Media-icmal 18.05.2017

Azərbaycanda keçirilən İV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının islam dünyasında əhəmiyyəti, manatın məzənnəsinin neftdən asılılığı, Beynəlxalq Bank ətrafındakı mövcud durum, istehsalatdakı bədbəxt hadisələr bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

İslamiada- Azərbaycanın islam birliyinə töhfəsi

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycan İslam həmrəyliyinə töhfəsini verir"

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=122349) sərlövhəli məqalədə ölkənin islam həmrəyliyinə xidmətini dəyərləndirir.

Yazı müəllifi IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının açılış mərasimini çox möhtəşəm və bənzərsiz adlandırır: "Biz dünyaya bir daha göstərə bildik ki, milli, dini və bəşəri dəyərləri yüksək səviyyədə yaşadan ölkəmiz var. Növbəti əlamətdar və tarixi hadisənin baş verdiyi günləri yaşayırıq. Bəlkə də belə tədbirlərin keçirilməsində təcrübəmiz olmasaydı, yəni ilk dəfə böyük və məsuliyyətli işi üzərimizə götürsəydik, həyəcanımız çox ola bilərdi. Lakin bu istiqamətdə Azərbaycan xeyli təcrübəyə malikdir".

Müəllif İV Islam Həmrəyliyi Oyunlarına ev sahibliyi etməsilə Azərbaycanın dünyanın nəzərlərini özünə cəlb edə bildiyini, təkcə təbii sərvətlərə yox, həm də ölkənin sivilizasiya və mədəniyyətlərin qovuşduğu məkan olduğunu dünyaya göstərdiyini deyir.

Yazı müəllifi sülhün, sabitliyin təmin olunduğunu vurğulayaraq müxtəlif ictimai-siyasi formatlı tədbirlərdən tutmuş İV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının Azərbaycanda keçirilməsinə səbəb kimi bunu göstərir: " Ona görə də Azərbaycan dövləti İslam aləmində həmrəyliyi günün ən aktual məsələsi hesab edərək, növbəti beynəlxalq tədbirə ev sahibliyinə layiq olduğunu təsdiqləyir".

Müəllif bu oyunların ən yüksək səviyyədə təşkil olunmasını dövlət başçısı İlham Əliyevə və Azərbaycanın birinci vitse-prezidenti, "Bakı-2017" IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının Təşkilat Komitəsinin sədri Mehriban xanım Əliyevaya istinadən götürülən vəzifənin öhdəsindən layiqincə gəlmək göstəricisi kimi dəyərləndirir.

Müəllif vurğulayır ki, bu, həm də ilk növbədə Azərbaycan dövlətinin dünya arenasında özünə layiqli yer tutması, mövqeyinin bir daha və hərtərəfli möhkəmləndirilməsi deməkdir.

Məqələ müəllifi mədəniyyət və idmanı xalqları bir-birinə yaxınlaşdıran əsas amillərdən sayaraq bu mənada Azərbaycanın beynəlxalq idman tədbirində özünü layiqincə təmsil etiyini nəzərə çatdırır.

Manat hələ də neftdən asılı...

"Exo" qəzeti "Azərbaycan manatın devalvasiyası məsələsində gecikib?" sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=59510) manatın məzənnəsi məsələsini ekspert Samir Əliyevlə müzakirə edir.

Ekspert hələ də manatın məzənnəsinin neftdən asılı olduğunu deyir və valyuta bazarında yalnız Dövlət Neft Fondunun qalmasını məhz manatın neftdən asılılığının əsas göstəricisi adlandırır.

S.Əliyevə görə, bu durumdan çıxış yolu qeyri-neft sektorunun inkişafından keçir: "Manatın məzənnəsinin, eləcə də bütünlükdə iqtisadi sabitliyin əldə olunması üçün qeyri-neft sektoru daha çox inkişaf etməlidir ki, ölkəyə iri həcmdə valyuta gətirə bilsin. Odur ki, indi institusional islahatlar keçirmək və dövlət büdcəsinin maliyyə yükünü azaltmaq zəruridir".

S.Əliyev hesab edir ki, rəsmi Bakı manatın məzənnəsini çoxdan aşağı salmalı idi, bundan ötrü neftin qiymətinin aşağı düşməsini gözləməyə ehtiyac yox idi və manatın möhkəmləndirilməsi strategiyası doğru deyildi: "Manat süni şəkildə möhkəmləndirilirdi, qeyri-neft sektorunun inkişafına kifayət qədər diqqət yetirilmirdi. Zamanında Mərkəzi Bank ölkəyə daxil olan külli miqdarda neft dollarları hesabına manatı süni şəkildə gücləndirdi. Səbəb də bu idi ki, idxal inflyasiyasını azaltmaq üçün manatın məzənnəsi qaldırılırdı".

Ekspert xatırladır ki, bu məsələ barədə iqtisadçılar hələ 2009-cu ildə, ölkəyə neft dollarlarının "axını" zamanı danışırdılar.

S.Əliyev deyir ki, o zaman manatı sərbəst buraxmaq olmazdı, amma tədricən manatın məzənnəsini aşağı salmaq və qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirmək olardı.

Daha sonra ekspert manatın məzənnəsinin saxlanması üçün Mərkəzi Bankın 10 milyard dollar xərcləməsinə baxmayaraq, nəticədə manatın məzənnəsinin devalvasiyaya uğradığını xatırladır və bu qədər maliyyə itkilərinə yol verməyi əsassız sayır.

S.Əliyev hesab edir ki, Azərbaycan manatın devalvasiyası məsələsində çox yubanıb.

