Media-icmal 27.04.2017

Ölkədə sahibkarlığın dəyərləndirilməsi, turizm sahəsində “ikili siyasət”,

nağdsız hesablaşmaların yaratdığı problemlər, Abşeron gənclər şəhərciyinin məişət  problemləri bugünki medianın aparıcı mövzusudur...

Sahibkarlara dəyər verən ölkə

“Azərbaycan” qəzetində “Sahibkarlara göstərilən dövlət dəstəyi iqtisadiyyatda özəl sektorun rolunu daha da artırır” sərlövhəli məqalədə sahibkarlara dövlət dəstəyi (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=120758)  dəyərləndirilir.

Müəllif öncə xatırladır ki, dövlət başçısı İlham Əliyevin 2016-cı ildəki sərəncamına əsasən, 25 aprel günü Azərbaycanda Sahibkarlar Günü kimi qeyd edilir və aprelin 26-da bununla bağlı konfrans keçirilib.

Müəllif deyir ki, ölkənin Sahibkarlar (İşəgötürənlər) Təşkilatları Milli Konfederasiyasının prezidenti Məmməd Musayev ölkədə sahibkarlığın daha da inkişaf etdirilməsi istiqamətində atılan addımların sistemli və ardıcıl xarakter daşıdığını bildirib və dövlət başçısı İ.Əliyevə təşəkkür edib: “Hazırda Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycanın hərtərəfli inkişafında yeni mərhələ yaşanır. Dövlət başçısının həyata keçirdiyi iqtisadi siyasətin əsas xarakterik xüsusiyyətləri onun sosialyönümlü olmasının, habelə bütün problemlərin həllində iqtisadi aspektin ön plana çəkilməsidir. Dövlət proqramlarının, fərman və sərəncamların icrası ölkədə gedən iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsini uğurla təmin edir, tərəqqi prosesində özəl sektorun payını və rolunu davamlı şəkildə artırır”.

Müəllif bildirir ki, biznes mühitinin əlverişliliyi, sahibkarların rahat işləməsi üçün Azərbaycan ən çox islahatlar aparan ölkələrdən biridir, post-neft iqtisadiyyatının qurulması, idxaldan asılılığın azaldılması, ölkənin ixrac potensialının yüksəldilməsi məqsədilə hökumət sahibkarlar üçün böyük imkanlar yaradıb.

Müəllif deyir ki, sahibkarlar dövlət başçısının “Ölkəmizin gələcək inkişafı sahibkarlığın inkişafından asılıdır” bəyanatı təkcə söz deyil, həm də sahibkarlara yaradılan fəaliyyət şəraiti, güzəştli kreditlər, nəticədə iqtisadiyyatın inkişafı deməkdir.

Məqalədə özəl sahənin iqtisadiyyatda əsaslı rol oynamasına nümunə kimi ÜDM-də özəl bölmənin payının 80 faizi, məşğulluqda isə 75 faizi ötməsi göstərilir.

Müəllif bildirir ki, son zamanlar dövlət başçısının imzaladığı fərman və sərəncamlarla sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların 2 il müddətinə dayandırılması, lisenziyalaşdırma sisteminin təkmilləşdirilməsi və s. özəl bölmənin inkişafında xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Biz turizmdə Gürcüstanı qabaqlayırıq?

“Novoe Vremya” qəzeti “İkili” turist siyasəti” sərlövhəli məqalədə (http://www.novoye-vremya.com/w89883/.../#.WQDQPIiLTIU) hökumətin turizm siyasətini tənqid edir.

Müəllif deyir ki, dövlətin turizm siyasəti özünün “iki”liyi ilə diqqət çəkir, bir tərəfdən ölkəyə turist cəlb etmək üçün tədbirlər keçirilir, digər tərəfdən isə elə addımlar atılır ki, turistlərin gəlməməsinə səbəb olur: “Belə ki, bir tərəfdən yerli malları xaricilərə satmaq üçün tax-free də tətbiq olunmaqla şopinq-festifalı keçirilir, digər tərəfdən isə keçən il Bakıya turist sayında rekord vuran İraqa məhdudiyyətlər tətbiq edilir. İndi İraqda Azərbaycan konsulluğu yaradıldığı üçün onlar vizanı artıq Azərbaycan sərhədində yox, öz ölkələrində almalı olurlar”.

Müəllif hesab edir ki, son 20 ildə Azərbaycan səfirliklərinin fəaliyyəti ölkəyə turist axınını stimullaşdırmayıb və İraqda hər hansı səmərə verəcəyini də gözləməyə dəyməz.

