Media-icmal 27.07.18

Azərbaycana turizm məkanı kimi marağın artmasının səbəbləri, karxanaların fəaliyyətinə baxış, bir ömürlük adsız olan kənd bugünki (27 ityul, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Ölkə turizminin əsasları - sabitlik, tarixilik, zəngin mətbəx

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycana maraq artıb" sərlövhəli məqalədə ölkəyə gələn turist sayının artmasını həm də ölkənin turizm üçün cəlbedici məkana çevrilməsinin təsdiqi kimi dəyərləndirir.

Müəllif Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən son 6 ayda Azərbaycana dünyanın 189 ölkəsindən 1,3 milyon nəfərdən çox xarici turist gəldiyini və Rusiyadan olan turistlərin yay səyahətlərini Bakıda keçirməyə üstünlük verdiklərini bildirir.

Müəllifin deməsinə görə, söhbətləşdiyi turistlər səfər üçün Azərbaycanı seçmələrini ölkədəki sabitlik, millətlərarası xoş ünsiyyət, yerli mətbəxin çeşid bolluğu, mədəni münasibətin yüksəkliyi, dəniz sahilində dincələ bilmək imkanı ilə izah edirlər.

Müəllifin fikrincə, turistlərin Azərbaycana gəlməyə üstünlük verməsində paytaxt Bakının xüsusi arxitekturaya malik olmasının, tarixiliklə müasirliyi birləşdirməsinin xüsusi rolu var: "Bir tərəfdə tarixi İçərişəhər, bir tərəfdə Alov Qüllələri, bir tərəfdə Qız Qalası, digər tərəfdə fontanlar kimi "keçmiş-indi tandemi" var", deyə turistlərdən biri bildirir.

Amma turistlər təkcə paytaxt Bakını görməklə kifayətlənmək istəmirlər, Qəbələyə, Lənkəran və Qubaya da getmək istədiklərini bildirirlər və bu yerlər barədə dostlarından kifayət qədər məlumat aldıqlarını deyirlər.

Yazı müəllifinin turistlərə istinadən bildirdiyinə görə, ölkədəki sabitlik, əmin-amanlıq, tuistlərə xoş münasibət Azərbaycanın turist məkanına çevrilməsində xüsusi rol oynayır.

Bəzi turistlərin açıqlamalarına görə isə, Azərbaycanın və turist səfəri üçün seçilən məkanların "Qərb-Şərq mədəniyyətini özündə birləşdirə bilməsi ölkəni turizm üçün daha maraqlı edir və mədəniyyətin belə çuğlaşma yerləri dünyada elə də çox deyil: "Etiraf edim ki, yeni, möhtəşəm göydələnlər, əzəmətli tarixi memarlıq abidələri, səliqəli küçələr, yaşıllıqlar ilk andan məndə Qərblə Şərqin qovuşduğu bir məkanı xatırlatdı. Bir sözlə, Bakını sevdik, ölkənizə ürəkdən bağlandıq".

Müəllifsə deyir ki, Azərbaycanda turzim indiki səviyyəsilə dayanmaq istəmir,

Bakının kommunikasiya və marketinq planı hazırlanır və turizm brendi formalaşdırılır, paytaxtın marketinq strategiyası üzrə də işlər görülür, etiraf edilir və müsbət qiymətləndirilir.

Yazı müəllifi ölkənin yaxın illərdə xarici qonaqların istirahət etmək üçün seçdikləri ən öncül məkanlardan biri olacağına şübhə etmədiyini bildirir.

Növbəti fövqəladə hadisəyə qədər...

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Niyə "karxana biznesi" ekologiyaya və dövlətə ziyana çevrilir?" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif qum, daş, çınqıl karxanalarının fəaliyyətinin son zamanlar ancaq mənfi cəhətdən gündəmə gəldiyini, bu barədə Baş Prokurorun yanında Korruspiyaya qarşı Mübarizə İdarəsində iyulun 25-də keçirilən mətbuat konfransında da danışıldığını nəzərə çatdırır.

Yazı müəllifi xatırladır ki, yaxın aylarda 250 karxanadan 81-də keçirilən monitorinqlərdə məlum olub ki, bu fəaliyyətlər nəticəsində qanunvericilik, normalar, lisenziyalaşdırma ilə bağlı qayda və şərtlər pozulub, bunun da nəticəsində su təchizatı şəbəkələri, hidrotexniki tikintilər, çay yataqları aşınmaya məruz qoyulub: "Aydın görünür ki, elə bu il iyunun 2-də Göyçay çayı üzərində körpünün çökməsinin də əsas səbəbi bu karxanaların fəaliyyəti olub və bu körpü çökməsəydi bu karxanaların fəaliyyəti, demək olar ki, heç kəsi maraqlandırmırdı. Buna görə 7 karxana sahibi həbsə alınıb, cinayət işi gedir".

Müəllif deyir ki, karxanaların qanunauyğun olmayan fəaliyyəti nəticəsində dövlətə 16 milyon manatdan çox ziyan vurulub, konkret olaraq Göyçay rayonunda bu karxanaların vurduqları ziyan 4 milyon manatdan çoxdur.

Yazıda deyilir ki, Şamaxı, İmişli, Şəmkir, Qazax, Quba, Qusar, Tərtər və Bərdə rayonlarında yerləşən 56 karxana toplam dövlətə 8 milyon manatdan çox ziyan vurub.

