliyevdən sitat gətirir: "Son illər Azərbaycanda ürək-damar xəstəliklərinin sayı kəskin artıb və bu xəstəliyin yayılması da sürətlənib. Hazırda ölkədə hər 1000 nəfərə 4 arterial hipertoniya xəstəsi düşür".

F.Quliyev deyir ki, bu xəstəliklər müalicə olunarsa bu kateqoriya daxilində ölüm 1%-ə enə bilər, əks halda bu 3-4% təşkil edəcək.

Baş kardioloq deyir ki, depressiyann nəticəsi olaraq işsizlər arasında qəfil ölüm riski 5 dəfə yuxarıdır. F.Quliyev bildirir ki, işsizlər arasında ürək xəstələri olanlara daha tez-tez rast gəlmək olar.

F.Quliyev hesab edir ki, iş axtarışında olan insanlar bir qayda daxili gərginik keçirirlər və odur ki, işsizlər arasında ölüm işlə təmin olunmuşlardan daim yuxarıdır və kardioloq hesab edir ki, işsizlər arasında ürək xəstələrinin sayı kəskin artıb.

Müəllif əmək bazarında vəziyyətin gərgin olduğunu, təkcə bu ilin ilk 3 ayında 653 nəfər bank işçisinin ixtisara düşdüyünü bildirir.

Müəllif xatırladır ki, 2016-cı ildə 11 bankın bağlanması ilə 4200 nəfər işini itirib və rəqəmləri inandırıcı adlandırır.

Amma müəllif işsizlik və yoxsulluğun səviyyəsilə bağlı bunun 5% səviyyəsində qalmasını inandırıcı saymır, ironiya ilə deyir ki, işsizliyin səviyyəsini aşağıda saxlaya bimək üçün Avropa gəlib Azərbaycandan nələrisə öyrənməlidir.

Amma müəllif deyir ki, nə olursa olsun, rəsmi statistika işsizlik üzrə real mənzərəni yaratmayacaq.

Bu yığımlar qanunsuzdur

"Yeni Müsavat" qəzeti "MTK-lar kommunal xərc tələb edə bilməzlər" sərlövhəli (http://musavat.com/news/mtk-lar-kommunal-xerc-teleb-ede-bilmezler-vuqar-bayramov_445946.html) məqalədə adı çəkilən problemi ekspertlərlə araşdırır.

Səbəb də budur ki, iqtisadçı-alim Vüqar Bayramov Mənzil-Tikinti kooperativlərinin (MTK) çoxunun kommunal pulu" adlandırdıqları aylıq ödənişlərin məbləğlərini son günlər artırdıqları barədə status yazıb.

V.Bayramov deyir ki, bu addım bir sıra yeni inşa edilmiş yaşayış binalarında sakinlər ilə MTK sahibləri arasında narazılığa səbəb olub, MTK sahibləri hər evin kvadrat metri üçün aylıq 1 manat 50 qəpik ödəniş təyin ediblər: "Bu isə o deməkdir ki, 130 kvadrat metrlik 3 otaqlı mənzil sahibi ayda 200 manata yaxın "kommunal pulu" ödəməlidir. Əsaslandırılması mümkün olmayan ödəniş məbləğidir".

V.Bayramov yazır ki, MTK sahibləri "havadan götürülmüş rəqəmlərə" söykənib aylıq ödəniş tələb edə bilməzlər və MTK sahibləri sakinlərin və ya onların təmsilçilərinin razılığı olmadan sərbəst şəkildə aylıq ödəniş məbləğini müəyyənləşdirmək hüququna malik deyillər.

Mənzil Məcəlləsinin uyğun maddələrinə istinadə edən V.Bayramov deyir ki, bina hökumət komissiyası tərəfindən təhvil götürüldükdən 6 ay sonra bina sakinləri onu idarəedəcək qurum yaratmalıdırlar. Amma çox zaman istifadəyə verılməyən bu binalar qaydaları pozaraq belə idarəetmənin təşkilinə mane olurlar və qanunsuz olaraq pul yığırlar.

Baxmayaraq ki, MTK sahibləri bina sakinlərinin razılaşmadığı aylıq ödəniş məbləği təyin edə bilməzlər, amma problem ondadır ki, indiyədək cəmi 43 Mənzil Mülkiyyətçiləri Müştərək Cəmiyyəti qeydiyyatdan keçib: "Deməli, böyük əksəriyyət binalarda belə cəmiyyətlər fəaliyyət göstərmir və deməli, əksər MTK sahibləri özləri şişirdilmiş aylıq ödənişlər müəyyənləşdirirlər".

Problemin həlli yoluna toxunan V.Bayramov deyir ki, buradan çıxış yolu binalara asan şərtlərlə "kupça" verilməsidir, həm də bununla belə hələlik dövlət qeydiyyatına alınmayan binalar üçün də Mənzil Mülkiyyətçiləri Müştərək Cəmiyyətlərinin yaradılmasını məcburi hala gətirmək olar.