Media-icmal 26.12.2016

Dövlət başçısı İlham Əliyevin sərkərdəlik məharəti, ölkənin təhlükəsizliyinin yetərli şəkildə təmin olunmaması, Bakının Baş planına baxış,  ölkə banklarına etimadsızlığın səbəbləri bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Aprel döyüşləri- İlham Əliyevin sərkərdəlik məharəti 

“Azərbaycan” qəzeti “Sərkərdəlik məharəti” sərlövhəli məqalədə

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=112733) dövlət başçısı İlham Əliyevin sərkərdəlik məharətini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, dünyada ciddi siyasi, iqtisadi və hərbi kataklizmlər baş verdiyi bir dövrdə Azərbaycanda sabitlik və təhlükəsizlik qorunub saxlanılır: “İqtisadi böhrana, siyasi və sosial gərginliklərə baxmayaraq, Azərbaycanda dayanıqlı inkişaf təmin edilib. Həm siyasi sahədə, eləcə də beynəlxalq münasibətlərin tənzimlənməsində, ölkədaxili proseslərin inkişafında dövlətimizin təcrübəsi öyrənilir”.

Müəllif hesab edir ki, Azərbaycan dövləti müstəqil xarici siyasətlə regionda sivil əməkdaşlıq, qarşılıqlı inam mühitinin yaranmasına çalışır. Buna görə də müəllif rəsmi Bakının Azərbaycanın geosiyasi rəqabət meydanına çevrilməsinə, hansısa dövlətə hərbi güc tətbiqində platsdarm ərazi kimi istifadə edilməsinə heç zaman yol verməyəcəyini bəyan edir

Müəllif daha sonra Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsilə bağlı bu ilin aprelində Qarabağ cəbhəsində baş vermiş hərbi əməliyyatları xatırladaraq münaqişəni tənzimləməli olan qüvvələrin də mövcud status-kvo-nun saxlanmasının    müharibə təhlükəsi olduğunu anlamaları kimi dəyərləndirir.

Məqaləyə görə, bəzi beynəlxalq amillər nəzərə alınaraq hərbi əməliyyatlar dayandırılsa da xalq 4 gün ərzində qələbənin şirinliyini dada bildi bə döyüşlər bəzi reallıqları üzə çıxardı: “İlk növbədə, məlum oldu ki, Azərbaycan xalqının milli maraqları daim önə çəkən, mürəkkəb geosiyasi məkanda qətiyyətli, düzgün qərarlar qəbul etmək cəsarəti ilə seçilən güclü siyasi lideri, rəhbəri var!”.

Yazıda  Azərbaycan ordusunun hərbi təchizat, maliyyə baxımından Ermənistanı dəfələrlə üstələdiyi vurğulanır. 

Müəllif aprel döyüşlərindən dərhal sonra dövlət başçısı İlham Əliyevin xanımı Mehriban Əliyeva ilə birgə təmas xəttinə səfərini, qarşı tərəfin atəşləri nəticəsində evləri və təsərrüfatları ziyan görən sakinlərin evlərinin təmirilə bağlı tapşırıqlarını, bu tərmirləin artıq başa çatdığını yada salır.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan tərəfi aprel döyüşlərilə açıq bəyan edib ki, sülh danışıqları nəticə verməzsə, münaqişə hərb yolu ilə həll ediləcək və bu zəfər bir daha göstərir ki, növbəti hərbi əməliyyatlar başlayarsa Azərbaycanın güclü ordusu qarşısında Ermənistan daha ağır məğlubiyyətə düçar olacaq. 

Budurmu təhlükəsizliyin təmin olunması?...

“Azadlıqinfo” saytında dərc edilən “Əliyev hansı təhlükəsizliklə öyünür?” sərlövhəli məqalədə (https://www.azadliq.info/171781.html) müəllif ölkənin təhlükəsizliyinin yetərli olmadığını müzakirə edir.

Müəllif dövlət başçısı İlham Əliyevin bu günlərdə Milli Olimpiya Komitəsində 2016-cı ilin idman yekunlarına dair tədbirdə Azərbaycanın dünyada təhlükəsizliyini təmin etmiş ölkə kimi tanınması haqda bəyanatını şübhə altına alır: “Ölkəmizin gündəminə diqqət yetirsək görərik ki, gündə ortalama 5-6 intihar baş verir, bir il ərzində təkcə 40 neftçi məsuliyyətsizliyin qurbanı olub. Budur təhlükəsizliyin təmin olunması?”.

Müəllif sürücülərin naşılığı üzündən yol qəzalarında ölüm və xəsarətlərin artmasını, Binəqədidə bina yanğını zamanı 15 nəfərin həlak olmasını da  təhlükəsilziyin təmin olunmaması kimi dəyərləndirir.

