İranda keçirilən prezident seçkilərində iki namizəd iştirakdan imtina edib

AP:  İranda prezident seçkilərində iki namizəd ölkə qarşıdan gələn səsverməyə hazırlaşarkən cümə axşamı yarışdan geri çəkilib, bu da sərt xətt tərəfdarlarının mərhum prezident İbrahim Rəisinin yerinə seçkilərdə vahid namizədin ətrafında birləşmək cəhdi idi.

53 yaşlı Əmirhüseyn Qazizadə Haşemi öz namizədliyini geri götürüb və digər namizədləri “inqilab cəbhəsinin güclənməsi üçün” eyni şeyi etməyə çağırıb, dövlət xəbər agentliyi IRNA çərşənbə günü axşam bildirib.

Qazizadə Haşemi Rəisinin vitse-prezidentlərindən biri, Şəhidlərə və Qazilərə Yardım Fondunun rəhbəri olub.

O, 2021-ci il prezident seçkilərində iştirak edib və 1 milyona yaxın səs toplayaraq sonuncu yerdə qərarlaşıb.

Cümə axşamı Tehran meri Əlirza Zəkani də əvvəllər Rəisinin bu vəzifəyə seçildiyi 2021-ci il seçkilərində olduğu kimi, namizədliyini geri götürüb.

Zakani islahatçı namizəd Məsud Pezeşkianı nəzərdə tutaraq keçmiş prezident Həsən Ruhaninin “üçüncü administrasiyasının formalaşmasına mane olmaq üçün” istefa verdiyini bildirib.

Pezeşkian 2015-ci ildə Ruhaninin dövründə dünya gücləri ilə nüvə sazişi imzalayan İranın keçmiş xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərifin dəstəyi ilə namizədliyini irəli sürür.

Bu cür geri çəkilmələr İranda prezident seçkilərinin son saatlarında, xüsusən də səsvermədən əvvəl son 24 saatda, kampaniyalar mitinqsiz məcburi sakit dövrə girəndə tez-tez olur.

Seçicilər cümə günü seçki məntəqələrinə gedəcəklər.

Yarışı tərk edən iki namizəddə sonra yarışda dörd namizəd iştirak edir.

Təhlilçilər ümumiyyətlə seçki yarışını üçtərəfli mübarizə kimi qiymətləndirirlər.

Ekspertlər deyirlər ki, iki sərt xətt tərəfdarı, keçmiş nüvə müzakirəçisi Səid Cəlili və parlamentin spikeri Məhəmməd Bağır Qalibaf eyni blok uğrunda mübarizə aparır.

Daha sonra özünü Ruhani və keçmiş prezident Məhəmməd Hatəmi kimi digər islahatçı fiqurlarla və 2009-cu ildə Yaşıl Hərəkat etirazına rəhbərlik edənlərlə əlaqələndirməyə çalışan ürək cərrahı Pezeşkian var.

İranın ali dini lideri Ayətullah Əli Xameneinin başçılıq etdiyi teokratiya öz mövqeyini qoruyub saxlayıb, oonlara görə, qadınların və ya ölkə hökumətinin səsverməsində köklü dəyişikliklərə çağıran heç kəsin seçkidən iştirakı bəyənilmir.

Lakin son günlərdə Xamneyi səsvermədə “maksimum” iştiraka çağırıb, eyni zamanda Pezeşkian və müttəfiqlərinə ABŞ-a güvənməmək üçün üstüörtülü xəbərdarlıq edib.

May ayında Rəisinin ölümü ilə nəticələnən helikopter qəzasından sonra İranın paytaxtında keçirilən seçkilərə geniş ictimai laqeydlik hökm sürür. Təxminən on il əvvəl Tehranın nüvə sazişinin İranı dünyanın qalan hissəsi üçün açacağına söz verdikdən sonra iranlılar ağır iqtisadi şərait, ümumiyyətlə, İslam Respublikasının İsrailə ilk birbaşa hücumunu başlatdığı Yaxın Şərqdə və daha qeyri-müəyyən vəziyyətlə üzləşirlər.

İran da indi uranı silah səviyyəsinə yaxın zənginləşdirir və istəsə, bir neçə növ nüvə silahı istehsal etmək üçün kifayət qədər urana malikdir.

Məhdud seçki imkanları, eləcə də İranın məcburi hicab ilə bağlı qadınlara qarşı davam edən repressiyasından geniş narazılıq bəzilərini səsvermədə iştirak etməyəcəklərini deməyə məcbur edir.