Qazaxıstan neft dollarlarından Azərbaycandan daha rasional istifadə edir

Qazaxıstan rəhbərliyi neft dollarlarından Azərbaycandan daha rasional istifadə edir. İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzinin sədri Qubad İbadoğlunun Gəlirlərə Nəzarət İnstitutunun (ABŞ) dəstəklədiyi layihə çərçivəsində Almatıdakı çıxışını belə xülasə etmək olar. 

Qazaxıstan neftçiləri 2025-ci ildən neft hasliatının azalacağını göszləyirlər. Bizdə tənəzzül 2011-ci ildən başlayıb. Qazaxıstanda bu il 81 mln, gələn il 90, 2025-ci ildə  135 mln ton neft çıxarılacaq. 2030-cu ildə bu həcm 110 mln ton olacaq. 

Bundan başqa, 2013-cü ildə büdcə gəlirlərinin 25%-i neft sektorunun payına düşəcək. Azərbaycanda bu göstərici 73% olacaq. Qazaxıstan hökuməti büdcə kəsirinin 7,2%-i Neft Fondu hesabına doldurur, 2020-ci ildə bu rəqəm 3% olacaq. 

Azərbaycan büdcəsinin 2010-cu ildə 38%, 2011-ci ildə 44%-i neft transfertləri hesabına olub. Səbəbə budur ki, Neft Fondu dövlət başçısının sərəncamındadır. Qazaxıstanda isə neft hasilatından asılı olmayaraq $8 mlrd həcm müəyyən edilib. Ona görə bu ölkədə transfertlər 20%-i keçmir və ildən-ilə azalır. Azərbaycanda büdcədə neft dollarlarının xüsusi çəkisi 60%-dir. 

Qazaxıstanın Neft Fondu $55 mlrd vəsait yığıb, aktivlərin idarə edilməsindən faizlər ARDNF-dəkindən 2 dəfə yüksəkdir. 

Amma ARDNF-nin şəffaflığı və aktivlərin idarə edilməsinin hesabatlılığı Qazaxıstandakından yüksəkdir. ARDNF-nin daimi fəaliyyət göstərən virtual informmasiya resursu var, Qazaxıstanda o yoxdur. --17D—