Müəllifə görə, səhiyyə sistemində həkim savadsızlığına bağlı ölümlər, hərbi sistemdə  müəmmalı əsgər ölümləri də təhlükəsizliyin yetərli təmin edilməməsinin göstəricisidir. 

Məqalədə deyilir ki, ölkədə fərdi təhlükəsizlik belə təmin edilmir, istənilən şəxsə qarşı zorakılıq, işgəncə, qanunsuz həbs tamamilə mümkündür: “Təkcə “MTN işi” istintaqı yüzlərlə iş adamı ilə hansı formada rəftar edildiyini üzə çıxarıb. Təhlükəsizlik ölkədə o qədər “fontan” vurub ki, təhlükəsizlik orqanlarında bir az söz sahibi olan biri istədiyi insandan ürəyi istəyən qədər pul ala bilib”.

Müəllif deyir ki, məhkəmələrin istənilən insan barədə həbs qərarı çıxarması, müstəqil mətbuat adına cəmi 1-2 media qurumun varlığı, tənqidə görə jurnalistlərin həbsi vətəndaşın həyatının təhlükəsizlikdə olmadığını göstərir.

Müəllif vurğulayır ki, mitinqlərə rəsmi icazə verib, mitinqlər zamanı vətəndaşların təhlükəsizliyini öz üzərinə götürüb, sonda iştirakçıları təqib və həbs edən bir anlayış Azərbaycandan başqa dünyada heç yerdə yoxdur”.

Müəllifə görə, ölkədə terror aktları baş vermir, amma bu, insan həyatının dəyərli olması anlamına gəlmir, insanlar özbaşınalığın qurbanı olmaqda davam edir. İkincisi isə korrupsiyaya dayaqlanan bir ölkədə istənilən maraqlı qüvvənin terror edə bilməsinə imkanlar yaradır: “Odur ki, “terror olmur” deyib ortalıqda öyünə-öyünə gəzməyin, bu ölkədə insanların başına gətirilənlər terrordan heç də geri qalmır…”, -müəllif hakimiyyətə bildirir.

Bakının yarımçıq Baş planı ...

“Novaya Vremya” qəzetində isə diqqəti “Bakının Baş planı astronomik həcmdə dəyərləndirilib...” məqaləsi cəlb edir .

(http://www.novoye-vremya.com/w76430/.../#.WF9zfxuLTIU)

Müəllif Bakı şəhərinin Baş planı ətrafında mübahisəli məqamın yarandığını bildirir. Məqalədə deyilir ki, Dövlət Layihə İnstitutu bu günlərdə şəhərin Baş planını hazırlayıb, bunu açıqlayıb, amma Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti bu Baş planı əsassız sayıb. Belə ki, Baş planda nəzərdə tutulan layihələrin gerçəkləşdirilməsi üçün 284 milyard manata yaxın maliyyə vəsaitinin lazım olduğu vurğulanır.

Yazı müəllifi hazırda Bakıda yaşanan tikinti-söküntü işi, infrastruktur sahəsindəki biabırçılıqların səbəbi kimi Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin fəaliyyətini göstərir: “Şəhərdə baş verən tikinti qanunsuzluqları şəhər hakimiyyətinin buna yol verməsilə bağlıdır, odur ki, şəhərin yeni Baş planını hazrılamaq zərurətə dönüb. Amma Baş plan elan edilən kimi şəhər hakimiyyəti bunun əleyhinə çıxdı”.         

Müəllif özü də bu düşüncədədir ki, institutun elan etdiyi Baş plan gerçəkləşdirilə bilməyəcək, belə ki, şəhərdə torpaq sahəsinin ayrılması, tikintiyə icazə verilməsi oliqarxların əlindədir və bu anormallıq özü şəhərin inkişafını nəzərdə tutan “Baş plan” anlayışına ziddir: “Bu qüsurlu sistem infrastukturun yaradılması və genişləndirilməsi, bina tikintisi zamanı arasında müəyyən məsafənin saxlanması prinsiplərini rədd edir”.  

Məqalədə deyilir ki, şimal-qərb istiqamətindən şəhərin mərkəzinə aparan 14 yoldan yalnız 3-ü hər iki tərəfə çıxışa malikdir, qalan 11 yol isə şəhərin müxtəlif yerlərində Baş plana əks olan binaların tikintisilə əhatələnib. Odur ki, nəqliyyat vasitələri müəyyən bir ünvana yetə bilmək üçün elə bu oliqarxların icazəsi ilə tikilən binalara görə əlavə manevr etməli olurlar. 

