Media icmalı 05.04.18

Ölkədə sabit biznes mühitinin varlığı, manatın məzənnəsi ehtimalları, iqtidarın siyasətinə baxış və s. bugünkü (o5 aprel, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularıdır...

Sabit biznes mühiti

"Azərbaycan" qəzeti "Ölkəmizdə investorlar üçün sabit və etibarlı biznes mühiti var" sərlövhəli məqalədə ölkədə biznes mühitini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda dövlət müstəqilliyi bərpa ediləndən investorlar üçün əlverişli biznes mühitinin yaradılması iqtisadi siyasətin prioritet istiqamətlərindən biridir.

Yazı müəllifi bu istiqamətdə hələ 2007-ci ildə qəbul edilmiş "Sahibkarlıq fəaliyyəti subyektlərinin fəaliyyətinin "bir pəncərə" prinsipi üzrə təşkilinin təmin edilməsi tədbirləri haqqında" sərəncamı göstərir.

Müəllif vurğulayır ki, sərəncamdan irəli gələn tələblərə görə, biznesə başlamaq prosedurlarının sayı 15-dən 2-yə, buna sərf edilən vaxt isə bir aydan 2 iki günə endirildi.

Müəllifin deməsinə görə, belə yeniliklərin tətbiqi qeydiyyatdan keçən fiziki və hüquqi şəxslərin artmasına, xarici investorların Azərbaycana marağına səbəb olub.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, bundan sonra Azərbaycanın biznesin müxtəlif istiqamətləri üzrə inkişafa görə beynəlxalq indeksləri də yaxşılaşıb: "Doing Business 2017" hesabatına görə, 2009-2016-cı illərdə Azərbaycanda aparılmış 27 islahatdan 7-i qeydiyyat, 5-i vergitutma sahəsi ilə bağlı olub. "Biznesə başlama" indikatorunda Azərbaycan üçün müəyyən olunan "Etalon Qanunvericiliyə Yaxınlıq" (DTF) indeksi 97,75 faiz təşkil edib. "Biznesə başlama" indikatoru üzrə dünyada 5-ci, postsovet ölkələri arasında 1-ci olub. 2016-2017-ci illər üzrə "Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı"nda Azərbaycan əvvəlki hesabat dövrü ilə müqayisədə 3 pillə irəliləyərək 138 ölkə arasında 37-ci mövqeyə yüksəlib, MDB məkanında liderlik mövqeyini qoruyub saxlayıb".

Müəllif deyir ki, hazırda Azərbaycanda Vergilər Nazirliyi tərəfindən vergi ödəyicilərinə 63 sayda elektron xidmətləri göstərilir.

Müəllifə görə, biznesin sadələşdirilməsi, sahibkarlığın inkişafına xidmət edən qanunların qəbul olunması xarici investoru təmin edən əsas məsələdir.

Yazı müəllifi Vergi Məcəlləsində sahibkarlıq fəaliyyəti və investisiya qoyuluşları üçün nəzərdə tutulan güzəşt, azadolma və digər stimullaşdırıcı tədbirlərin geniş siyahısının olduğunu deyir: "Bu mənada sənaye və texnologiya parklarına investisiya qoyuluşları edən hüquqi və fiziki şəxslərin 7 il müddətinə mənfəət (gəlir), əmlak və torpaq vergilərindən azad ediliblər.

Müəllifə görə, investorlar üçün daha bir cəlbedici məqam ibu sahə ilə bağlı istifadə etdikləri müvafiq əmlaka görə əmlak və istifadə etdikləri torpaqlara görə torpaq vergilərindən azad edilmələridir.

Müəllif deyir ki, bu və s. kimi iqtisadi islahatlar ölkəyə xarici investisiya qoyuluşunun artmasına ciddi təsir edir, həm də sərmayənin qorunmasına təminat verir.

Manatın özünü necə aparacağı "məsələsi"

"Exo" qəzetində isə "Hazırki iqtisadi reallıqlar zəif manat tələb edir" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif xarici valyutalara, əsasən də dollar və avroya münasibətdə manatın zəifləyəcəyi, yoxsa möhkəmlənəcəyini ekspert Nəriman Ağayevlə müzakirə edir.

Müəllif iddia edir ki, ölkə əhalisi müstəsna dərəcədə dollar-manat məzənnəsinin necəliyinə kilidlənib, ona görə də ölkədə bundan da vacib olan iqtisadi proseslərə maraq göstərmir: "Hətta söhbət hansısa qiymətli əmlak almaqdan, kreditdən və s. düşdükdə belə, yenə də iki valyuta arasında məzənnəni yada salaraq dolları indi almağı vacib sayır, bir-iki aydan və ya ilin sonuna kimi manatın özünü "necə aparacağı"nın bəlli olmayacağını bildirirlər".

Yazı müəllifi vurğulayır ki, əgər bir vaxtlar manatın növbəti dəfə devalvasiyaya uğraya biləcəyi ehtimallarından danışırdılarsa, indi artıq manatın möhkəmlənməsindən, hətta bahalamasından söz açırlar: "Manatin möhkəmlənməsi mümkün deyil, xüsusilə ona görə ki, biz iqtisadiyyatın qeyri-neft sektorunu inkişaf etdiririk. İqtisadiyyatın qeyri-neft sektoru xarici valyutalara münasibətdə manatın zəif olmasını tələb edir. Əgər manat möhkəmlənsə, ixracatçılar bundan əziyyət çəkəcəklər. Bugünkü iqtisadi reallıqlar "zəif manat" tələb edir, biz hətta istəsək belə iqtisadiyyat manatın möhkəmlənməsinə imkan verməz". Ekspert N.Ağayev bəhs olunan sahədəki durumu qəzetə belə şərh edir.