Müəllifə görə, bu müstəvidə monitorinqləri aparan Dövlət Əmlak Məsələləri Komitəsinə də iradlar var, belə ki, bu ilin may ayında bu monitorinqlər sonuna qədər aparılmayıb və iyun ayında Göyçay çayı üzərindəki körpü çöküşü baş verib.

Həm də müəllif bu məsələni xüsusilə vurğulayır ki, 250 halda karxanaların ölkənin torpaq qanunvericiliyini pozduqalrı aşkar olunsa da, onlara qarşı tədbir görülməyib.

Müəllifə görə, komitənin monitorinqlərində bu karxanaların fəaliyyət göstərdikləri rayonların rəhbərlərinə, hüquq-mühafizə orqanlarına hər hansı müraciət ünvanlanmayıb: "Necə deyərlər, əgər onların gözləri önündə qanunlar pozulursa, körpünün çökməsi kimi hadisə baş verirsə, dövlətə ziyan dəyirsə, onlar hara baxıblar?. Yoxsa onlar da bu karxanaları "himayə" ediblər?".

Müəllif külli gəlir gətirən bu karxanaların müəyyən məmurlar tərəfindən himayə olunmasını istisna etmir, əslinə qalsa, hüquq-mühafizə oqranlarının elə körpü çökməsindən sonra karxanaların fəaliyyətilə maraqlanmalarını da himayəçiliyin nəticəsi sayır, artıq hadisə dövlət başçısının diqqət mərkəzindədir. Kimisə himayə etmək olmur.

Müəllifsə bu yoxlamalarla vəziyyətin düzələ biləcəyinə inanamır, növbəti fövqəladə hadisəyə qədər karxanalarda qanun pozulmalarının davam edəcəyini bildirir.

Adsız kənd və ya bu kənddə neçənci əsrdir?

"Azadlıq.info" "Stalinin sürgün etdiyi adamlar hazırda da seçki hüququndan mərhumdur" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Lerik, Yardımlı və Cəlilabad rayonlarının İranla həmsərhəd bəzi kəndlərinin XX əsrin 40-cı illərinin sonlarında sovet hökumətinin əmrilə ölkənin Mil-Muğan zonasına köçürülməsilə başlayan problemlərinin hələ də davam etməsini gündəmin müzakirəsinə daşıyır.

"Hazırda Cəlilabad rayonunun inzibati ərazisində, Muğan-Xol adlanan yerdə məskunlaşan Lerikdən olan "köçkünlər" sosial-hüquqi mərhumiyyətlərlə baş-başa qalıblar, bu kəndin adı yoxdur, yaşayış məkanı olaraq qeydə alınmayıb, heç bir hüquqları təmin edilmir, özləri Lerik rayonunda qeydiyyatdadırlar, yaşadıqları ərazi Cəlilabad rayonuna aiddir, özlərinin faktiki əlaqələri Neftçala rayonunun Qırmızıkənd kəndilə bağlıdır.

Bi iddiaları adı olmayan kəndin sakinləri də təsdiqləyirlər: "1980-ci ilə qədər Cəlilabad rayonu Uzuntəpə kəndinin inzibati ərazisi sayılan yerdə Lerik rayonun sovxozları üçün torpaq sahələri olub. Vaxtı ilə həmin ərazidə 50-yə yaxın ev tikilib. Sonradan şəraitsizlik ucbatından əhali digər yerlərə köçməyə məcbur olub. Hazırda hər evdə 2-3 ailə yaşayır. Yeni evlər tikmək üçün topaq sahələri ayrılmır. Kəndin qazı, yolu, məktəbi yoxdur. Biz bu ölkənin vətəndaşıyıq, biz də ölkənin sərvətlərindən yararlanmalıyıq", deyə bildirirlər".

Sakinlər problemlərilə bağlı dəfələrlə aidiyyatı qurumlara müraciət etsələr də, hələ ki, nəticə olmadığını deyirlər: "Bizim bütün hüquqlarımız pozulur. İndiyə kimi biz heç bir seçkidə iştirak etməmişik. Bilmirik bizim deputat kimdir, hüquqlarımızı müdafiə edən kimdir? Deyilənlərə görə, Dünya İnkişaf Bankı Azərbaycana sosial məsələlər üçün 600 milyon vəsait ayırıb. Bizə ölkənin vəsaitlərindən çatmırsa, heç olmasa o puldan şəraitimizə xərclənsin".

Sakinlər deyirlər ki, övladları məkətəbə getməli, təhsil almalıdırlar, amma məktəb olmadığı üçün təhsil ala bilmirlər.

Qeydiyyatları Lerik rayonuna olduğu üçün bu adsız kənddə doğulub böyüyənlər hər hansı sənəd almaqla bağlı Lerikə gediş-gəliş üçün 100 manat xərcə düşməli olduqlarını bildirirlər.

Sakinlər deyirlər ki, ərazi Cəlilabada aid olsa da, ən yaxın əlaqələri Neftçala rayonunun Qırmızıkənd kəndi ilədir, hətta rəhmətə gedənlərini də orada dəfn edirlər, məktəb üçün uşaqlar 6 km məsafə qət edib Qırmızıkəndə gedirlər, sakinlər və uşaqlar burada məktəb tikilməsini istəyirlər.

Müəllif deyir ki, burada əhali su, işıq, problemi yaşayır, onlara kənd statusu verilməsi üçün 2004-cü ildə prezidentə müraciətləri də olub, amma indiyə kimi həmin məsələ həllini tapmayıb.