Müəllifə görə, infrastruktur nəzərə alınmadan bina tikintisinin sıxlaşması şəhərin inkişaf perspektivini, küçələrin genişləndirilməsi imkanlarını istisna edir, səkilərə yer qoyulmadığı üçün vətəndaşlar yolun hərəkət hissəsinə çıxaraq yol qəzasının qurbanı olurlar. 

Müəllif hesab edir ki, ümumşəhər porblemlərini həll etmək, yeni nəqliyyat axını yaratmaq, şəhərin mərkəzində hündürmərtəbələr tikmək, şəhər ətrafında yaşayış massivləri salmaq əvəzinə şəhər hakimiyyəti populizmlə məşğul olur.    

Müəllif institutun layihəni 284 milyard manat həcmində dəyərləndirməsini də doğru saymır, qurumu ölkənin böhran yaşamasından xəbərsiz kimi davranmaqda qınayır. 

Banklara bitməyən etimadsızlıq 

“Bizim Yol” qəzeti isə “Tədbirlər görülməsə bank sektoruna inam tam sarsılacaq” sərlövhəli məqalədə (http://www.bizimyol.info/news/89676.html) ölkənin bank sektorunun durumunu ekspert Əkrəm Həsənovla dəyərləndirir.

Məqalədə 2016-cı il bank sektoru üçün ən ağır olan il adlandırılır .

Müəllif hesab edir ki, 2015-ci ilin əvvəlində və sonunda iki kəskin devalvasiya, bunun ardınca “üzən məzənnə” rejimində olan manatın dəyərdən düşməkdə davam etməsi maliyyə sektorunun bütün sahələri kimi bank sistemini də sarsıdıb: “İlin əvvəlindən başlayaraq çox sayda bankların bağlanması, əmanətlərin qaytarılmasındakı çətinliklər, problemli kreditlərin həcminin artması, kütləvi ixtisarlar  və digər problemlər bu sektor üçün xarakterik olub”.

Ekspert Ə.Həsənov bank sektorunun 2016-cı ili itkilərlə başa vurduğunu deyib.  “Bank sektoru ili ağır itkilərlə başa vurur, sistemə etimad azalıb, 11 bank bağlanıb, onların içində dövlətin xilas edə bilmədiyi ən iri bank - “Bank Standard” da var”, -  ekspert ilin yekunlarını bank sistemi üçün belə dəyərləndirir.

Ə.Həsənov bağlanan banklarda sığortalanmamış əmanətlər və sahibkarların, şirkətlərin milyonlarla vəsaitinin faktiki batdığını deyir, bankların ləğvetmə prosesinin qeyri-şəffaf və korrupsiya şəraitində getdiyini nəzərə çatdırır.

Ekspert hesab edir ki, il ərzində devalvasiya davam edib, manat etimadı tam itirib, problemli kreditlər məsələsi daha da kəskinləşib.

Ə.Həsənov banklara etimadsızlığın nümunəsi kimi əhalinin əmanətləri banklardan geri çəkməsini göstərir: “Əgər ilin əvvəlində banklarda 6 milyard dollar əmanəti var idisə noyabrda bu həcm 4 milyard yarıma enib. Amma banklarda depozit itkilərinin həcmi hələ bilinmir. Bu isə təbiidir, çünki bank sisteminə etimad yoxdur”. 

Ekspert deyir ki, banklar əmanətlərin qaytarılması problemini yaşayır, böyük bankların birində xarici vətəndaşın 1 milyon dollar əmanəti var, amma 3-4 aydır ki, bank əmanəti qaytarmaqdan imtina edir. Ə.Həsənov ölkə vətəndaşlarının da banklarda belə problem yaşadıqlarını bildirir.

Ekspert düşünür ki, bank sistemində durum pisləşməyə doğru getdiyi üçün təcili tədbirlər görülməsə 2017-ci ildə banklara etimad tam sarsıla bilər: “Təəssüf ki, hələlik təcili tədbirləri görmürük. Bu gün dövlət orqanları tərəfindən atılan bütün addımlar yalnız problemli kreditlərin qaytarılması üçündür”. 

Ə.Həsənov bank sistemindəki inhisarçılığın da xeyirli olmadığını deyir.  Onun fikrincə, bank bağlanmaları sonda ölkədə 10-15 bankın qalması ilə başa çatacaq: “İnhisarçılıq bank xidmətlərinin keyfiyyətinin enməsinə, kreditlər üzrə bank faizlərinin azalmamasına, əmanətlər üzrə faizlərin artmamasına səbəb olacaq. Bu tendensiyalar isə onsuz da ağır vəziyyətdə olan bank sisteminə mənfi təsir göstərəcək, istehlakçıların xeyrinə olmayacaq”.