Əsabəli Mustafayev: «Bu il Avropa məhkəməsinin qərarları üzrə kompensasiyalar ödənilməyib»

Azərbaycandan Avropa Insan Hüquqları Məhkəməsinə göndərilən şikayətlər Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının bütün maddələrini əhatə edir. Ancaq son illər fundamental hüquqlarla - siyasi hüquq və azadlıqlarla bağlı şikayətlər daha çoxdur. Bu barədə  vəkil Əsabəli Mustafayev Turan agentliyinin “Çətin sual” proqramına müsahibəsində bildirib.

Vəkil özünün Avropa məhkəməsinə  göndərdiyi işlər arasında sərbəst toplaşma, ifadə azadlığı, azadlıq və şəxsi toxunulmazlıq hüququnun pozuntusu məsələlərinin çoxluq təşkil etdiyini deyib.

“Mən şikayətləri daha çox bu mövzuda göndərirəm. O cümlədən də Azərbaycandan seçki məsələləri ilə bağlı şikayətlər daha çox göndərilir”,- o qeyd edib.

2016-cı ildə Avropa məhkəməsi Əsabəli Mustafayevin göndərdiyi 22 iş üzrə qərar qəbul edib.

“Bunlardan böyük əksəriyyəti şəxsi azadlıq, şəxsi toxunulmazlıq hüququnun pozuntusudur. Yəni, qanunsuz həbslə bağlıdır. Sərbəst toplaşma hüququnun pozuntusudur. 19 iş üzrə verilən qərarlar bu mövzudadır. Bir də ədalətli seçki hüququnun pozuntusudur. 3 iş isə mülkiyyət hüququ ilə bağlıdır. Daha doğrusu, yerli məhkəmələrin qərarlarının yerinə  yetirilməməsi ilə bağlıdır. 2015-ci ildə də təqribən belə bir spektr idi - ədalətli seçki, sərbəst toplaşmaq hüququnun pozuntusu, mitinqlərdə iştirak və qanunsuz həbslərlə bağlı qərarlar idi”.       

O hesab edir ki, Azərbaycanda Avropa məhkəməsinə şikayətləri hazırlayan vəkillərə, hüquqşünaslara hakimiyyət tərəfindən böyük basqılar var.

“Nümunələr göz qabağındadır. Bu sahədə məktəb qoymuş İntiqam Əliyevin uzun müddət həbsdə olması, indi də təqiblərə məruz qalması. Ofisi bağlıdır, işləyə bilmir, ölkədən çıxa bilmir. Sonra digər şəxslər (son illər Avropa məhkəməsi ilə çox ciddi işləyən Xalid Bağırov Vəkillər Kollegiyasından çıxarılıb) Vəkillər Kollegiyasından çıxarılır. Mənə gəldikdə isə rəhbərlik etdiyim və pulsuz hüquqi yardımla məşğul olan qeyri- hökumət təşkilatının (QHT) fəaliyyətinin dayandırılması bir az da Avropa məhkəməsinə şikayətlərin tərtibatı ilə bağlı idi. Sonra ölkədən çıxışıma qadağa qoyulması, bank hesablarıma qadağa qoyulması ancaq Avropa məhkəməsinə işləməyimlə bağlıdır. Son zamanlar bu kimi təzyiqlər ciddiləşib, bu sahədə yumşalma yoxdur, basqılar artır. Lakin biz yenə dözüb işləyirik”, - vəkil qeyd edib.         

Ə.Mustafayev Avropa məhkəməsinin qərarlarının yerinə  yetirilməsində  də problemlərin olduğunu deyib: “Avropa məhkəməsinin qərarlarının icrası iki istiqamətdə aparılır. Biri maliyyə məsələləri, yəni kompensasiya olaraq maddi və mənəvi ziyanın ödənilməsi, bir də ki hüquqi tədbirlərin görülməsidir. Əvvəllər Azərbaycan hökuməti konpensasiyaları vaxtında ödəyirdi. Amma ümumi tədbirləri və bir çox hallarda isə fərdi tədbirləri həyaya keçirmir”.   

Onun dediklərinə görə, məhkəmə insan hüquqlarının pozuntusu kimi hansı məqamları qəbul edibsə hökumət də onunla bağlı ümumi tədbirlər görməlidir.

“Bir var fərdi tədbirlər. Tutaq ki, insan qanunsuz həbsdədirsə həbsdən buraxılmalıdır. Bir də var, ümumi, yəni gələcəkdə  seçki hüququnun pozulmaması üçün hökumətin  etməli olduğu işlər: seçki komissiyalarının tərkibini dəyişməlidir, seçki qanunvericiliyində dəyişikliklər etməlidir. Bu, ümumi tədbirlərdir, yerinə yetirilmir. Fərdi tədbirlərə gəlincə, məsələn qərarın İlqar Məmmədovun azadlığa buraxılması hissəsi icra olunmur”.

Vəkilin Avropa məhkəməsinə indiyədək göndərdiyi 300 işdən  76-ı üzrə qərar çıxarılıb.

“Bunların heç birində ümumi tədbirlər icra olunmayıb. O cümlədən, hətta fərdi tədbirlər, tutaq ki, əmlakın qaytarılması ilə bağlı qərar da icra olunmayıb. Azərbaycanla bağlı bu sahədə böyük nöqsanlar var”.

Ə.Mustafayevin sözlərinə görə, Azərbaycan hökumətinin 2016-cı ildə Avropa məhkəməsinin qərarlarında əks olunan kompensasiyaları da ödənilməyib.

“Bu il isə Avropa məhkəməsinin qəbul etdiyi qərarlar üzrə demək olar ki, heç bir iş üzrə maliyyə kompensasiyası (ilin əvvəlindəki bir- iki işi çıxmaq şərti ilə) ödənilməyib. Məsələn, məndə olan 22 iş üzrə kompensasiya (300 min avro)  ödənilməyib, gözləyirik. Hər dəfə Prezident Administrasiyasına yazırıq. Hər dəfə də deyirlər ki, yaxın zamanlarda problem həll olunacaq”, - o qeyd edib. -03B-