S.Əliyev Dünya Bankının təmsilçisi Hans Timmerin gəlirlərin azalması üzündən Azərbaycanın alıcılıq qabiliyyətinin 25% itirməsi, mövcud pul-maliyyə sisyasətinə yenidn baxılması, çevik pul-maliyyə siyasəti yürüdülməsi, bank sisteminin sağlamlaşdırılması barədə dediklərini xatırladır.

Bu bankı xilas edə biləcəklərmi?

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Beynəlxalq Bankın defoltuna Qazaxıstandan əks-səda gəldi" (http://www.novoye-vremya.com/w92246/.../#.WRz3uGiLTIU) səlrövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif yazının əvvəlində xatırladır ki, Azərbaycan Beynəlxalq Bankı 3 milyard dollar həcmində xarici öhdəliyinin restrukturizasiyasına dəstək üçün Nyu-York məhkəməsinə müraciət edib.

Məqalədə deyilir ki, bu plan bankın xarici maliyyə institutlarından aldığı kreditlərin dövlətə ötürülməsini nəzərdə tutur, bununla bağlı perspektiv hələ də aydın deyil: "Gələcəkdə bank ətrafında hadisələrin necə inkişaf eədəcyi hələ məlu deyil, amma aydın olan budur ki. bu bankın problemləri bir neçə il öncədən başlayıb, təkcə yerli deyil, eləcə də xarici kreditor və əmanətçilərin maraqlarına toxunur".

Müəllif xatırladır ki, bundan Qazaxıstanda olan pensiyaçılar da əziyyət çəkə bilərlər, belə ki, Qazaxıstan Ahid Pensiya Yığım Fondu Beynəlxalq banka 220 milyon dollar investisiya yatırıb.

Məqalə müəllifi deyir ki, bu məsələ Qazaxıstanda hökumət və parlament səviyyəsində müzakirələrə yol açıb və həmin müzakirələrdə ciddi narazılıq tonları olmasını vurğulayır.

Müəllif bildirir ki, Azərbaycan tərəf Qazaxıstan pensiyaçlılarına olan borcların ödəniləcəyi barədə bəyanatla çıxış edib və bankın problemlərinin bununla bitmədiyi deyilir. Eyni zamanda ölkədə bir neçə şirkətin xarici borc məsələsində Beynəlxalq Bankla eyni durumda olduğu deyilir.

Yazıda bank ətrafında durumun hələ də mürəkkəb olduğu iddia edilir, defoltdan sonra kreditorların bu banka tranşlar verilməsinə yenidən baxılması, götürülmüş kreditlərin təcili qaytarılması kimi ssenarilərin ortaya çıxması mümkün sayılır.

Müəllif bunu da bildirir ki, maliyyə azlığı baxımından dövlət bu qurumların öhdəliklərindən irəli gələn tələbləri yerinə yetirə bilməz və bunu onunla əsasladırır ki, bankın daha hansı qurumlara borclu olması məlum deyil.

Amma müəllif hesab edir ki, dövlət ilk növbədə vergiödəyiciləri olan Azərbaycan vətəndaşlarının əmanətlərini qaytarmağı təmin etməlidir: "Beynəlxalq Bankın xilas edilməsi üçün bu yaxınlara qədər 10 milyard dollardan çox vəsait xərclənib, düşünülürdü ki, problemlərin çox həllini tapıb. Amma indi məlum olur ki, bank 3 milyard dollardan çox borcunu ödəmək gücündə deyil".

Müəllif hesab edir ki, bankın mümkün özəlləşdirilməsinin belə durumu yaxşılaşdıracağı sual altındadır, kimsə buna mane olur və bu problemli aktivlərin taleyinin necə olacağı ilə bağlı oliqarxların çəkişmələrinə bənzəyir.

İstehsalatdakı bədbəxt hadisələr ...

"Bizim Yol" qəzeti "Bu il istehsalatda bədbəxt hadisə zamanı 13 nəfər ölüb" sərlövəhli məqalədə (http://www.bizimyol.info/news/97708.html) istehsalatdakı bədbəxt hadisələri Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Elman Babayevlə araşdırır.

E.Babayev deyir ki, Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti tərəfindən cari ilin yanvar-aprel aylarında istehsalatla əlaqəli 43 bədbəxt hadisə (o cümlədən istehsalatla əlaqəli qrup halında baş vermiş 2 hadisə) qeydə alınıb: "Daha çox tikinti və nəqliyyat, emal sənayesi, mədənçıxarma sahələrində, həmçinin özəl sektora aid müəssisələrdə baş verdiyi müəyyən olunan bu hadisələr nəticəsində 13 nəfər dünyasını dəyişib".

Nazirliyin sözçüsü deyir ki, bu dövrdə istehsalatla əlaqəli bədbəxt hadisələr nəticəsində xəsarət alanların sayı isə 33 nəfər təşkil edib.

E.Babayevin bildirməsinə görə, Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti istehsalatla əlaqəli bədbəxt hadisələrlə əlaqədar təhqiqat işləri aparıb və nəticələri əsasında qanunvericiliyin tələblərinə uyğun şəkildə tədbirlər görülüb.

Şöbə rəisi bunu da bildirir ki, qeyd olunan dövrdə Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidmətinin əməkdaşları işəgötürənlərlə əməyin mühafizəsi, texniki təhlükəsizlik, işçilər üçün sağlam və təhlükəsiz əmək şəraitinin yaradılması barədə məlumatlandırma işi aparıb.

Onun sözlərinə görə, habelə işçilərin istehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə-əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta edilməsinin təmin olunması və s. ilə bağlı da işəgötürənlər arasında məlumatlandırma işlərini də davam etdirir.

E.Babyev qeyd edir ki, işəgötürənlərə əmək qanunvericiliyinin, o cümlədən əməyin mühafizəsi ilə bağlı norma və standartların tətbiqi barədə metodiki köməkliklər də göstərilib.