Media-icmal 19.10.17

Ölkədə idarəetmə islahatlarının gedişi, vəkillik institutunun durumu, zəruri ərzaq mallarının kəskin bahalanması səbəbləri bugünki (19 oktyabr 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

İdarəetmə islahatları -zamanın şərti

"Azərbaycan" qəzeti "İdarəetmədə həyata keçirilən islahatların səmərəsi böyükdür" (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=132099) sərlövhəli məqalədə adı çəkilən sahədəki uğurları dəyərləndirir.

Müəllif sosial-iqtisadi, eləcə də idarəetmə sahəsində uğurların əldə edilməsində islahatların önəmini vurğulayaraq deyir: "Həyata keçirilən uğurlu islahatlar idarəetməni təkmilləşdirir, onu daha səmərəli və çevik edir. Məhz bu amillər iqtisadi və sosial sahələrdə dayanıqlığı təmin edir, inkişafa dönməz xarakter verir".

Ölkənin iqtisadi və sosial inkişafında Nazirlər Kabinetinin dövlət orqanı kimi mühüm rola malik olduğunu deyən müəllif bu ilin avqustunda yeni strukturlaşma ilə bağlı Prezident fərmanının bu məqsəddən irəli gəldiyini bildirir.

Məqalədə Nazirlər Kabinetinin bu ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında da idarəetmədə islahatların önəmi barədə danışıldığı deyilir.

Müəllif bu yöndə investisiya təşviqi mexanizminə bağlı islahatların ilk müsbət nəticələrini göstərdiyini, bu iqtisadi mexanizm sayəsində indiyə kimi sahibkarlara 200-dən çox investisiya təşviqi sənədi verildiyini, bu layihə əsasında ölkəyə özəl sektor tərəfindən 1,7 milyard manat həcmində investisiya qoyuluşunun təmin olunacağını bildirir.

Müəllif rəsmi rəqəmlərə istinadən bu ilin doqquz ayında ölkənin iqtisadi və sosial sahələrinin inkişafı üçün bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 11 milyard 90,8 milyon manat vəsait yönəldildiyini, bu vəsaitin 77,7%-i məhsul istehsalına, 16%-nin xidmət obyektləri, 6,3%-i isə mənzil tikintisinə sərf olunub.

Müəllif deyir ki, bu vəsaitin 68%-i daxili kapital olmaqla, özəl sektorun sərmayədarlarına məxsusdur və kapital qoyuluşunda daxili mənbələrin də payı ildən-ilə artır.

Bu islahatların xarici investisiyaların cəlb edilməsini də şərtləndirdiyini deyən müəllif xarici şirkətlərin Azərbaycan iqtisadiyyatına getdikcə daha çox maraq göstərməsini islahatların müsbət nəticə verməsilə əlaqələndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatına Birləşmiş Krallıq, Türkiyə, Malayziya, İsveçrə, Rusiya, İran, Yaponiya, ABŞ, Çexiya, Norveç kimi ölkələrin investorları daha çox sərmayə yatırır və bu sahədə bu ölkələrin payı 90%-ə yaxındır.

İndi yeri olmayan dəyişiklik

"Exo" qəzetində isə diqqəti "Dünya standartlarından danışırıqsa, Azərbaycanda vəkillərin sayının 10 dəfə artırılması zəruridir" sərlövəli məqalə

(http://ru.echo.az/?p=63683) cəlb edir.

Müəllif hüquqi cəmiyyətin ən əsas atributlarından biri olan vəkillik institutunun durumunu ekspert Əkrəm Həsənovla araşdırır. Buna səbəb olaraq Azərbaycan mülki qanunvericiliyinə müəyyən məhkəmə proseslərində nümayəndəlik institutunun vəkillərə verilməsi barədə təklifi göstərilir.

"İndiki qanunvericiliyə görə, ölkədə istənilən vətəndaş digərini birinci və iknci məhkəmə instansiyaları üzrə bütün mülki, inzibati işlərdə müşaiyət edə bilər və bunun üçün hüquqşünas olmaq məcburi deyil. Amma Ali Məhkəmədə, yəni, kassasiya instansiyasında, habelə cinayət işləri və inzibati hüquqpozmalar üzrə bütün instansiyalarda qarşı tərəfin hüququnu ancaq Vəkillər Kollegiyasının üzvü təmin edə bilər". Ekspert gözlənilən dəyişikliyin mahiyyətini belə izah edir.

Ə.Həsənov deyir ki, hələ qanun layihəsini görməyib, amma aydın olan budur ki, gözlənilən dəyişikliyə görə, məhkəmələrdə vətəndaş maraqlarını ancaq kollegiyanın üzvü olan vəkil müdafiə edə bilər.

Vəkilə görə, gözlənilən dəyişkliyi birinci və ikinci instansiya məhkəmələrində mülki və inzibati işlər uğrunda mübarizə adlandırmaq olar.

Ə.Həsənov istisna etmir ki, sonda məlum ola bilər ki, layihədə ancaq ikinci, yəni, apellyasiya instansiyasından söhbət gedir. "Bundan əlavə, hələ aydın deyil ki, insan öz maraqlarını təmsil edə bilərmi? Bir sözlə, bu, hələ mücərrəd qanun layihəsidir, belə ki, təfərrüatı məlum deyil".

Hüquqşünas inkişaf etmiş ölkələrdə vətəndaşın maraqlarını təhsil səviyyəsi və peşəkarlığı məlum olmayan nümayəndənin yox, məhz vəkilin təmsil etməsi təcrübəsi var və vətəndaşın hüquqlarının etibarlı qorunmasına yönəldilib.

