İranın xarici işlər naziri ABŞ-ı İsrailə Suriyadakı konsulluğa hücum etmək üçün “yaşıl işıq yandırmaqda” ittiham edib

AP: İranın xarici işlər naziri bazar ertəsi ABŞ-ı İsrailə onun Suriyadakı konsulluğuna zərbə endirməkdə və iki general da daxil olmaqla yeddi İran əsgərini öldürməsi üçün “yaşıl işıq yandırmaqda” ittiham edib.

Hüseyn Abdullahian Tehranın vədini təkrarlayaraq deyib ki, İsrailin hücumuna cavab verəcək. Bu, İsrailin Qəzzada və Livanla sərhədində İsrailə qarşı döyüşən silahlı qrupları dəstəkləyən İranın hərbi rəsmilərinə hücumlarının artması kimi görünür.

“Hizbullah” lideri Həsən Nəsrullah bazar ertəsi çıxışında İranın dəstəklədiyi qruplaşmanın Tehranın İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Qüds Qüvvələrinin yüksək rütbəli hərbi rəsmisi general Məhəmməd Rza Zahedinin ölümü ilə nəticələnən hücuma hərbi reaksiyasını dəstəklədiyini təsdiqləyib və müharibənin Yaxın Şərqin qalan hissəsinə yayılması ilə bağlı narahatlığı artırıb.

Qəzzada altı ay əvvəl başlayan müharibədən bəri İsraillə Livan “Hizbullah”ı arasında toqquşmalar daha tez-tez baş verir. Qəzzanı idarə edən və oktyabrın 7-də İsrailə hücum edən HƏMAS-ı da İran, həmçinin Suriya və İraqda ABŞ hərbi bazalarını və mövqelərini hədəfə alan İraq milislərinin birgə qrupu dəstəkləyir.

İsrail mütəmadi olaraq İranın hərbi rəsmilərini və müttəfiqlərini hədəfə almasına baxmayaraq, Zahidinin ölümü 2020-ci ildə Bağdadda “Qüds” Qüvvələrinin rəisi general Qasım Süleymaninin ABŞ pilotsuz təyyarəsinin hücumu nəticəsində öldürülməsindən sonra Tehrana vurulan ən böyük zərbə oldu.

Suriyalı həmkarı Faysal Mekdad ilə görüşərkən Əmirabdollahian Dəməşqdə jurnalistlərə deyib: "Mən buradan, Dəməşqdən çox yüksək səslə demək istəyirəm ki, Amerika baş verənlərə görə məsuliyyət daşıyır və cavab verməlidir". Əmirabdollahyan həmçinin prezident Bəşər Əsədlə də görüşüb, Qəzza və bütövlükdə bölgədəki vəziyyəti müzakirə edib, deyə Əsəd administrasiyası bəyanat yayıb.

Günün əvvəlində yaxınlıqdakı binada yeni konsulluq idarəsinin açılışını edən İranın xarici işlər naziri iddialarını Vaşinqtonun və “iki Avropa ölkəsinin” diplomatik binaya hücumu pisləməməsi ilə əsaslandırıb.

Onun sözlərinə görə, hücumun pislənilməməsi “Vaşinqtonun bu cinayəti törətmək üçün İsrailə “yaşıl işıq yandırdığını göstərir”.

Bayden administrasiyası israr edir ki, hava hücumu barədə əvvəlcədən məlumatı olmayıb. Vaşinqton İsrailin mühüm hərbi müttəfiqidir.

İran hədəflərinə hücumları nadir hallarda etiraf edən İsrail Suriya paytaxtına hücumla bağlı heç bir şərh verməyib. Lakin Pentaqonun sözçüsü Sabrina Sinq keçən həftə deyib ki, ABŞ İsrailin məsuliyyət daşıdığını düşünür.

İlkin olaraq, zərbələrdən sonra İran dövlət mediası Zahidinin 2016-cı ilə qədər Livan və Suriyadakı Qüds Qüvvələrinə rəhbərlik etdiyini bildirib.

Daha sonra bazar ertəsi ictimaiyyət qarşısında çıxış edən “Hizbullah” lideri Həsən Nəsrullah Zahidinin Livan qrupunun əsas fiqurlarından biri olduğunu və kiçik Aralıq dənizi ölkəsində üç-dörd illik müddətə xidmət etdiyini deyib.

Nəsrullah, eləcə də Suriya və Tehranın digər əsas müttəfiqləri İranı dəstəkləməyə sadiq olduqlarını bildiriblər.

“Bu, İranın təbii haqqıdır. İslam Respublikasının belə bir cavabı (konsulluğa hücuma) qəbul etməsi təbiidir”, - deyə Nəsrullah bildirib.

