Media-icmal 27.06.17

Dünya islam birliyinə Azərbaycanın töhfələri, ölkə iqtisadiyyatının hələ də neftdən asılılığı, paytaxtda həyat səviyyəsinin aşağı olması bugünkü (27 iyun 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Azərbaycanın islam birliyinə töhfələri

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycan İslam həmrəyliyinin möhkəmlənməsinə layiqli töhfə verir" sərlövhəli məqalə ilə çıxış edir. (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=124704).

Müəllif islam dünyasında birliyin möhkəmləndirilməsində Azərbaycanın fəaliyyətini dəyərləndirir.

Müəllif hazırda İslam dünyasının son dərəcə mürəkkəb tarixi bir mərhələdən keçdiyini bildirir və bu mərhələnin mahiyyətini qısaca belə təqdim edir: "Uzun illərdir davam edən qanlı müharibələr, yüz minlərlə günahsız insanın ölümü, ayrı-ayrı müsəlman ölkələrinin gələcək taleyinin böyük sual altında qalması bütövlükdə bəşər tarixinin ən dramatik səhifələrindən birini təşkil edir".

Yazıda deyilir ki, müsəlman dünyasını ucsuz-bucaqsız qan gölünə çevirənlər İslam dinini terrorla əlaqələndirmək, bu dinin sülh, mərhəmət, insanpərvərlik missiyasına kölgə salmaq cəhdlərindən də əl çəkmirlər.

Məqalədə vurğulanır ki, belə bir ağır şəraitdən çıxmaq üçün müsəlman ölkələrinin həmrəyliyi ilkin şərtdir və İslam dünyasının ayrılmaz tərkib hissəsi olan Azərbaycan bu baxımdan nümunə göstərir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan müstəqilliyini əldə etdikdən sonra islam dünyasını birləşdirən qurumlara üzv olub, bu dünya ilə əlaqə yaradıb, islam dünyasının real birliyi üçün əlindən gələni əsirgəməyib: "Rəsmi Bakının yürütdüyü xarici siyasətin prioritet istiqamətlərindən biri İslam aləmi ilə daha sıx münasibətlər yaratmaq, zülmə məruz qalan yüz milyonlarla müsəlmanın dərdinə şərik çıxmaqdır".

Ermənistan tərəfdən hərbi təcavüzə baxmayaraq, müəllif deyir ki, Azərbaycan təşəbbüslər irəli sürür və 2013-cü ildə "Qüds şəhərinin inkişafına dair strateji planın maliyyələşdirilməsi üçün donor konfransı"na, eləcə də "Fələstin dövlətinin dəstəklənməsi üçün İslam maliyyə təhlükəsizlik şəbəkəsinin yaradılması" konfransına ev sahibliyi etdiyini xatırladır.

Bununla yanaşı məqalədə Azərbaycanın təşəbbüsü ilə İslam Əməkdaşlığı Təşkilatı nəzdində bir çox qurumlarn yaradıldığı və onlara maliyyə vəsaitinin ayrıldığı bildirilir.

Müəllif xatırladır ki, dövlət başçısı İlham Əliyevin sərəncamı ilə 2017-ci il Azərbaycanda "İslam həmrəyliyi ili" elan edilib, bu çərçivədə bu il Bakıda keçirilmiş IV İslam Həmrəyliyi Oyunları da İslam həmrəyliyinin möhkəmləndirilməsi işinə töhfə sayılır.

Müəllif daha sonra məqalədə Azərbaycanın çoxkonfessiyalı ölkə olmasına baxmayaraq, tolerntlığın qorunmasını, bu yöndə bir çox beynəlxalq tdbirlərə ev sahibliyi etməsini də yada salır.

Müəllif deyir ki, beləcə Azərbaycan dövləti İslam həmrəyliyinin möhkəmləndirilməsi naminə nümunə göstərir və bu nümunə digər müsəlman ölkələri üçün də faydalı olar.

Qeyri-neft sektoru: Öyünəcək bir şey yox...

"Exo" qəzeti "Azərbaycan "neft iynəsi"dən qurtula biləcəkmi?" sərlövhəli (http://ru.echo.az/?p=60466) məqalədə ölkənin neft asılılığında qalmasını ekspert Samir Əliyevlə müzakirə edir.

Müəllif Azərbaycan iqtisadiyyatının bütünlüklə neftə uyğun "yonulması"nı sübut tələb etməyən aksioma adlandırır və bunun səbəbi kimi üzun müddət ölkə ixracının 90%-dən də çoxunun neft-qaz sektorunun payına düşməsini göstərir.

Yazı müəllifi deyir ki, hazırda isə hökymət qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirməyi əsas yönü kimi götürür, amma ..."Hələlik bu sahədə öyünəcək bir uğur qazanılmayıb, ölkənin neft asılılığından əhəmiyyətli dərəcədə qurtulduğunu söyləmək olmaz. Təəssüf ki, Azərbaycan indiyə kimi neft-qaz sənayesindən asılıdır və keçən ilin eyni dövrülə müqayisədə bu ulin 5 ayında ixracın 88%-i neft ixracının payına düşür və qeyri-neft sektorunun payı cəmi 12%-dir. Keçən il neft ixracı 85 % idisə, bu il daha 3% artıb".

