BP və Azərbaycan hakimiyyəti münasibətlərindəki gərginliyin səbəbi nədir?

Azərbaycan hakimiyyəti və ölkənin bir sıra əsas enerji layihələrinin operatoru olan BP şirkəti arasında münasibətlər, görünür, yeni gərginlik mərhələsinə keçir.

Dünən 1news.az hökumətyönlü informasiya agentliyi BP haqqında tənqidi məqalə yerləşdirib. Məqalənin sonunda Azərbaycan hakimiyyətinin “Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağının işlənməsi üzrə konsorsiumda operator olan BP-nin başqa şirkətlə əvəz olunması məsələsini müzakirə etdiyi bildirilir.

Turan-da olan qeyri-rəsmi məlumata görə, parlamentin bir sıra deputatları noyabrın 30-da Milli Məclisdə dövlət büdcəsi layihəsinin hesablanması zamanı BP-nin ünvanına tənqidlə çıxış etmək niyyətindədirlər.

Çox güman ki, şirkətin konkret öhdəliklərini yerinə yetirməməsi və neft hasilatının kəskin şəkildə azalması tənqid obyekti olacaq. Prezident İlham Əliyev bu barədə hələ iki ay əvvəl danışırdı.

Məlumatlı mənbələr həmçinin bildirirlər ki, BP və Azərbaycan hökuməti arasında gərginliyin səbəbi Britaniya şirkətinin TANAP (Transanadolu Qaz Kəməri) layihəsində ona təklif olunan paydan narazı olmasıdır.

SOCAR 80 faizlik payının 12 faizini BP, 12 faizini Statoil şirkətinə, daha 5%-ni isə Total-a verməyə hazırdır.

Bir müddət əvvəl yerli və xarici KİV-lər BP-nin TANAP-da SOCAR-dan sonra ikinci yeri tutmaq, ən azından Bakı-Tbilisi-Erzurum qaz kəməri layihəsində pay iştirakı qədər – 25,5% almaq istədiyini bildirirdilər.

Lakin bu, Azərbaycan tərəfi qane etmir və buna cavab olaraq BP “Şahdəniz” yatağının işlənməsi üzrə “Mərhələ-2”nin başlanmasına icazə verməkdən yayınır. Bu yataqdan çıxarılacaq qaz TANAP-la nəql edilməlidir.

Digər tərəfdən, Azərbaycan Bakı-Tbilis-Erzurum boru kəməri layihəsində hazırda 10 faiz təşkil edən payını artırmaq istəyir.

Aydındır ki, bu məsələdə də Azərbaycan hökuməti və bu layihənin operatoru olan BP arasında fikir ayrılıqları var.

Hələlik BP AÇG-də operatorluğuna yenidən baxılması ehtimalı haqqında məlumatları şərh etmir.

Bununla belə, belə bir informasiyanın yayılması “BP-ni kim əvəz edə bilər?” sualı doğurur.

Qeyri-rəsmi məlumatlara görə, bu rola namizədlərdən biri Amerikanın Exxon şirkəti ola bilər və Azərbaycan hakimiyyəti artıq bu şirkətlə danışıqlar aparır.

Maraqlıdır ki, bir il əvvəl Exxon Mobil-in İsveçrə şöbəsini SOCAR şirkəti alıb. -0-