Dünya liderləri Baydenin prezidentlik yarışından geri çəkilmək qərarına reaksiya verir

The Guardian: Dünya liderləri Joe Biden-in bu il yenidən seçilmək istəməyəcəyini elan etməsinə ABŞ-ın nəsillər boyu keçirilən ən qeyri-adi prezident kampaniyasında vitse-prezident Kamala Harrisi dəstəkləməklə cavab verməyə başlayıblar.

ABŞ-ın müttəfiqləri, ABŞ-da hələ də davam edən gərgin siyasi müzakirələrə toxunmadan, onun beynəlxalq təhlükəsizlik tərəfdaşı kimi işini müzakirə edərək, Baydenin onilliklər ərzində ictimai xidmətinə böyük qiymət verdilər.

ABŞ-da seçki kampaniyası Ukrayna və Qəzzada böyük münaqişələrin davam etdiyi, hər iki tərəfin Çinlə artan böyük güc rəqabəti barədə xəbərdarlıq etdiyi və Avropalı müttəfiqlərin Rusiyanın revanşist siyasətindən və Donald Trampın “Birinci Amerika” siyasətinin potensialından narahat olduğu mühüm məqama təsadüf edir.

“Hörmətli prezident @JoeBaden,” Polşanın Baş naziri Donald Tusk X-də yazıb, “Siz Polşanı, Amerikanı və dünyanı daha təhlükəsiz və demokratiyanı daha güclü edən bir çox çətin qərarlar qəbul etdiniz. Bilirəm ki, son qərarınızı açıqlayanda da eyni motivlərlə hərəkətə keçdiniz. Yəqin ki, həyatınızdakı ən çətin şeydir."

Böyük Britaniyanın Baş naziri Keir Starmer Baydenin qərarına "hörmət etdiyini" dryib və onun karyerasını "gözəl" adlandırıb.

"Mən prezident Baydenin qərarına hörmətlə yanaşıram və onun prezidentliyinin qalan müddətində birgə işimizi səbirsizliklə gözləyirəm" deyib Starmer.

Almaniya kansleri Olaf Şolts X-də yazıb: “Dostum prezident Co Bayden çox şey əldə etdi: ölkəsi, Avropa, bütün dünya üçün. Onun sayəsində transatlantik əməkdaşlıq sıxlaşdı, NATO gücləndi, ABŞ bizim üçün yaxşı və etibarlı tərəfdaşa çevrildi. Onun yenidən namizəd olmamaq qərarı hörmətə layiqdir”.

Keçən həftə Rusiya ilə müharibənin üçüncü ilində Baydenlə NATO sammitində görüşən Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski deyib ki, “Ukrayna prezident Baydenə Ukraynanın azadlıq uğrunda mübarizəsinə verdiyi davamlı dəstəyə görə minnətdardır. Birləşmiş Ştatlarda ikitərəfli dəstək kritik əhəmiyyətə malik olub və olmaqda davam edir”.

Bu həftə Vaşinqtonda gözlənilən Benyamin Netanyahu Baydenlə münasibətlərini getdikcə gərginləşdirsə də, digər tanınmış İsrail rəsmiləri bu qərarı yüksək qiymətləndiriblər.

İsrailin keçmiş baş naziri Naftali Bennett Baydeni İsrailin “əsl dostu” adlandırıb. Müdafiə naziri Yoav Qallant da Baydenə "illər ərzində İsrailə göstərdiyi sarsılmaz dəstəyə" görə təşəkkür edib: "Sizin davamlı dəstəyiniz, xüsusən də müharibə zamanı əvəzolunmaz olub. Rəhbərliyinizə və dostluğunuza görə minnətdarıq”.

Kanadanın Baş naziri Castin Trüdo Baydeni “böyük insan” adlandırıb və “onun gördüyü hər şey ölkəsinə olan sevgisindən irəli gəlir” deyib, Yeni Zelandiyanın baş naziri Kristofer Lakson isə Baydenə rəhbərliyinə görə təşəkkür edib və prezidentin “həyatını xalqa həsr etdiyini” deyib.

ABŞ-ın rəqibləri Baydenin rekordunu tənqid edib və onu dünyada artan gərginliyin arxasında durmaqda ittiham ediblər.

“Bayden bütün dünyada və öz ölkəsində, ABŞ-da problemlər yaradıb. Seçilməyəcəyini gördüyü üçün seçkiləri gözləmədən istefa verir”, - Rusiya Dövlət Dumasının lideri, Vladimir Putinin müttəfiqi Vyaçeslav Volodin bazar günü jurnalistlərə bildirib.

“Bayden Ukraynada başlayan müharibəyə, Avropa ölkələrinin iqtisadiyyatlarının məhvinə, Rusiya və digər ölkələrə qarşı sanksiya siyasətinə görə məsuliyyət daşımalıdır”, - deyə Volodin bildirib.

Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov bildirib ki, Rusiya üçün ən vacib şey Ukraynadakı müharibədə öz məqsədlərinə nail olmaqdır.

"Seçkilərə hələ dörd ay var və bu, çox şeyin dəyişə biləcəyi uzun müddətdir" dedi Peskov Shot News-a müsahibəsində. “Biz səbirli olmalıyıq və baş verənlərə diqqətlə baxmalıyıq. Bizim prioritetimiz xüsusi hərbi əməliyyatdır”, - deyə Peskov qeyd edib.

Baydeni dəstəkləyənlərdən bəziləri ehtiyatlı davrandılar və qarşıdan gələn seçkilərdə bitərəf qaldılar.

“Bu, şübhəsiz ki, ölkəsinə onilliklər ərzində xidmət etmiş dövlət xadiminin qərarıdır” deyə Çexiyanın baş naziri Petr Fiala yazıb. “Bu, şəxsi nöqteyi-nəzərdən məsuliyyətli və çətin bir addımdır, lakin bundan da dəyərlidir. İki güclü və bərabər namizəd arasında demokratik rəqabətin yaxşı bir prezident yetişdirəcəyinə inanıram”.