«Qanunsuz cərimələrin tədbiqinə tez-tez rast gəlinir»

Bakı/26.04.19/Turan: "Vergilər nazirliyində 3 görüş, məktublaşmalar, çoxsaylı zənglər, Azərbaycan Konstitusiya Məhkəməsinə iki məktub, zənglərdən, - bir sözlə altı aylıq ciddi mübarizədən sonra, nəhayət mənə qanuni amma haqsız kəsilmiş 40 manat cərimə ləğv olundu", - bunu Turana keçmiş jurnalist, hazırda işsiz olan Rafiq Məmmədli deyib. O, davam edib:

"Əlbəttə sual olunacaq ki, necə ola bilər ki, Azərbaycanın vergi orqanları qanuni kəsilmiş cəriməni ləğv edib, halbuki Azərbaycanda heç qanunsuz kəsilmiş cərimələrin ləğvi mümkün deyil. Məsələ burasındadır ki, bu cərimənin əslində vergi mükəlləfiyyəti ilə, ümumiyyətlə, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə qətiyyən əlaqəsi yoxdur. Və heç kimin ağlına belə gəlməz ki, bu gün yatıb sabah oyanacaqsan ki, səni 40 manat cərimə ediblər.

Söhbət "vətəndaşın yaşayış ünvanını dəyişib vergi orqanlarına xəbər verməməsi"ndən gedir. Yəni qeydiyyatını (propiska) dəyişib xəbər vermədiyi halda vətəndaşın cərimələnəcəyi ilə bağlı Vergilər Məcəlləsinə nə az-nə çox, düz 2 maddə bəndi (33.3 və 33.4) salınıb.

Təbii ki, mənim bu, mütləq dərəcədə antikonstitusion qaydadan xəbərim yox idi və qəti əminəm ki, tək-tək sadələşmiş vergi uçotunda olan sahibkarın bundan xəbəri var.

Bu qalmaqalın ən absurd cəhəti mənim işləmədiyimdir. Artıq neçə ildir ki, VÖEN-im də bağlı idi. Maraqlıdır ki, vergilərə yaşayış ünvanımın dəyişildiyini də elə özüm xəbər vermişəm, və bu da maraqlıdır ki, işləmədiyim barədə arayış alarkən...

Sonda vergi ödəyicilərinə səbirli olub axıra qədər ədalətsizliklə mübarizə aparmağı arzu edirəm, nə qədər uzun çəksə də, nə qədər köməksiz və ümidsiz olsanız belə mübarizədən çəkilməyin".

İqtisadçı Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, qanunsuz vergi cərimələrlə tez-tez rast gəlmək olar. Belə hallarda vətəndaş Vergilər Nazirliyinə birbaşa ya da fərdi sahibkarlarla işləyən departamentinə şikayət etməlidir. Əgər bu şikayətin nəticəsi qənaətbəxş olmayacaqsa və yaxud da sistem xətası olmayan qəsdən yazılmış cərimə olacaqsa məhkəməyə müraciət etmək lazımdır. "Çünki məhkəmələrdə onlarla, yüzlərlə buna bənzər işlər olsa, Vergilər Nazirliyi məcburən öz atdığı addımlardan çəkinəcək. Əks halda bu hadisələrin təkrarlanmasın ehtimalı artacaq", - Cəfərli bildirdi.

Ekspert qeyd etdi ki, bəzi hallarda bu hadisələr sistem xətasından baş verir. Qəsdən yazılmış qanunsuz cərimələr isə bir səbəbə görə yaranır. İqtisadçı deyir ki, çox zaman Vergilər Nazirliyinin müvafiq departamentlərinə öncədən tərtib olunmuş plan qoyulur ki, məsələn, VÖEN-lə çalışanlardan ay ərzində müəyyən məbləğ yığmaq lazımdır. "Bəzi hallarda bu pul yığılmır. Plan dolmayanda isə məcbur bu addımlar atılır və insanların adına borc yazırlar. Bu da biznes mühiti üçün çox zərərlidir".

Hüqüqşünas Əkrəm Həsənov isə hesab edir ki, fərdi sahibkarlar və hüquqi şəxslər uçot məlumatları dəyişəndə bu barədə vergi orqanlarına məlumat verməlidir. Bu ona görə edilir ki, lazım olan halda, sahibkarla inzibatçılıq aparmaq mümkün olsun. VÖEN-i bağlı olan vətəndaşa isə bu qayda şamil edilmir.

Həsənovun sözlərinə görə, məlumat vergi orqanlara uçot məlumatların verilməsilə bağlı müəyyən ziddiyat var. Çünki vətəndaş daimi yaşayış yerini dəyişirsə, bu Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən qeydiyyata alınır. "Bütün hökümət portalları avtomatlaşdırılıb. DİN bazasından bu məlumat sağlam məntiqə görə, Vergi Nazirliyinə getməlidir. Buna görə həmin səbəblə sahibkarı cərimə etməsi məsələsi nə dərəcədə düzgündür sual doğurur".