S.Əliyev ölkənin bundan sonra da ixrac baxımından hələ uzun müddət neftdən asılı olacağını proqnozlaşdırır.

Daha sonra ekspert iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsi yönündə hökumətin səylərini də nəzərə çatdırır: "Son iki ildə neftin qiyməti demək olar ki, artmayıb, bununla da prioritet sahə kimi qeyri-neft sektorunu gec və ya tez inkişaf etdirmək fürsətləri əmələ gəlib. Bunun üçün isə ciddi struktur islahatları lazımdır ki, bu hələ ölkədə müşahidə edimir".

S.Əliyev deyir ki, ölkədə kiçik və orta biznesin inkişafı üçün şərait yaradılmalıdır ki, rəqabətə təkan verə bilsin, amma hökumət hələlik qeyri-neft sektorunun inkişafı istiqamətində heç nə etmir və bu sahədə cavablardan daha çox suallar yaranıb.

"Bizə indi bazarlar lazımdır ki, neftdən də başqa təkliflərlə çıxış edə bilək. Hələ ki əsasən meyvə-tərəvəzi xam şəkildə bazara çıxarmaq ola bilər, çünki, ölkədə kənd təsərrüfatı mallarının emalı ilə dərindən məşğul olacaq fabrik və zavodlar yoxdur. Odur ki, bu məhsullar əsasən Rusiyaya göndərilir, xarab ola biləcəyi üçün daha uzaq məsafəyə, sadəcə, göndərilə bilməz".

Çirkli hava, aşağı həyat səviyyəsi

"Novoye Vremya" qəzeti isə "Bakıda həyat keyfiyyəti: müvəqqəti pisləşmə" (http://www.novoye-vremya.com/w96181/.../#.WVFVM2iLTIU) sərlövhəli məqalədə həyat keyfiyyətini qiymətləndirir.

Müəllif deyir ki, beynəlxalq Numbeo portalının tədqiqatına görə, iyun ayında Bakı həyat keyfiyyətinin tədqiqatına əsasən öz mövqelərini pisləşdirib.

Yazıda xatırladılır ki, bu, beynəlxalq resurs dünyanın müxtəlif şəhər və ölkərində olan istifadəçilərinin informasiyalarına görə reytinqləri müəyyən edir və Bakı 187 şəhər arasında 165-ci yeri tutub: "Yenə də qeyd edilir ki, alıcılıq qabiliyyətinin, səhiyyə və həyat dəyərinin aşağı retinqdə olması, yaxşı iqlimə malik olduğu halda çirklənmənin səviyyəsinin yuxarı qalxması buna səbəb olub".

Ölkədə alıcılıq qabiliyyətinin aşağı olmasını təhlil edən müəllif deyir ki, bu indeksin əsasında alıcının bir pul vahidinə nə qədər mal ala bilməsi dayanır. Bu, həm də ölkədə inflyasiyanın dinamikasını, bütünlükdə valyutanın sabitliyini əhatə edir: "Bilirik ki, son iki ildə Azərbaycan manatı ilə mal almağın həcmi azalır. Bu isə manatın devalvasiyası və inflyasiya ilə bağlıdır. May ayında ölkədə inflyasiya 13,8% həcmində olub, ölkə əhalisinin gəlirləri isə cəmi 7,3% artıb. Keçən il isə inflyasiya 12.4%, gəlirlərin artımı isə 8,7% həddində idi. Yəni, alıcılıq qbiliyyətinin azalması son iki ilin məhsuludur, son iki ildə manat dollara nisbətdə iki dəfədən də çox ucuzlaşıb".

Səhiyyə indeksinin aşağı olması barədə danışan müəllif deyir ki, bu sahədə müəyyən islahatlara əl atılıb, indi də məcburi tibbi sığortanın tətbiqi kimi bir ərəfə yaşanır.

Müəllifə görə, yeni tibbi avadanlıqlar alınsa da bu, səhiyyənin keyfiyyətinin və onun əlçatanlığının yüksəlməsinə təsir etməyib. Ciddi tibbi problemlərlə üzləşən sakinlər xarici tibbi müəssisə və mütəxəssislərə müraciət edirlər.

Müəllif deyir ki, bu sahədə liderlərin reytinqinə yaxınlaşa bilmək üçün Azərbaycana hələ bir neçə 10 illər lazımdır.

Ətraf mühitin çirklənməsinə gəlincə, müəllifə görə, bu, son illərdə Bakıda əhalinin payına düşən yaşıllıq sahələrinin azalması ilə bağlıdır: "Bu, bir tərəfdən avtomobillərin sayının artması, ölkədə istehsal edilən benzinin keyfiyyətinin aşağı olması, bundan irəli gələrək havanın qaz tullantıları ilə çirkənməsilə bağlıdır.

Müəllif havanın çirklnməsinə daha bir səbəb kimi söküntü və tikinti gedən Bakıda küləklərin tozu havaya qaldırmasını göstərir ki, bu da normadan çoxdur, üstəlik şəhərin kanalizasiya problemi hələ də həllini tapmayıb, bu çirkab dənizə axıdılır, bəzi çimərlikləri istifadə sırasından çıxarır.