Media-icmal 20.07.17

Azərbaycan-Latviya münasibətləri, problemli kreditlərin mövcud durumu, dövlət satınalmalarında korrupsiya halları bugünki (20 iyul, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Azərbaycanın Aİ-də 11-ci strateji tərəfdaş

"Azərbaycan" qəzeti "Avropa İttifaqındakı 11-ci strateji tərəfdaş" sərlövhəli

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=126546) məqalədə Azərbaycan-Latviya münasibətlərini dəyərləndirir.

Müəllif dövlət başçısı İlham Əliyevin bu günlərdə bu ölkəyə başa çatmış səfəri, tərəflər arasında əlaqələrin hələ XX əsrin ikinci 10 illiyinin sonlarından yarandığı, Bakıda fəaliyyət göstərmiş latış cəmiyyəti haqda yazır.

Müəllif yazır ki, hər iki ölkə müstəqilliyini qazanmaq üçün çətin yol keçib: "Həm Azərbaycanı, həm də Latviyanı müstəqilliyə aparan yollar rahat olmayıb, hər iki ölkə qurbanlar verib. Müstəqillik illərində isə iki dövlətin diplomatik münasibətləri 1994-cü ilin yanvarında qurulub. 2005-ci ildən Azərbaycanla Latviya arasındakı münasibətlərdə xüsusi fəallıq müşahidə olunub, ikitərəfli əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılıb".

İ.Əliyevin Latviyaya son rəsmi səfərinə toxunan müəllif bunu iki ölkə arasındakı siyasi münasibətlərin yüksək səviyyədə olmasının təsdiqi adlandırır. Səfər çərçivəsində keçirilən görüşlərdə dövlətlərarası əlaqələrin müxtəlif aspektlərinin müzakirə olunduğu vurğulanır.

Məqalədə Azərbaycan-Latviya münasibətlərinin Azərbaycan-Avropa İttifaqı münasibətləri çərçivəsində önəmi xüsusi olaraq vurğulanır, iki ölkə arasında idxal-ixrac imkanlarının araşdırıldığı diqqətə çatdırılır.

Müəllif deyir ki, Latviya rəhbərliyi Qarabağ probeminin həllinə münasibətdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü daim dəstəklədiyini xüsusi olaraq bildirib.

Yazıda dövlət başçısı İlham Əliyevin bu səfər haqda dəyərləndirməsi də yer alır: "Müstəqilliyin bərpasına eyni vaxtda nail olmuş dövlətlərimiz qarşıdan gələn ildə dövlət quruculuğunun 100 illiyini qeyd edəcəklər. Dövlət müstəqilliyimizi bərpa etdikdən sonra ikitərəfli münasibətlərimizin tarixində yeni səhifə açıldı. Ölkələrimiz bu illərdə böyük uğurlar qazanıb, xalqlarımız isə sabitlik və təhlükəsizlik şəraitində rahat yaşayırlar".

Müəllif xatırladır ki, Latviya Avropa İttifaqının (Aİ) üzvüdür və burada strateji tərəfsdaşlığa dair Bəyannamə Aİ üzvü olan 11-ci ölkə ilə imzalanan sənəddir.

Məqalədə vurğulanır ki, görüşlərdə Latviya rəhbərliyi Azərbaycan-Aİ əlaqələrinin inkişafına bundan sonra da dəstək verəcəyini bəyan edib.

Müəllif hesab edir ki, bu səfər iki ölkə arasında münasibətlərin inkişaf dinamikasının yüksək olduğunu, müxtəlif istiqamətlər üzrə inkişaf etdiyini göstərir.

Problemli kreditlər: reallıqlar

"Exo" qəzetində diqqəti "Azərbaycanda problemli kreditlər antirekord səviyyəyə çatıb" sərlövhəli (http://ru.echo.az/?p=61029) məqalə cəlb edir.

Müəllif ölkədə probemli kreditlərin hansı səviyyədə olmasını ekspert Samir Əliyevlə müzakirə edir.

"Azərbaycanın maliyyə orqanları problemli kreditlərin real həcmini gizlədir. Bizim apardığımız təhlillər belə deməyə əsas verir ki, onun payı bütün ölkə üzrə 20%-ə yaxındır, elə banklar var ki, kredit portfelinin yarısı problemlidir, bu isə kritik göstəricidir, problemli kreditlərin artıq antirekord səviyyəyə çatdığını deyə bilərik". S.Əliyev bu sahədə durumu qəzetə belə şərh edir.

