Media-icmalı 19.03.18

"Cənub" qaz dəhlizi layihəsinin Azərbaycan iqtisadiyyatında yeri, süni məhsulların satışa ayaq açması, yerli mebel istehsalının problemləri və s. bugünkü (19 mart, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Makroiqitisadi sabitliyə xidmət edən layihə - "Cənub" qaz dəhlizi

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanın uzunmüddətli makroiqtisadi sabitliyi üçün böyük əhəmiyyət daşıyan qlobal layihə - "Cənub" qaz dəhlizi sərlövhəli məqalədə bu layihənin Azərbaycan iqtisadiyyatnda yerini və rolunu dəyərləndirir.

Müəllif "Cənub" qaz dəhlizi çərçivəsində icra edilən layihələrin Azərbaycanın uzunmüddətli makroiqtisadi sabitliyi üçün strateji əhəmiyyət daşımasını "Fitch" beynəlxalq reytinq agentliyinə istinadən bildirir.

"2018-ci il "Cənub" qaz dəhlizi layihəsi üçün önəmli il olacaq, belə ki, layihənin ehtiyat mənbəyi olan "Şahdəniz" yatağının işlənməsinin ikinci mərhələsi çərçivəsində hasilata başlanılacaq. Azərbaycan qazını Türkiyənin ərazisi boyu Avropayadək daşıyan Transanadolu qaz boru kəməri (TANAP) istifadəyə veriləcək. Hazırda Azərbaycandan və Gürcüstandan keçərək qazı TANAP-a çatdıran CQBK-nın (Cənubi Qafqaz boru kəməri) genişləndirilməsi demək olar ki, sona çatıb. Dəhlizin sonuncu seqmenti olan TAP-ın (Transadriatik qaz boru kəməri) çəkilişi isə müvəffəqiyyətlə davam edir".

Müəllif deyir ki, "Cənub" qaz dəhlizi Avropayadək uzanan 3500 kilometrlik bir boru xəttidir ki, üç mühüm kəmərin birləşməsindən yaranır və tək Azərbaycan üçün yox, ərazisindən keçdiyi və qazla təchiz edəcəyi ölkələr üçün önəmlidir. Yazıda deyilir ki, "Cənub" qaz dəhlizini açmaqla Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verən əsas ölkələrdən biri kimi öz nüfuzunu daha da gücləndirir, bu isə həm də iri həcmdə maliyyə imkanları deməkdir.

Müəllif vurğulayır ki, 2045-ci ilədək artıq qaz ehtiyatlarının böyük hissəsi Avropa İttifaqı və Türkiyə hökuməti tərəfindən alınıb.

Yazı müəllifi 2017-ci ildə beynəlxalq maliyyə institutlarından layihəyə dövlət zəmanətilə 2, 5 milyard dollar kredit cəlb edildiyini bildirir.

Müəllif deyir ki, "Fitch" agentliyi "Cənub" qaz dəhlizi QSC-nin yüksək təminatsız beynəlxalq bazarlarda yerləşdirilən istiqrazlarının uzunmüddətli reytinqini "BB+" səviyyəsində təsdiq edib və 2018-2019-cu illərdə QSC-nin əməliyyatlar və kapital xərcləmələri üçün 2,2 milyard dollar lazım gələcəyini bildirir.

Məqalədə xatırladılır ki, layihənin dəyəri 40 milyard dollardır və bura Azərbaycanın təbii qazının hasilatı, nəqli və ixracı daxildir, yaxın gələcəkdə isə nəqli ilə "Cənub" qaz dəhlizi Avropa ölkələrinin enerji təhlükəsizliyini, Azərbaycanın isə maddi gəlir və nüfuzunu daha da gücləndirəcək.

Bahalıq bir yandan, saxtalıq da o yandan ...

"Exo" qəzetində isə "Novruz bayramı, "süni toyuq yumurtaları və düyü" Azərbaycanda" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif qida təhlükəsizliyi məsələsini Azad İstehlakçılar Birlyinin (AİB) sədri Eyyub Hüseynovla gündəmə daşıyır.

Müəllif son zamanlar Azərbaycanda sosial şəbəkə istifadəçiləri və yerli forum fəallarının belə bir video-çarxı sosial şəbəkələrdə geniş tirajladığını bildirir:

"Vətəndaşlar düyüdən hansısa yemək hazırlamaq istəyir, düyü qəfil əriyir və ya bişmiş yumurta anlaşılmaz plastik məmulata çevrilir. Bu video-çarxlarla bağlı minlərlə vətəndaş şərhlərində onların da belə hallarla rastlaşdıqları deyir, həm də bu "süni toyuq yumurtaları və düyü"nun paytaxtın məşhur supermarketlərindən alındığı iddia edilir".

Azad İstehlakçılar Birlyinin sədri Eyyub Hüseynov da belə halların olduğunu təsdiqləyir: "Təəssüf ki, yerli bazarda saxta məhsullar çoxdur və onlar ölkənin aparıcı supermarketlərində satılır. Məs, kim tənbəllik etmirsə "İvanovka" firmasının adı ilə məhsul satır, amma bu məhsulların adı çəkilən firmaya hər hansı aididyyatı yoxdur".

