Media-icmal 25.04.18

Sənayeni sürətləndirmək hədəfi, Azərbaycanın sıx ticarət tərəfdaşlarının hesablaşmada milli valyutaya keçidlərinin manata mümkün təsirləri, bank göstəriciləri bugünki (25 aprel 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Hədəf - sənaye inkişafının sürətləndirilməsi

"Azərbaycan" qəzeti "İqtisadi islahatların hədəflərindən biri də ölkədə sənayeləşməni sürətləndirməkdir" sərlövhəli məqalədə qeyri-neft sahəsindəki islahatların nəticələrini dəyərləndirir.

Müəllif son illər ölkə iqtisadiyyatında qazanılan uğurları davamlı islahatların nəticəsi hesab edir və bu dövrdə Ümumi Daxili Məhsul istehsalının 3,2 dəfə artdığını bildirir.

Yazıda vurğulanır ki, sənayeləşmənin, aqrar sektorun, kimya sənayesinin inkişafı, yeni emal qurumlarının yaradılması qeyri-neft sektorunda məhsul istehsalını stimullaşdırıb, bir çox məhsulların idxalı azalıb, ixracı isə artıb: "Bu layihələr ölkəmizin iqtisadi inkişafına güc qatmaqla yanaşı, siyasi nüfuzunu da artırıb. Həmin siyasət sayəsində Azərbaycan dünyanın diqqət mərkəzinə çevrilib. Ölkəmiz Şərqdən Qərbə, Şimaldan Cənuba daşınan yüklərin qovşağında mükəmməl nəqliyyat və logistika imkanlarına malikdir".

Müəllif prezident İlham Əliyevin aprelin 18-də keçirilən andiçmə mərasimində iqtisadi islahatların əhəmiyyətilə bağlı bəyanatlarından sitat gətirir:

"Biz son 15 il ərzində iqtisadi islahatlar aparmışıq və iqtisadi məsələlərə xüsusi diqqət yetirmişik. Çünki mən dəfələrlə demişəm və həyat bunu göstərir, ancaq iqtisadiyyatı güclü olan ölkələr müstəqil siyasət apara bilərlər. Əgər sən kimdənsə asılısansa, - ya kreditdən asılısan, ya başqa dövlətdən asılısan, - heç vaxt, sözün əsl mənasında müstəqil siyasət aparmaq iqtidarında olmayacaqsan. Ona görə biz çalışırdıq ki, iqtisadi müstəqilliyə çataq və buna nail olduq".

Müəllif son 15 ildə qeyri-neft ixracının 4 dəfədən, sənaye istehsalının 2,6 dəfədən, valyuta ehtiyatlarının 24 dəfədən çox artmasını, ölkəyə 230 milyard dollardan çox sərmayə yatırılmasını islahatların səmərə verməsi və ölkədə əlverişli investisiya mühiti olması ilə əlaqələndirir.

Müəllif deyir ki, iqtisadi islahatların əsas hədəfi qeyri-neft sektorunun inkişafıdır, sənaye parklarının və sənaye məhəllələrinin yaradılması bunun nəticəsidir, artıq bir neçə sənaye parkı və sənaye məhəllələri fəaliyyətə başlayıb.

Məqalə müəllifi bu sırada Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının, Mingəçevir Yüngül Sənaye Parkının, Gəncə Avtomobil zavodunun, Neftçala Sənaye Məhəlləsinin fəaliyyətini, hazırda Hacıqabul, Masallı və Sabirabad sənaye zonalarında istehsal və xidmət müəssisələrinin tikilməsini vurğulayır, bu qurumlara milyard dollarlarla vəsait yatırıldığını bildirir.

Müəllif deyir ki, ölkəyə qoyulan sərmayənin qorunması təmin edildiyi üçün əlverişli investisiya mühiti yaradılıb.

Biznes nəticəsini bilmədiyi riskə getməz

"Yeni Müsavat" qəzetində "Qonşularımız milli pulları ilə alverə keçsə, Azərbaycana təsiri olar..." sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Azərbaycanın sıx ticarət tərəfdaşı olan bəzi ölkələrin hesablaşmaları milli valyutalarda aparmaq təkliflərini, eləcə də İranla Türkiyənin bu istiqamətdə 2017-ci ilin oktyabrında imzaladıqları müqavilənin icrasına başlamalarını və bunun Azərbaycana mümkün təsirlərini ekspert Rəşad Həsənovla müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, artıq bir neçə ildir ki, hər üç ölkədən Azərbaycana da ticarətin milli valyutalarla aparılması ilə bağlı təkliflər gəlir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, son həftələrdə Rusiya, Türkiyə və İranın milli valyutalarının daha da dəyər itirməsi dollardan imtinanı bir daha gündəmə gətirib.