Nəsrullah deyib ki, Zahidinin ilk müddəti 2002-ci ilə qədər davam edib, o zaman o, İsrailin Livanın cənubundan çəkilməsinə nəzarət edib və “Hizbullah”ın genişlənməsinə kömək edib. Zahidinin ikinci müddəti Suriyada vətəndaş müharibəsinə çevrilən üsyandakı ən ağır döyüşlərin bəziləri fonunda gəlib, burada Tehran və Rusiya Əsədi müxalif qüvvələrə qarşı dəstəkləməkdə mühüm rol oynayıblar. Zahidinin son səlahiyyət müddəti 2020-ci ildə başlayıb və ölümü ilə başa çatıb.

Gərgin Livan-İsrail sərhədində “Hizbullah” yaraqlıları ilə İsrail əsgərləri arasında qarşıdurmalar HƏMAS-ın İsrailin cənubuna hücumundan bir gün sonra, oktyabrın 8-də başlayıb.

“Hizbullah” lideri bildirib ki, toqquşmalar başlayanda Zahidi cəbhə xəttində “Hizbullah” döyüşçülərinə qoşulmaq istəyib, lakin buna icazə verilməyib.

Bazar ertəsi səhər saatlarında İsrailin Livanın cənubuna endirdiyi hava zərbələri “Hizbullah”ın gizli “Radvan” bölməsinin elit komandiri Əli Əhməd Hüseyni öldürüb. “Hizbullah” Hüseynin ölümünü elan edib, lakin onun üzvlərinin ölümünü necə ictimailəşdirdiyinə uyğun olaraq, vəziyyət və ya qrupdakı rolu haqqında heç bir məlumat verməyib.

Bu günə qədər öldürülən ən yüksək səviyyəli silahlılardan biri olan Hüseynin öldürülməsi İranın xarici işlər nazirinin Suriyaya səfəri ərəfəsində baş verib.

İsrail “Hizbullah”ı özünün ən ciddi təcili təhlükəsi hesab edir, Onun İsrailin istənilən nöqtəsini vura biləcək təxminən 150.000 raketi olduğu bildirilir. Suriyada 12 ildir davam edən qarşıdurmada döyüşmüş minlərlə döyüş qabiliyyətinə malik döyüşçünün daxil olduğu qrup müxtəlif növ hərbi pilotsuz təyyarələri də idarə edir.

Yanvarda İsrail təyyarələri “Hizbullah”ın onilliklər boyu bu qruplaşmanın yanında vuruşmuş və onun ən böyük döyüşlərində iştirak etmiş digər “Radvan” komandiri Vissam əl-Tavili vuraraq öldürüb.

“Hizbullah” Qəzza zolağında atəşkəs əldə edildikdən sonra raket atışlarını dayandıracağını və bununla da İsrail və HƏMAS arasında müharibəyə son qoyacağını bildirib. İsrail rəsmiləri “Radvan” qüvvələrinin sərhəd bölgəsindən geri çəkilməsini tələb edir ki, on minlərlə köçkün israilli evlərinə qayıda bilsin.

Vaşinqton və Paris 2006-cı ilin yayında bir ay davam edən müharibədən sonra “Hizbullah” və İsrail arasında növbəti genişmiqyaslı müharibənin qarşısını almağa ümid edərək Livan-İsrail sərhədində döyüşlərə son qoymaq üçün diplomatik həll yolu tapmağa çalışırlar.

Müharibənin Livana yayılma riski “Hizbullah” və onun ən səs-küylü rəqibi olan millətçi Xristian Livan Qüvvələri partiyası arasında ölkə daxilində mövcud siyasi gərginliyi daha da artırıb.

Bazar ertəsi Livan ordusu bir gün əvvəl Livanın şimalında oğurlanmış yerli Livan Silahlı Qüvvələri rəsmisinin ölümünü elan etdikdən sonra vəziyyət daha da pisləşdi. Livan ordusu Paskal Süleymanın avtomobilini oğurlamağa cəhd edərkən onu qaçırıb öldürməkdə ittiham olunan üç suriyalını saxladığını bildirib.

Livan Qüvvələri partiyası ordunun dediklərini şübhə altına alıb və bunun siyasi sui-qəsd olduğuna inandıqlarını bildirib.

Nəsrullah çıxışında “Hizbullah”ı adam oğurluğunda əli olmaqda ittiham edən xristian partiya üzvlərini və müttəfiqlərini kəskin tənqid edib, bunu “əsassız” və təhlükəli ritorika adlandırıb.