Daha sonra məqalədə rəsmi qurumlara istinadən bu ilin ilk rübündə ölkəyə 400 min nəfərə yaxın xaricinin gəldiyi, onlardan 252 min nəfərin ölkədə 1-3 gün, yalnız 146 min nəfərin daha uzun müddətə qaldıqları deyilir. Rəsmi qurumlar turist axınının 25% artmasına səbəb kimi elektron viza sisteminin tətbiqini və viza alınmasının asanlaşdırılmasını göstərirlər.

Müəllif bu sahədə Azərbaycan turizminin rəqabətqabiliyyətli olmasının Beynəlxalq Turizm Şurasının hesabatında və Beynəlxalq İqtisadi Forumun reytinqində də yer aldığını vurğulayır.

Amma müəllif Azərbaycan tərəfin bu bununla bağlı “biz Gürcüstanı qabaqlayırıq” deməsini də əsaslı saymır və müqayisə üçün rəqəmlər təqdim edir: “Keçən il Azərbaycana 2,25 milyon nəfər xarici gəlib, Gürcüstana 6,35 milyon nəfər. Azərbaycana turistlər əsasən Rusiya, Gürcüstan, Türkiyə və İrandan gəliblər, 

Gürcüstana isə Azərbaycan, Ermənistan, Türkiyə və Rusiyadan”.

Müəllif turist sayı arasında fərqləri də göstərərək, Gürcüstana Azərbaycanla müqayisədə 3 dəfə daha çox turist gəldiyini vurğulayır və “turizm mövsümü” başa çatdıqdan sonra mehmanxanalarda yerlərin az qala yarısının boş qaldığını göstərir.

Məqalədə deyilir ki, keçən il azərbaycanlılar xaricdə xaricilərin Azərbaycanda xərclədiklərindən az xərcləyiblər və buna görə də turizmdə 219 milyon dollar profisit əldə ediblər.   

  Müəllif Azərbaycanın turizmlə bağlı Gürcüstanı qabaqladığı istiqamətlərin devalvasiya və hökumətin beynəlxalq telekanallarda və tədbirlərdə Azərbaycanı təbliğ etməsilə ilə bağlı olduğunu bildirir. 

Müəllif deyir ki, Gürcüstanda belə yanaşma yoxdur, onlar bu sahədə daha çox marketinq gedişləri edirlər.

İqtisadi və ictimai sferanı iflic edən nağdsız əməliyyat

“Müsavat.com” saytı  “Nağd əməliyyatların məhdudlaşdırılması iqtisadi və ictimai sferanı iflic edib” sərlövhəli məqalədə bu suallara ekspertlərlə cavab axtarır (http://musavat.com/news/nagd-emeliyyatlarin-mehdudlasdirilmasi-iqtisadi-ve-ictimai-sferani-iflic-edib_433369.html).

Müəllif hesab edir ki, bu ilin aprel ayından “Nağdsız hesablaşmalar haqqında” Qanunun tətbiq olunması sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olanları çətin vəziyyətə salıb və real sektor, demək olar ki, iflic olub.

Müəllif xatırladır ki, qanunun tələbinə əsasən, illik dövrün istənilən ayında dövriyyəsi 200.000 manatdan artıq olan müəssisə yalnız 30 min manat nağdlaşdıra bilər, dövriyyəsi 15 min manatdan artıq olan hesablaşmalar üzrə ödənişlər yalnız nağdsız qaydada həyata keçirilməlidir: “Artıq biznes qurumları ay ərzində hesablarından 30 min və 15 min manatdan artıq vəsait çıxara bilmirlər. Ölkədə əmək haqqı ödənişlərindən tutmuş, cari xərclərə qədər əksər ödənişlərin nağd şəkildə həyata keçirildiyini nəzərə alsaq, bu, biznes subyektləri üçün çox ciddi problemə çevrilib. Faktiki olaraq hesabında on minlərlə manat vəsaiti olan sahibkarlar cari xərclərini ödəmək üçün nağd pul tapa bilmirlər”.

İqtisadçı ekspert Qubad İbadoğlu deyir ki, bu qanun ölkədəki reallıqlar nəzərə alınmadan qəbul olunub: “Doğrudur, hesab edirəm ki, nağdsız hesablaşmalar genişləndirilməlidir. İqtisadiyyatın leqallaşdırılması baxımından bu, böyük effekt verə bilər. Amma ölkədə ödənişlərin böyük bir hissəsinin nağd şəkildə aparıldığını nəzərə alsaq, bu qanunun hansı çətinliklər yaradacağını təxmin etmək çətin deyil”.

Ekspert hesab edir ki, indiki halda, xərclərin çoxu və o cümlədən əmək haqları nağdsız formada həyata keçirilsə yaxşıdır.