"Azərbaycan üçün bunun ciddi riski yoxdur, çünki bizim hər iki ölkə ilə mənfi ticarət saldomuz var. Bu, Azərbaycan üçün müəyyən manevr imkanları yaradır. O halda ciddi risklər yaranar ki, bu ölkələrə ixrac idxaldan çox ola. Bu isə hər iki ölkənin valyutasının Azərbaycanda izafi artıqlığı və məzənnə dəyişikliyi ilə itkilərin meydana çıxması təhlükəsi yaradar". İqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov bu istiqamətdə durumu qəzetə belə şərh edir.

Ekspertə görə, reallıqda isə durum fərqlidir, çünki, Azərbaycan da daxil olmaqla - Rusiya, Türkiyə və İranda biznesin bu prosesə qoşulub-qoşulmayacağı özü ciddi sual altındadır: "Düşünürəm ki, mövcud şərtlər daxilində Azərbaycanda da, digər üç ölkədə də biznes bu prosesə qoşulmayacaq. Çünki Rusiya sahibkarı İran rialına, İran sahibkarı Türkiyə lirəsinə, Türkiyə sahibkarı rus rubluna, Azərbaycan sahibkarı isə bu üç ölkənin heç birinin milli valyutasına inanmır".

R.Həsənov deyir ki, biznesi belə şərtlər daxilində prosesə cəlb etmək dövlətin sahibkarlar üzərində təzyiq formalaşdırmasını şərtləndirir, buna isə heç bir ölkədə gedilməyəcək: "Belə bir təzyiqin formalaşdırılması nəticəsində sahibkarların bu istiqamətlərdə mal ixrac etməyə marağı olmayacaq. Bu isə ölkənin ixrac potensialının zəifləməsinə gətirib çıxaracaq. Bu baxımdan yanaşdıqda, düşünmürəm ki, hökumətlərin ortaya qoyduğu bu mövqe işlək bir mexanizmə malik olsun. Özəl sektorun bu prosesə qoşulacağı real deyil".

Ekspert xatırladır ki, son vaxtlar hər 3 ölkənin milli valyutası kəskin dəyər itirib və bu şəraitdə sahibkarın inamı yoxdur ki, Rusiyaya, İrana, Türkiyəyə onların valyutası ilə satdığı malın pulunu geri alanda həmin pul yenə dəyər itrməyəcək, bu halda isə biznes proqnozlaşdıra bilmədiyi riskə heç vaxt getməz.

Bankın kredit portfeli kiçilib

"Marja.az" saytında isə "Muğan Bank" zərərin içində, Bankın gəliri xərcini ödəmir" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Azərbaycan bank sistemində yer alan "Muğan Bank"ın göstəricilərini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, "Muğan Bank" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti 2018-ci ilin 1-ci rübünü 1 milyon 824 min manat xalis zərər ilə başa vurub.

Eyni zamanda, müəllif bunu da vurğulayır ki, bank 2017-ci ilin 1-ci rübünü 515 min manat xalis mənfəətlə başa vursa da, 2017-ci ili 6 milyon 341 min manat xalis zərər ilə bağlamışdı.

Müəllif bankın maliyyə hesabatlarına istinadən bildirir ki, "Muğan Bank"ın gəlirləri xərclərini ödəmir: " Belə ki, Bankın 2 milyon 636 min manat əməliyyat gəlirləri 5 milyon 353 min manatlıq işçi heyətinin saxlanılması, ümumi inzibati xərcləri və sair əməliyyat xərclərini bağlamağa kifayət etməyib. Nəticədə də, Bank öz kapitalından "yeyib"".

Müəllif vurğulayır ki, bankın zərəri təkcə bu halla yekunlaşmayıb: "Bankın cəmi balans kapitalı 69 milyon 17 min manatdan 67 milyon 192 min manata, məcmu kapitalı isə 70 milyon 316 min manatdan 68 milyon 683 min manata düşüb. Ötən ilin sonunda Bankın məcmu kapitalnın qaldırılması üçün nizamnamə kapitalı 10 milyon manat artırılmışdı".

Yazı müəllifi bildirir ki, son rübdəki zərər ilə birgə "Muğan Bank"ın yığılmış zərəri 19 milyon 334 min manata çatıb.

Müəllifin sözlərinə görə, "Muğan Bank" 2018-ci ilin 1-ci rübündə kreditlər üzrə ehtiyyatların yaradılması üçün 2 milyon 16 min manat ayırıb.

Məqalə müəllifi hesab edir ki, hətta bu ayırma olmasaydı belə, bankın əməliyyat gəlirləri xərclərini onsuz da ödəmək gücündə deyildi.

Müəllif vurğulayır ki, maliyyə institutunun əsas gəlir mənbəyi olan kredit portfeli də azalıb.

Belə ki, əgər 2017-ci ilin sonunda müştərilərə verilmiş kreditlər 349 milyon 71 min manat idisə, 2018-ci il martın 31-nə bu rəqəm 342 milyon 613 min manata enib.