Siyasətin “sağı-solu” qalmazkən

Demokratik atmosferdəki siyasət hər cür manevrlərə açıqdır və açıq olmalıdır. Təki toplum mənəviyyatını aşındırıb şəxsi mənafelər güdülməsin. Zamanın gətirib-gəldiyi siyasi təşəbbüs formullarından qaçmaq siyasətçinin intiharına bərabərdir.

Təkrar edirəm: söhbət demokratik mühitdəki siyasətdən gedir. Yox,deyəsən,düz ifadə etmədim: anti-demokratik mühitdə hansı siyasətdən söhbət gedə bilər? Demokratiyanın qaydalarının işlədiyi Türkiyə siyasətində də durum fərqli deyil.

Son 10 ilin prosesləri siyasi paradiqmanı dəyişdirmədi. Yox,onu demirəm; son 10 ilin prosesləri Türkiyədə klassik anlamdakı “sağ-sol” məfhumlarını böyük ölçüdə aradan qaldıraraq bir vaxtlar siyasətin də mətbuatın da tamamilə əks qütbündə durmuş insanları və siyasi qurumları eyni çizgiyə gətirdi: məsələn,milliyyətçi mənşəli Meral Akşener ilə sol mənşəli Kemal Kılıçdaroğlu eyni ittifaqda birləşərkən yanlarında mühafizəkar siyasətin ən təcrübəli adamı Temel Karamollaoğlunu görürük.

Daha radikal siyasi addım İstanbul bələdiyyəsinə seçkidə yaşandı  və kürd təmayüllü Halkların Demokratik Partiyası açıq şəkildə elan etməsə də “demokratiyanın qələbə çalması” naminə Kılıçdaroğlu-Akşener-Karamollaoğlu ittifaqının namizədi İmamoğluya səs verərək iqtidarın   güclü namizədinin  ağır məğlubiyyətə məruz qalmasına səbəb oldu.

İqtidar bütün siyasi manevləri açıq və ya gizli şəkildə tədavülə daxil etsə də əks tərəfdəki ittifaqı hələ ki, sarsıda bilmədiyi kimi haqsız hücumlar ittifaqın genişlənməsi sahəsində yeni həmlələri də özüylə gətirib-gəlir.

AKP sədri və dövlət başçısı Erdoğan bu manevrləri yaxşı bildiyi kimi demokratik siyasətin verdiyi imkanlar çərçivəsində indiyə qədər o manevrləri böyük ustalıqla etmiş siyasətçidir. Və bu günkü Türk siyasətində 45-50 il əvvəlin paradiqması və tələbləriylə siyasət yürütmüyə çalışan yeganə lider, deyəsən, radikal milliyyətçi qanadın lideri Devlet Bahçelidir.

Cəlil Məmmədquluzadənin “Danabaş kəndinin əhvalatları” povestini təhlil edərkən mərhum Yaşar Qarayev, Xudayar bəyin kəndini “Yel əsməyən, yarpaq titrəməyən, ictimai sürətin yeganə ölçüsünün eşşək olduğu bir məkan” kimi xarakterizə etmişdi; görünür,radikal milliyyətçilərin lideri də Türkiyəni sərhədləri qapalı bir məkan saymağa davam edir. Amma bütün hallarda  demokratik siyasi mühitin dinamizmi prosesləri elə istiqamətlərə yönləndirə bilir ki, yarım əsrlik siyasi inadın bir anda heç bir dəyəri qalmır.

Bax, ana müxalifətdəki Cümhuriyyət Xalq Partiyasının sədri Kemal Kılıçdaroğlunun Türk milliyyətçiliyinin simvollaşmış şəxsiyyəti Alparslan Türkeşin xanımına təşəkkür etmək üçün onun evinə getməsi siyasətin indiyə  qədər atılmış ən radikal addımlarından biri oldu.Və həm də ironik örnək kimi.

Çünki 16 illik  həbs həyatından sonra məhz Devlet Bahçelinin sayəsində əfvlə azad edilən mafiya lideri ana müxalifət partiyasının sədrini ölümlə təhdid edərkən Türk milliyyətçiliyinin simvol şəxsiyyətinin xanımının  45-50 il əvvəlki siyasət məntiqinə görə - o mafiya liderinə dəstək verməsi lazım olduğu halda  tam əks qütbdəki o qadın 1970-ci illərdə də hətta bü gün də düşmən kimi görülən partiyanın liderini dəstəklədi.

Kemal Kılıçdaroğlu yüksək siyasi və insani mədəniyyət göstərırək Seval Türkeşi evində ziyarət etməklə Türkyədə bir çox yeni gəlişmənin qapısını araladı.

Xatırlatmaq yerinə düşərdi ki, Türk siyasətində təsir gücünü qoruyan Türkeş ailəsini öz tərəfinə çəkmək üçün ilk həmləni AKP sədri Erdoğan edərək 2011-ci ildəki seçkidə 34 yaşlı Ahmet Kutalmış Türkeşi İstanbuldan millət vəkili seçdirmişdi.

Cənab Erdoğan 7 iyun 2015-ci ildə isə Alparslan Türkeşin Milliyyətçi Hərəkat Partiyasındakı böyük oğlu Tuğrul Türkeşi AKP-yə dəvət edərək  nazir kreslosu vermişdi (Tuğrul bəy hələ də AKP millət vəkilidir, ögey qardaşı Ahmet Kutalmış isə 2015-ci ildəki seçkini gözləmədən AKP-dən ayrılmışdı, hal-hazırda aktiv siyasətdə deyil).

Bir vaxtlar siyasətin tamamilə əks qütblərində yer almış siyasət aktyorlarının indi birinin  o birinə dəstək verməsi, bunun əvəzində dəstək verilmiş şəxsin dəstək verəni evində ziyarət etməsi Türk siyasətini  nəhəng buzların ərimə prosesinə tərəf aparır. Demokratik siyasətin naturası bunu tələb etdiyi kimi ölkə də bu manevlərlərlə  güclənir, siyasət vətəndaşlara güvən verir.

Nöqsanlarına baxmayaraq, siyasətin bu cəhətləriylə Türkiyə Balkanların,Orta Şərqin,Qafqazın ən irəlidəki ölkəsidir.

Mayis Əlizadə