N.Ağayevə görə, daha bir vacib məsələ manatın bundan sonra zəifləyə bilməsi mövzusudur.

Ekspert deyir ki, indi cəmiyyətdə bir tərəfdən manatın möhkəmlənməsindən, digər tərəfdən isə zəifləməsindən danışırlar: "Bəziləri deyir ki, prezident seçkilərindən dərhal sonra üçüncü devalvasiya olacaq, dollar manata nisbətdə 2 manat bahalığına yüksələcək. Mən belə düşünmürəm, hesab edirəm ki, dollar maksimum 1,75 səviyyəsinə qədər yüksələ bilər".

Uzunmüddətli proqnozlara gəlincə, N.Ağayev deyir ki, manatın bu istiqamətdə bundan sonra necə olacağını heç kəs deyə bilməz: "Biz dünya iqtisadiyyatının bir hissəsiyik, bir çox cəhətlərə görə dünya iqtisadiyyatından çox asılıyıq, hətta məzənnəni 2018-ci ilin sonuna belə proqnozlaşdırmaq mümkün deyil".

Müəllif isə vurğulayır ki, Mərkəzi Bankın iqtisadiyyatda durumun yaxşılaşması ilə bağlı ucot dərəcəsini aşağı salmasının kreditləşmənin həcminin və dollara nisbətdə manatın məzənnəsinin möhkəmlənəcəyi gözləntilərini gücləndirib.

Avropaya, yoxsa Şərqə oxşamaq "dilemması"

"Azadlıq.info"da isə diqqəti "Azərbaycan niyə Norveçə yox, Suriyaya çevrilməlidir?" sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Müəllif iqtidarın idarəetmə üsulunun doğru olmadığını iddia edərək öz qənaətini ortaya qoyur.

Son vaxtlar cəmiyyətdə müzakirə mövzusu olan sosial şəbəkələrdə hakimiyyətin ünvanına təhqirlərin səbəblərini araşdırmğa səy edən müəllifə görə, bu məsələdə ilk səbəb ölkədəki idarəetmənin səviyyəsilə bağlıdır: "Hər şey hakimiyyətin Azərbaycan cəmiyyətinin boyundan, düşüncəsi, arzu və istəyindən çox aşağı olmasından başladı. Yəni, iqtidara idarəçilik barədə təsəvvürləri olmayanlar gəldi, gətirildi. İdarəçiliyi ağa-qul münasibətləri kimi başa düşdülər. İnsanların düşüncəsini, fikirlərini idarəetməyə çalışdılar".

Müəllifin daha bir iddiası budur ki, ilk təhqir hakimiyyət tərəfindən başlanıb: "Hakimiyyətin təhqiri, yalanı tərəfdarları tərəfindən coşqunluqla qarşılanırdı. Onlardan biri belə "dayanın, belə idarəçilik olmaz" demədi, bütün yanlışlıqlar indi də öz əks təsirini göstərməkdədir. Yəni, söyən, təhqir edən söyülür, təhqir edilir. Bir sözlə, idarəçilik əkdiyini biçdi".

Müəllif deyir ki, hakimiyyət üzünə məsumluq verməklə, təmizlik qiyafəsinə bürünməklə cəmiyyəti aldada bilməz, 25 illik bu hakimiyyətin dövrü yalan və böhtandan ibarətdir.

Müəllifə görə, çıxış yolu bu iqtidarın hakimiyyətdən getməsində, xalqın səs və hüququnun özünə qaytarılmasında, öz idarəçiliyini formalaşdırmasındadır.

Yazı müəllifi iddia edir ki, iqtidarın yanlış siyasəti səbəbindən xalq parçalanıb, qütbləşib, tərəflər yaranıb və bu tərəflər arasında münasibət artıq söyüş, təhqir mərhələsinə keçib.

Müəllif hesab edir ki, bu durum ictimai-siyasi həyatda ləyaqət qıtlığının göstəricisidir və ləyaqətə söykənməyən cəmiyyətlər hüquq və azadlıqlardan çox uzaq olur.

Yazı müəllifi deyir ki, buradan çıxış yolu xalqın ərazi bütövlüyünün müdafiəsinə qalxdığı kimi insani dəyər və ləyaqətinin müdafiəsinə qalxmasındadır.

Müəllif vurğulayır ki, ölkəni bu bəsit hakimiyyəti yox, xalqı, dövləti dəstəkləyənlər xilas edəcəklər.

Müəllif iqtidarın xalqa "Azərbaycanın Yəmənin, İraqın, Suriyanın gününə qalacağı" qorxusu yaşatdığını deyərək buna qarşılıq verir: "Niyə xalqa Norveçi, AFR-ı, Fransanı və ya eyni imperiyadan müstəqilliyimizə haqq etdiyimiz Pribaltika respublikalarını nümunə çəkmirik, axı belə ölkələr də var. Düzdür, onlar da mütləq mənada ideal deyil. Ancaq dövlətimizlə müqayisədə olduqca ideal görünürlər. Mütərəqqi cəmiyyətlər var ikən niyə İraqa, Suriyaya oxşamalıyıq".

Müəllif hesab edir ki, xalqa gözəl həyat yaşatmağa borclu olan iqtidar onu taleyin ümidinə buraxıb, əksəriyyət sağ qalmaq "müharibəsi" aparır.