Onun fikrincə, saxta məhsullar aşkar olunduqda Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi belə məhsulların ləğvi zamanı media mənsublarını da dəvət etməlidir ki, həmin məhsulların "hansısa satış nöqtəsinə getməsi" barədə söz-söhbət olmasın.

E.Hüseynov Hovruz bayramı ərəfəsində təşkil olunan yarmarkaların fəaliyyətini də dəyərləndirərək onların təşkilini diqqəti qiymətə nəzarətdən yayındırmaq manevri hesab edir.

QHT sədri bayram ərəfəsində təşkil olunan yarmarkalardakı qiymətlərin bahalığından da şikayət edir və deyir ki, dövlət fermerə yetişdirdiyi kartofu hansı qiymətə satmasını diqtə edə bilməz.

Eyni zamanda E.Hüseynov haqqında danışılan yarmarkaları rəsmi qurumların təşkil etdiyini vurğulayaraq burada qiymət bahalığını hansısa rəsmi qurumun yaratdığını bildirir.

E.Hüseynova görə, yarmarkalarda qiymətlərin baha olması ilə yanaşı, daha bir problem satılan məhsulların çoxunun keyfiyyətinin aşağı olmasındadır.

AİB sədri indiki qiymət bahalığı şəraitində bayram süfrəsi hazırlanmasının vətəndaşa neçəyə başa gəlməsi barədə də danışır.

E.Hüseynova görə, 4 nəfərdən ibarət azərbaycanlı ailəsinə ortabab Novruz bayramı süfrəsi hazırlaya bilməsi üçün ən azı 200 manat lazımdır.

AİB sədri deyir ki, bu məbləğ ancaq Novruz bayramına aid bişintlərə dair məbləğdir, digər ərzaq məhsullarına aid deyil.

Yerli mebel istehsalının "dərdləri"

"Yeni Müsavat" qəzetində "Ölkəmizə mebel idxalı artıb: yerli istehsalın problemi nədir?" sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir.

Müəllif mebel istehsalı və idxalı sahəsindəki məsələləri müzakirəyə çıxarır.

Müəllif deyir ki, mebel istehsalı dövlət başçısının prioritet elan etdiyi sahələrdən biridir: "Prezident İlham Əliyev hətta müşavirələrdən birində məmurları yerli mebellərdən istifadə etməyə çağırmışdı. Lakin qeyri-neft sektorunun inkişafı istiqamətində ciddi işlərin görüldüyü son iki il ərzində ölkəmizin mebel sahəsində idxaldan asılılığı nəinki azalıb, əksinə, artıb".

Yazı müəllifi rəsmi son statistikaya istinadən Azərbaycana mebel idxalının 16% artdığını, 2017-ci ilin eyni dövrü ilə müqayiasə mebel və onun hissələrinin ümumi idxalda 1,19% pay təşkil etdiyini bildirir: "Bu ilin yanvar-fevral ayları ərzində Azərbaycan 13,447 milyon ABŞ dolları dəyərində mebel və onun hissələrini idxal edib".

Müəllif mebel satıcılarına istinadən son illər yerli mebelə tələbatın azaldığını deyir, idxalın artmasına səbəb kimi gömrükdəki şəffaflaşmanı, ölkədə mebel hazırlanması üçün parça və s. bəzək detalları ilə bağlı xaricdən asılılığın aradan qalxmamasını göstərirlər: "Azərbaycanda mebel istehsal olunur, ancaq bir çox hissələri xaricdən gətirilir. Xarici materiallar keyfiyyət baxımından üstün olur, çünki onlarda texnika daha güclü inkişaf edib və mütəxəssisləri çoxdur. Mebellərin digər hissələri, güzgü, parçalar, bəzək elementləri isə birmənalı olaraq idxal olunur və ölkəmizdə bunların istehsalı yoxdur".

Müəllif yenə də satıcılara istinadən deyir ki, əhalinin əksər hissəsi maddi təminatına görə aşağı təbəqəyə məxsus olduğu üçün Bakı sexlərində yığılan mallara tələbat daha çoxdur, bu baxımdan son illər yerli istehsal artmaqdadır.

Amma yumşaq mebellərin Azərbaycanda baha olmasının səbəbi onun əsasını təşkil edən parça və içlik materiallarının Türkiyədən gətirilməsidir, çünki Azərbaycanda mebel istehsalı üçün lazım olan parça növləri demək olar ki, istehsal edilmir: "Bu baxımdan parçanın metri 5-20 manat arasında dəyişir, elə parça var ki, 40-50 dollara satılır. Yumşaq mebelin qiymətini də məhz parçanın qiyməti müəyyən edir və eyni modeldə olan divan dəstinin qiyməti parçasından asılı olaraq qat-qat baha başa gələ bilər".

Müəllif deyir ki, yerli mebel istehsalının daha bir problemi yerli sexlərdə yetərli texnikanın və mütəxəssislərin olmamasıdır, məs, eyni materialdan olan dördkünc oturacaqlı yerli istehsal olan stul 30 manatdırsa, onun oval formada olan xarici istehsalı 100 manata başa gəlir və qiymətlərdə ən azı 2-3 dəfə fərq yaşanır.

Müəllifə görə, yerli mebellərin start qiyməti 1200-2000 manatdan, xarici mebellərdə isə 3 min manatdan başlayır.