Türkiyə xarici işlər naziri Suriyanın gələcəyinə dair işarələr verdi: birlik və ehtiyatlılıq çağırışı

Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidan bazar günü Dohada etdiyi genişmiqyaslı çıxışında, Suriyanın gələcəyini son nəticədə suriyalıların özlərinin formalaşdıracağını bəyan etdi. Onun çıxışı, Ankaranın Suriyanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə olan sədaqətini vurğulamaqla yanaşı, müharibədən əziyyət çəkmiş ölkənin bərpasında beynəlxalq əməkdaşlığa çağırışını da ifadə etdi.

“Suriyalılar bunu təkbaşına bacara bilməzlər; beynəlxalq ictimaiyyət onlara dəstək olmalıdır,” - deyə Fidan bölgənin sabitləşdirilməsi üçün kollektiv fəaliyyətə çağırış etdi.

Fidan çıxışı zamanı Suriya lideri Bəşər Əsədin harada olması barədə birbaşa şərh verməkdən çəkinərək, “Onun harada olduğunu bilmirəm. Yəqin ki, Suriyadan kənardadır,” - deyə bildirdi.

Nazir Türkiyənin prioritetlərini açıqladı: Suriyanın milli birliyinin qorunması, onun suverenliyinin təmin edilməsi və ərazi bütövlüyünün müdafiəsi. O, həmçinin milyonlarla məcburi köçkün suriyalının yenidən öz vətənlərinə qayıtmasının əhəmiyyətini vurğuladı.

Fidan bölgədə artan gərginliklər fonunda bütün regional və qlobal aktorları “ehtiyatlı və soyuqqanlı” davranmağa çağıraraq, qeyri-sabitliyin dərinləşməsinə qarşı xəbərdarlıq etdi.

“Biz bölgəni daha da qeyri-sabitliyə sürükləməməliyik,” - deyə o bildirdi.

Fidan güclü idarəetmənin zəruriliyini vurğulayaraq, Suriyanın dövlət institutlarının qorunmasını və müxalif qüvvələrin birləşməsini tələb etdi. “Yeni hökumət inklüziv yanaşmaya əsaslanmalıdır və bütün müxalif qüvvələr dərhal birləşməlidir,” - deyə o qeyd etdi.

Suriyanın müxalif qüvvələrinin müxtəlifliyini qəbul edən Fidan, mövcud koordinasiya mexanizmlərinin inkişaf etdiriləcəyini vəd etdi. O, Suriyanın gələcək rəhbərliyi ilə Türkiyənin və qonşu ölkələrin əməkdaşlıq edəcəyini vurğuladı.

Fidan İŞİD və PKK kimi terror təşkilatlarının Suriyanın həssas vəziyyətindən istifadə etməyə çalışması ilə bağlı sərt mövqe nümayiş etdirərək, Ankaranın ayıq-sayıq olduğunu vurğuladı.

“Amerikalı dostlarımız bizim həssaslığımızdan, xüsusilə YPG/PKK mövzusunda xəbərdardırlar. Bu qrupların Türkiyəyə hər hansı bir təhdidinə qətiyyətlə cavab verəcəyik,” - deyə o bildirdi.

Fidan, PKK-nın Suriyadakı qollarının siyasi prosesdə qanuni tərəf kimi tanınması ehtimalını istisna edərək, bunu “heç bir halda qəbulolunmaz” adlandırdı.

Bununla belə, o, bu qruplar ilə Suriyanın şimalında fəaliyyət göstərən və müxalifətin bir hissəsi olan qanuni kürd partiyaları arasında fərq qoyduğunu bildirdi.

Nazir, Suriyanın gələcək rəhbərliyini bütün azlıqlara, o cümlədən xristianlara, kürdlərə və qeyri-müsəlmanlara ədalətli münasibət göstərməyə çağırdı. O, həmçinin kimyəvi silah ehtiyatlarının və əlaqəli materialların qorunmasının əhəmiyyətini vurğuladı.

Fidan, Astana sülh prosesinin rejimə islahatlar üçün əhəmiyyətli bir imkan verdiyini, lakin rejimin bunu istifadə edə bilmədiyini bildirdi.

“Rejim tədricən dağılaraq çökməyə başladı,” - deyə o qeyd etdi və 2016-cı ildə Astana prosesi ilə təmin olunan “qiymətli vaxtın” səmərəli istifadə olunmadığını təəssüflə ifadə etdi.

Fidanın çıxışı, Suriyada birlik və inklüzivlik üçün göstərilən səyləri əks etdirərək, təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı qətiyyətli mövqeni qorumağın əhəmiyyətini vurğuladı.