Genişləndirilmiş Cənubi Qafqaz qaz kəmərində ARDNŞ-nin payı arta bilər

2017-ci ildə “Şahdəniz-2” yatağı işlənməyə başlayanda Azərbaycan Avropa qaz bazarının əsas iştirakçılarından biri olacaq. Bu barədə Azərbaycan Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Fərhad Məmmədov Bakıda “Xəzər hövzəsində enerji təhlükəsizliyinin təmini və mühüm enerji infrastrukturlarının mühafizəsində NATO-nun rolu” mövzusunda beynəlxalq konfransda bildirib.

Onun sözlərinə görə, hazırda ARDNŞ 500 mln istehlakçısı olan ən gəlirli və hüquqi cəhətdən tənzimlənən bazara – Avropaya etibarlı çıxış yaradılması üzərində işləyir. 

Azərbaycan 2017-ci ildə Avropa bazarına çıxıb ildə 10 mlrd m3, 2025-ci il üçün 2 dəfə çox qaz satmaq istəyir. 

“Şahdəniz” yatağında 1,2 trln m3 təsdiqlənmiş qaz ehtiyarı var. “Abşeron”, “Naxçıvan”, “Şəfəq”, “Asiman” və “Zəfər-Məşəl”, eləcə də ARDNŞ-nin kəşf etdiyi “Ümid” və “Babək” yataqları nəzərə alınsa, ölkənin ehtiyatları 4  trln m3, sübut edilmiş ehtiyatlar 2,3 trln m3 edir. 

Azərbaycanın ixrac strategisyasından danışan Məmmədov qeyd edib ki, ölkə “Şahdəniz”dən başlayıb Avropaya kimi bütün zəncirdə iştirakını təmin etmək istəyir. 

Cənubi Qafqaz qaz kəmərinin indiki imkanları ilə qane olmayan ARDNŞ Azərbaycan ərazisində yeni kəmər çəkməklə onun genişləndirilməsinə çalışır. Bu sistem Azərbaycan qazının nəqlini ildə 30 mlrd m3-ə çatdırmağı, gələcəkdə Mərkəzi Asiya qazını da nəql etməyi planlaşdırır. 

Bu təşəbbüsün iki səbəbi var: əvvəla , 2017-ci ildən sonra “Şahdəniz”dən artan qaz həcmini nəql etmək üçün infrastruktur lazım olacaq. Yaxın perspektivdə ölkədə qaz istehsalı ildə 50 mlrd m3-ə çatacaq. Bundan başqa, qaz infrastrukturunun genişləndirilməsi ona türkmən qazının da qoşulması və Transxəzər qaz kəmərinin həyata keçirilməsi imkanı ilə diktə edilir. 

"İkincisi, Cənubi Qafqaz qaz kəmərinin genişləndirilməsi layihədə ARDNŞ-nin payını artırmağa şərait yaradır", - deyə Məmmədov qeyd edib. 

Digər tərəfdən, Azərbaycan Türkiyə ilə TANAP layihəsinə başlayır. “Şahdəniz” konsorsiumu bunu dəstəkləyir. ARDNŞ bu layihəyə BP, Statoil və Total-ı cəlb edib və payının 29%-i onlara verib, səhmlərin 51%-i saxlayıb. 20% isə Türkiyənin Botaş və  TPAO şirkətlərinindir.

* Cənubi Qafqaz qaz kəməri (SCP – Səngəçal teminalından Gürcüstan-Türkiyə sərhədinə kimi) 2004-2006-cı illərdə çəkilib. Ona $1,1 mlrd investisiya qoyulub. Uzunluğu 680 km, illik buraxılış qabiliyyəti 7,2 mlrd m3-dir. ARDNŞ-nin konsorsiumda 10% payı var. --06C--