Q.İbadoğluna görə, iş adamlarının problemi qeyri-rəsmi  ödənişlərlə bağlıdır və bu olmadan sahibkarlar sifarişlər ala bilmirlər, odur ki, sahibkarların ciddi çətinlikləri yaranır, bu nağd ödənişlərin reallaşmaması bütövlükdə həmin sahə üzrə əməliyyatların dayandırılmasına səbəb olur.

Ekspert bütünlükdə limit tətbiqini doğru saymır: “Bu vəsait təşkilatın özünə məxsusdur və onun hansı formada xərclənməsinə o təşkilatın rəhbəri, üzvləri qərar verə bilər. İstər nağd, istərsə də nağdsız xərcləyər. Həmin limitin qoyulması sahibkarlıq hüququnun pozulması deməkdir. Mən bu vəsaitin sahibiyəmsə, onu mən qazanmışamsa, necə xərclənməsini də mən müəyyənləşdirməliyəm”.

Q.İbadoğlu deyir ki, Azərbaycanda nağdsız əməliyyatlar o dərəcədə genişlənməyib və onun texniki təminatı, infrastrukturu yoxdur: “ Əgər nağdsız əməliyyatlara keçirlərsə, o zaman qeyri-rəsmi ödənişləri də yığışdırsınlar, tenderlər şəffaf keçirilsin, sahibkarlar da öz sifarişləri əsasında iş alsınlar”.

Gənclər şəhərciyinin qaz dərdi

“Bizim Yol” qəzeti “Abşeron” Gənclər Şəhərciyində gənclərə “divan tutulur” - sakinlərin etirazı” sərlövhəli (http://www.bizimyol.info/news/96216.html) məqalədə “Abşeron” Gənclər Şəhərciyinin problemlərini nəzərə çatdırır.

Müəllif deyir ki, şəhərciyə qazın verilməsi prosesi dayandırılıb və bu barədə qəzetə şəhərciyin bir qrup sakini məlumat verib: “Bu ilin yanvar ayından kompleksə qazın çəkilməsi işi başlanılsa da, dünən işlər dayandırılıb. İki-üç ay müddətində bir neçə blok qazlaşdırıldı, sonra şəhərciyi inşa edən “Akkord” tikinti şirkəti Azəriqaz İstehsalat Birliyi və qazı çəkən podratçı şirkətin haqqını vermədi”.

Müəllif deyir ki, elə buna görə də həmin şirkət işi yarımçıq qoyub, gedib. Və ən maraqlısı budur ki, Şəhərcikdəki Mənzil- İstismar idarəsi isə dayandırılmanın səbəbindən xəbərsiz olduğunu bildirir.

Müəllif sakinlərə istinadən bunun ən azı sakinlərin 2017-ci ili qazsız keçirəcəkləri demək olduğunu söyləyir.  

Müəllif bunu da nəzərə çatdırır ki, sakinlər soyuqlar düşən kimi şəhərcikdə həyatın iflic olduunu da vurğulayıblar: “Dözülməz vəziyyət yaranır. Şəhərcik gənc ailələr üçün nəzərdə tutulsa da, burada gənclərə “divan tutulur”. Baxın, illərdir ki, binalar tikilib, istifadəyə verilib. Amma qazla təmin edilməyib. Bir çox əlaqədar şəxslərə çoxsaylı müraciətlər olunub. Şəhərcikdə geniştərkibli aksiyalar keçirilib. Hər dəfə “qaz növbəti il veriləcək” deyib bizi aldadıblar.

Müəllif deyir ki, şəhərciyə məxsus məktəb və bağça qazlaşdırılıb, amma  sakinlər yaşayan binlara qaz verilmir və belə olan halda, soyuq havalarda mənzilləri qızdırmaq mümkünsüz olur və nəticədə sakinlər xəstələnirlər.

Məqalədə vurğulanır ki, bütün mənzillərə qaz xətti çəkilib, sayğaclar quraşdırılıb, lakin qaz buraxılmır, mərkəzi istilik sistemi də yoxdur: “ Evlərimizi “kondisioner” və başqa isitmə vasitələri ilə qızdırırıq. Bunu da cəmi bir ay edə bilirik. Ona görə ki, həmin cihazlardan istifadə etdikdə, ayda ən azı 100-150 manat işıqpulu ödəməli oluruq. Bu da az qala əmək haqlarımızın yarısı deməkdir. Neft-qaz ölkəsində qazsız qalmışıq”.

Müəllif deyir ki, sakinlər bu həftə sonu şəhərcikdə geniştərkibli etiraz aksiyası keçirəcəklərini və Bakı-Sumqayıt yolunu bağlayacaqlarını deyiblər.