Ə.Həsənov deyir ki, bu, ancaq ikinci və üçüncü instansiyalara aiddir, birinci mərhələdə isə vətəndaşın marağını istənilən şəxs təmsil edə bilər və hesab edir ki, bu dəyişklik Azərbaycanda da ikinci və üçüncü instansiyalara aid olmalıdır.

Amma vəkil Azərbaycanda daha ciddi problem olduğunu deyir: "Ölkədə vəkil olduqca azdır, kollegiyada 900 nəfərdən bir az çox vəkil var, müqayisə üçün deyirəm, təkcə İzmirdə 9 min vəkil var. Bu dəyişklik qüvvəyə minsə vəkil qıtlığı yaşanacaq, insanların hüquqlarını müdafiə edən olmayacaq".

Ə.Həsənov hesab edir ki, bu dəyişikliyi indi qəbul etmək olmaz, bunun üçün Azrbaycanda vəkillərin sayının 10 dəfə artması, Vəkillər Kollegiyası tərkibinin keyfiyyətli mütəxəssislərlə genişləndirilməsi kimi işlər görülməlidir, buna isə zaman lazımdır, həm də bu dəyişklik ancaq ikinci və üçüncü məhkəmə instansiyalarına aid olmalıdır.

İstehlakla bağlı idxalın kəskin artması mümkün deyil

"Yeni Müsavat" qəzetində "Nazirlikdən əcaib artım arqumenti: Əhali çox yeyir" (http://musavat.com/news/nazirlikden-ecaib-artim-arqumenti-ehali-cox-yeyir_475879.html) sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif Azərbaycanda əsas heyvandarlıq məhsullarının idxalında kəskin artım olduğunu, bunun həm miqdar, həm də dəyər ifadəsində qeydə alındığını bildirir.

Məqalədə bununla bağlı deyilir: "Bu ilin 8 ayında ət idxalı ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə miqdar baxımından 66,96 faiz, süd idxalı 54,2 faiz, kərə yağı və süddən hazırlanmış digər yağlar isə 5,82 faiz artıb. Dəyər ifadəsində ət idxalında artım 2 dəfədən çox olub. Süd idxalında isə belə artım 65,4 faiz, kərə yağı və süddən hazırlanmış digər yağlarda 38,69 faiz təşkil edib". Bu 3 məhsulun idxalına ötən ilin 8 ayında 36 milyon dollar sərf olunubsa, bu ilin eyni dövründə xaricə gedən vəsait 97,8 milyon dollara çatıb".

Müəllif bu məsələdə son vaxtlar ölkədə əkin sahələrinin geinşləndirilməsinin heyvandarlığı nə dərəcədə arxa plana keçirməsini Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi heyvandarlıq şöbəsinin müdiri Qalib Əbdüləliyevlə müzakirə edir.

Şöbə müdiri deyir ki, idxal artıb, amma bu, istehsalla bağlı deyil. Nazirlik rəsmisi hesab edir ki, kərə yağının idxalındakı artım son vaxtlar əhalinin bu məhsuldan daha çox istifadə etməsilə bağlıdır: "İdxalın artıb-azalması yerli istehsalla bağlı deyil. Bir neçə il əvvəl əhali daha çox bitki yağlarından istifadə edirdi. Amma indi daha çox kərə yağından istifadə etməyə başlayıb. Ona görə də idxalda artım baş verib".

Yerlərdə otlaq, biçənək, yonca sahələrinin digər bitkilərin əkininə ayrılması ilə bağlı narazılıqların olmasına gəlincə, şöbə müdiri belə deyir: "Əhalinin sayı artır, sənaye inkişaf edir, kənd təsərrüfatı da genişlənir. Ona görə də yem məqsədli əkinçiliklə məşğul olmasaq, heyvandarlıq daha çox təbiətdən asılı olacaq - yağışdan, quraqlıqdan". Onun sözlərinə görə, heyvan saxlayanlar yem istehsalına xüsusi fikir verməlidirlər ki, bu sahəyə maraq arta bilsin.

Q.Əbdüləliyev heyvandarlıq üçün yem bazasının azalmasını pay torpağı sahiblərinin yem bitkilərinə diqqətsiz yanaşması ilə izah edir və bu bazanın genişləndirilməsi üçün xarici mütəxəssislərlə də əməkdaşlıq etdiklərini deyir və həmin problemlərin tezliklə aradan qaldırılacağını bildirir.

Nazirliyin digər şöbə müdiri Sabir Vəliyev deyir ki, yeni bitkiçilik sahələrinin salınması heyvandarlıq üçün yem bazasının ziyanına olmamalıdır və yem bazası isə heyvan başına normalar əsasında hesablama aparılıb yaradılmalıdır.

S.Vəliyev vurğulayır ki, əks halda, yem bazası kiçilsə, heyvandarlar məcbur olacaqlar başqa yerdən yem alsınlar, bu isə istehsal olunan məhsulun maya dəyərini artıracaq, daha sonra isə heyvandarlığa marağı azaldacaq".

S.Vəliyev əhalinin yağ, süd, ət tələbatının istehlakla bağlı birdən-birə 30-40 faiz artmasını mümkün saymır və deyir ki, hər bir insanın qəbul etdiyi qidaların normaları var, odur ki, ət, süd, yağ istehlakının qısa müddətdə 20-30 faiz artması mümkün deyil.