Müharibə iştirakçılarının və şəhid ailələrinin sosial müdafiəsinin artırılması üçün dövlətin kifayət qədər ehtiyatı var

Bakı/23.07.22/Turan: 2021-ci ilin payızından müharibə veteranları və əlillərinin, şəhid ailələrinin üzvlərinin rəsmi qurumların binaları qarşısında piketləri keçirilir. Etirazçılar sosial şəbəkələrdə və bəzi KİV-də öz fikirlərini bildirən ictimaiyyət tərəfindən dəstəklənib. Etirazların apofeozunu İkinci Dünya Müharibəsi veteranı Elvin Cəfərovun bu ay Sabirabadda intihar etməsi saymaq olar ki, bu da 2020-ci ildən bəri sayca 36-cı belə faciəvi hadisə oldu. Mərhum kasıblıq ucbatından ailəsini dolandıra bilmədiyini iddia edib.

Rəsmi olaraq bu haqda danışılmır, lakin ümumazərbaycan etirazının nəticəsi olaraq dünən xəbər yayılıb ki, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyində keçirilən kollegiya iclasında Vətən Müharibəsi şəhid ailələrinin və müharibə iştirakçılarının sosial dəstək tədbirlərini genişləndirmək niyyəti bəyan edilib.

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev əhalinin sözügedən kateqoriyalarına verilən güzəştlərin siyahısını sadalayıb: pulsuz mənzillər, avtomobillər, müalicə, protezlər, işədüzəltmə, sanatoriya xidməti. Ümumilikdə 100 mindən çox adana 193 min xidmət göstərilib.

Ola bilsin ki, verilən mənzillərin, avtomobillərin və digər xidmətlərin sayına görə Azərbaycan "bütün planetin önündə" durur. Lakin veteranlara, müharibə əlillərinə və şəhid ailə üzvlərinə verilən birdəfəlik və aylıq ödənişlər daha böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu parametr üzrə Azərbaycan vətəndaşları yaxın qonşulara həsəd apara bilərlər. Azərbaycanı Rusiya və Ermənistanla müqayisə edək: Azərbaycanda olduğu kimi, bu ölkələrdə də son onilliklər ərzində müharibələrdə zərər çəkmiş çoxlu sayda adam yaşayır.

Əvvəlcə məlumat verək ki, Azərbaycanda hərbi qulluqçunun ölümü zamanı sığorta kompensasiyası 11 min manatdır (6500 dollar). 4,4 manatdan 8,8 min manatadək sığorta ödənişləri müharibə əlillərinə hesablanır.

Orta hesabla 400 manat (235 dollar) həcmində aylıq müavinətlər xidmət stajından asılı olaraq həlak olanların ailə üzvlərinə, həmçinin onların aylıq 210 manatdan 300 manatadək (123-176 dollar) pensiyaları ödənilir.

Xəsarətlərə görə əlillik alanlar əlillik dərəcəsindən asılı olaraq 4400 manatdan (2580 ABŞ dolları) 8800 manatadək (5170 ABŞ dolları) kompensasiya alırlar.

Pul ödənişlərindən əlavə, müharibə zamanı həlak olan və ya əlil olanların həyat yoldaşları və uşaqları bir sıra digər imtiyazlar alırlar. Onlar universitetdə təhsil haqqından azaddırlar və vergi güzəştləri əldə edirlər.

Azərbaycanda sosial müdafiə göstəriciləri Rusiyaın ödənişlərindən xeyli geri qalır. Rusiyada Ukraynada həlak olanların ailəsi 7,4 milyon rubl (120 min dollar), eləcə də aylıq kompensasiya verilir. Yaralılara 3 milyon rubl və ya 52 min dollar ödənilir. Bundan əlavə, həlak olan hərbçilərin və güc qurumları əməkdaşlarıın ailələri üçün 5 milyon rubl (86 361 ABŞ dolları) məbləğində əlavə ödəniş müəyyən edilib.

Müvafiq olaraq, yaralamış güc strukturları əməkdaşları daha az- birdəfəlik 3 milyon rubl və aylıq kompensasiya alırlar.

Ermənistanda həlak olmuş zabitlərin  və ya birinci dərəcəli əlilliyi olan zabitlərin ailələri 82 milyon  dram (təxminən 170 000 ABŞ dolları) alırlar ki, bunun da 10 milyon  dramı (təxminən 20 000 ABŞ dolları) birdəfəlik, qalanı isə 20 il ərzində verilir.

Həlak olan gizirlərin və ya birinci dərəcəli əlillik dərəcəsi almış gizir ailələri təxminən 145 000 ABŞ dolları alacaq ki, bunun da bir hissəsi birdəfəlik verilir, qalan pullar isə 20 il ərzində hər ay bərabər şəkildə ödəilir.

Həlak olan kiçik gizirlərin və ya birinci dərəcəli əlilliyi olan kiçik gizirlərin və müddətli xidmət hərbi qulluqçularının ailələri təxminən 120 000 ABŞ dolları alacaqlar ki, bunun da kiçik hissəsi birdəfəlik verilir, qalan hissəsi isə 20 il ərzində hər ay bərabər ödənişlə verilir.

İkinci dərəcəli əlilliyi olan zabitlər 110 000 ABŞ dollarıa yaxın alırlar: birdəfəlik və sonra 20 il ərzində alırlar.

İkinci dərəcəli əlillik alan gizirlər eyni struktur əsasında təxminən 85 000 ABŞ dolları alırlar. İkinci dərəcəli əlilliyi olan gənc gizirlər və müddətli hərbi qulluqçular 60 000 ABŞ dolları alırlar və bu, 20 il müddətinə aylar üzrə verilir.

“Vətənin müdafiəçilərinə və onların ailələrinə dövlət qayğısı haqqında çox və ucadan danışılan Azərbaycanda pul ifadəsində bu qayğı niyə "kasıb Ermənistan"dan xeyli aşağıdır? - oxucu Nazim Əzimov Turan-a yazdığı məktubda soruşur.

Ola bilsin ki, fərqin səbəbi ödənişlərin müxtəlif strukturunda axtarmaq lazımdır. Ermənistanda həlak olan müddətli hərbi xidmət qulluqçularını ailələri 20 il ərzində 250 dollar alır, Azərbaycanda isə sıravi rütbəli şəhid ailələri minimum 125 dollar ödənişlə, lakin həlak olanın ailə üzvlərini həyatı boyunca təmin edilirlər.

Azərbaycan dövlətinin müharibə iştirakçılarına və onların ailə üzvlərinə sosial qayğıları üçün  ümumi dövlət xərclərinə əhalinin bu kateqoriyalarına verilən pulsuz avtomobillərin və mənzillərin dəyəri daxil edilməlidir.

Nazir Sahil Babayevin məlumatına görə, Birinci və İkinci Qarabağ müharibələri şəhidlərinin ailələrinə 12 mindən çox mənzil verilib. 2021-ci ildə 3000 mənzil, bu il 1500 mənzil verilib. Bu sosial müdafiə göstəricilərinə görə Azərbaycan Rusiya və Ermənistanı qabaqlayır.

Bununla belə, cəmiyyətin narazılığının səbəbi var, Azərbaycan dövlətinin Vətənin müdafiəçilərinə qayğısının pul ifadəsi nəticə etibarı ilə Ermənistan üzrə analoji məlumatlarla müqayisə edilsə belə, bu cür olmamalıdır. Çünki Azərbaycan "Avropanı qazla təmin edir", Ermənistan isə "qazı Rusiyadan alır".--0--