Ekspert deyir ki, kreditlər vətəndaşların, sahibkarların, hüquqi şəxslərin və investorların şəxsində banklara təqdim edilən ssudalardır və əgər bank bu pulları vaxtında öz kreditorlarına və əmanətçilərinə qaytara bilmirsə, bu, çox acınacaqlı tale deməkdir, odur ki, problemli kredit məsələsi banklar üçün olduqca həssas məsələdir: "Məhz bu səbəb üzündən birinci devalvasiyadan sonra Azərbaycanın 13 bankı bazarı tərk etməyə məcbur oldu, vaxtı keçmiş kreditlərin əksəriyyəti xarici valyuta ilə verilmişdi. Rəsmi rəqəmlərə görə, hazırda problemli kreditlərin həcmi 11,8% təşkil edir, bu isə o deməkdir ki, hər 100 manatlıq əskinasın 11 manatından bir az çoxu qayıtmır və ya bu 11 manat problemli kreditdir. Amma real rəqəm rəsmi informasiyadan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir".

S.Əliyev beynəlxalq reytinq agentliklərinin Azərbaycanda problemli kreditlərin həcminin 20% olması haqda məlumatları ilə razılaşdığını deyir və Azərbaycanın bank sektorunda kritik durumun onsuz da göründüyünü bildirir.

Ekspert deyir ki, hökumət bu məsələ üzərində çalışsa da hələlik nəticə yoxdur və hesab edir ki, hökumət hələ manatın devalvasiyasına qədər xilasedici tədbirlər görməli idi, amma gözləmə mövqeyi tutdu və bankların problemlərini yetərincə dəyərləndirmədi: "İndi bankları necə xilas etməyin özünü düşünmək olmur, bu azmış kimi, ən iri bank olan Beynəlxalq Bankın nümunəsində hökumətə "başağrısı" da yaranıb. İndi hamı da bilir ki, bu sektor olmadan iqtisadiyyat inkişaf edə bilməz".

S.Əliyev deyir ki, bankların kredit portfellərini şişirtmələri paralel şəkildə istehlak yox, biznes kreditlərin hesabına problemli kreditlərin yaranmasına səbəb olub, odur ki, manat ifadəsindəki problemli kreditlərin həcmi artacaq, belə ki, bu kreditlərin çoxu dollarla verilib, manatın məzənnəsi isə tezliklə aşağı düşəcək.

Dövlət satınalmaları - korrupsiya mənbəyi

"Novoe Vremya" qəzetində isə "Dövlət vəsaitinə necə qənaət edək?" sərlövhəli məqalə (http://www.novoye-vremya.com/w99050/.../#.WW-tZIiLTIU) oxumaq olar.

Müəllif dövlət satınalmaları ilə bağlı deyir ki, bu, korrupsiyanın yayıldığı əsas sahələrdən biridir, məhz burada qiymətlər bir neçə dəfə şişirdilir və vəsaitlərin bölüşdürülməsində nəzarət olmadığı üçün iri itkilərə yol verilir.

Məqalədə vurğulanır ki, 2016-cı ildə ümumi həcmi 3 milyard manat olan

8757 dövlət satınalması icra edilib və diqqət buna çəkilir ki, bu satınalmaların 67,2%-i ilin birinci, 32,8%-i isə ilin ikinci yarısına təsadüf edir: "Şəffaflıq problemləri elə buradan başlanır. Belə ki, Antiinhisar siyasəti və istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi Dövlət Xidmətinin portalında bu barədə informasiyalar bir dəfə yer alır, yekun hesabatda hətta tenderlərin keçirilməsi barədə məlumatlar belə verilmir. Bundan da irəli gələrək kontraktların imzalanması, reallşdırma müddəti və s. barədə danışmağa yer qalmır".

Müəllif deyir ki, 985 satınlama barədə tender yoxdur və bu da əsas korrupsiya mənbəyidir və tenderdə yalnız bir iştirakçının olması tender üçün yetərli sayılmaz, nə üçünsə belə satınalmalar ilin sonuna təsadüf edir.

Daha sonra müəllif deyir ki, ilin sonunda büdcə vəsaitlərinin xərclənməsi gündəmə gəlir və ona görə də "yeganə iştirakçı ilə satınalmalar" çoxalır.

Yazı müəllifi deyir ki, bir iştirakçının satınalmasını dövlət qurumu və ya dövlət şirkəti əsaslandırmalıdır, amma belə halda dövlət orqanları 298 halda "təcili tələbat", 293 halda "keçən il başlanan işləri yekunlaşdırmaq", 160 halda isə "ölkənin müdafiəsi və təhlükəsizliyi" əsaslandırması adı qoyublar, 65 halda isə belə satınalmalara "sosial inkişaf və işsizliyin aradan qaldırılması" adı verilib.

Müəllif vurğulayır ki, adı çəkilən qurumun portalının fəaliyyəti dövlət satınalmaları üçün şəffaflıq baxımından yetərli deyil, şəffafılığı artırmağın əsas yollarından biri dövlət satınalmaları üzrə vahid informasiya mənbəyinin yaradılmasıdır.

Məqalədə deyilir ki, vahid portalın yaradılması dövlət satınalmaları sahəsində ən pis halda 20%, ən yaxşı halda isə daha çox vəsaitlərin qənaət edilməsinə səbəb olar, bu isə büdcəyə xeyir gətirər.