Çin yumşaq yanaşmaya diqqət yetirərək "kəmər və Yol" təşəbbüsünün 10-cu ildönümünü qeyd edir

İddialı "kəmər və Yol" təşəbbüsünün 10-cu ildönümünün təntənəli qeyd olunması zamanı Çin Daha ətraflı əməkdaşlıq strategiyasına keçidi qeyd etdi. "Kəmər və Yol" Təşəbbüsü çərçivəsində beynəlxalq əməkdaşlıq üzrə 3-cü yüksək səviyyəli forumda çıxış edən ÇXR Sədri Si Tszinpin "sərt" infrastruktur yanaşmasından qarşılıqlı məsləhətləşmələr, birgə tikinti, birgə istifadə, açıqlıq, ekoloji dayanıqlıq, dürüstlük, yüksək standartlar, insanların rifahı və davamlı inkişaf kimi prinsiplərə əsaslanan "yumşaq" yanaşmaya keçidin vacibliyini vurğulayıb.

Son on ildə "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsü konseptual çərçivədən beynəlxalq əməkdaşlıq və inkişaf üçün etibarlı platformaya çevrilmişdir. Təşəbbüsün coğrafi əhatə dairəsi Avrasiyadan Afrika və Latın Amerikasına qədər genişlənərək xeyli genişləndi. 150-dən çox ölkə və 30-dan çox beynəlxalq təşkilat "Kəmər və Yol"çərçivəsində birgə tikinti səylərində iştirak etmək üçün əməkdaşlıq müqavilələri imzalayıb.

Bu dəyişiklik, iştirak edən əhalinin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş bir çox təşəbbüs və proqramla layihənin sadə eskizlərindən hərtərəfli həyata keçirilməsinə keçid oldu.

Hər şey 2013-cü ildə prezident Xi Jinping "İpək Yolu İqtisadi Kəməri" olaraq bilinən Çin ilə Orta Asiya arasında əməkdaşlığı genişləndirmək fikrini açıqladığı zaman başladı. Təşəbbüs əvvəlcə tarixi İpək Yolunu xatırladan quru yollarına yönəldildi, daha sonra dəniz marşrutlarını və Şərqi Asiya ilə Avropa limanları arasında yüklərin sürətlə çatdırılması üçün Şimal dəniz yolundan istifadə edən "Buz İpək Yolu" nun müzakirələrini əhatə etdi.

Tez-tez yeni İpək yolu adlandırılan "Kəmər və Yol" təşəbbüsü nəqliyyat, logistika, ticarət və daha çoxunu əhatə edən layihələri əhatə edir, Ciddi inteqrasiyadan daha çox ümumi maraqlara əsaslanan Beynəlxalq İqtisadi əməkdaşlıq üçün zəmin yaradır. Xi Jinping-in mühüm xarici siyasət layihəsinə baxışı keçmiş Çin liderlərinin milli maraqları təşviq edən təşəbbüsləri irəli sürmək istəyini əks etdirir. Jiang Zemin Çin şirkətlərinin qlobal genişlənməsini müdafiə etdi, Hu Jintao isə Çinin dinc yüksəlişini vurğuladı.

Xi Jinping-in on il əvvəl tətbiq etdiyi "birləşmə strategiyaları" sistemi, iştirakçı ölkələrə təşəbbüs çərçivəsində bənzərsiz görmə və planlara töhfə verməyə imkan verir. Daxili infrastrukturunun çox hissəsi artıq qurulmuş ixrac yönümlü bir sənaye mərkəzi olaraq, Çin öz gücünü xaricə ixrac etməyə və istifadəsini təmin etməyə çalışır. "Kəmər və Yol" infrastruktur obyektləri Çin mallarının inkişaf etməkdə olan bazarlara daşınmasına xidmət edir və təbii ehtiyatların digər ölkələrdən Çinə ixracını asanlaşdırır, qarşılıqlı faydalı biznes həlləri yaradır və iştirakçı ölkələrdə iqtisadi böyüməyə kömək edir.

Ticarətlə yanaşı, "kəmər və Yol" təşəbbüsü avtomobil və dəmir yolları da daxil olmaqla Logistika zəncirlərinin və nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafını əhatə edir. Bu layihələr Mərkəzi Asiya, Qafqaz və Rusiya ölkələrinə transformasiyaedici təsir göstərmiş, onların nəqliyyat və ümumi infrastrukturunu yaxşılaşdırmış və onları Avropa ilə Asiya arasında mühüm əlaqələndirici əlaqələr kimi yerləşdirmişdir.

Buna baxmayaraq, Qərb siyasətçiləri və mütəxəssisləri tez-tez "Kəmər və Yol" təşəbbüsünə şübhə ilə yanaşaraq, Çinin təsirini genişləndirmək üçün bir vasitə kimi xarakterizə etdilər. Həm ABŞ, həm də Avropa Birliyi Çini inkişaf etməkdə olan ölkələri borc tələsinə salan və onları Pekindən həddən artıq asılı vəziyyətə gətirən bir strategiya tətbiq etməkdə günahlandırdı.

Təşəbbüs davam edən qlobal iqtisadi böhran və İran, Rusiya və bir neçə Orta Asiya ölkəsi kimi iştirakçı ölkələrdə infrastrukturun inkişafı ilə bağlı problemlər də daxil olmaqla çətinliklərlə üzləşsə də, ümidverici bir təşəbbüsdür. "Kəmər və Yol" un əsas komponenti olan Orta dəhliz boyunca yük daşımalarının artım tempi bu potensialı göstərir. 2021-ci ildə bu dəhliz üzrə konteyner daşımaları əvvəlki ilə nisbətən 52% artıb, 2022-ci ildə isə 2,5-ci illə müqayisədə 2021 dəfə artaraq 1,5 milyon ton təşkil edib. 2023-cü ilin birinci yarısında yük daşımalarının həcmi artıq 1,3 milyon tona çatıb, ilin sonunadək isə daha 2,5 milyon ton artacağı gözlənilir. Proqnozlara görə, orta müddətli perspektivdə Orta dəhliz üzrə yük daşımalarının həcmi ildə 10 milyon tona qədər artacaq.

Bundan əlavə, malların daşınma müddətinin azaldılmasında əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə edilmişdir. Qazaxıstan Sənaye Nazirliyinin məlumatına görə, dəhlizdən malların tranzitinin ilkin vaxtı 53 gün olub. Hal-hazırda mallar bu marşrutu 18 ilə 23 gün arasında daha qısa bir müddətdə həyata keçirir ki, bu da təşəbbüsün səmərəliliyi və uyğunluğu artırmaq öhdəliyini əks etdirir.

Bu, onu göstərir ki, "Kəmər və Yol" təşəbbüsü qlobal iqtisadi məkanı inkişaf etdirməyə və formalaşdırmağa davam edir. Mövcud olan problemlərə baxmayaraq, təşəbbüsün nailiyyətləri və böyümə potensialı onun müasir geosiyasi və iqtisadi şəraitdə əhəmiyyətini vurğulayır.