«Kiçik» aqrar təsərrüfatların böyük problemləri

“Azərbaycan Respublikasında sitrus meyvəçiliyinin inkişafına dair 2018–2025-ci illər üçün Dövlət Proqramı” 2018-ci ilin fevral ayında qəbul edilmişdir. Qəbul edilmiş dövlət proqramının icra müddəti 2024-cü ildə, yəni bu il başa çatır. Belə ki, sənəddə qeyd edilmişdir ki, “Dövlət Proqramının icrası nəticəsində 2025-ci ilədək sitrus meyvələri istehsalı həcminin 100 min tona çatdırılması nəzərdə tutulur”.

Dövlət Gömrük Komitəsinin təqdim etdiyi məlumata əsasən, apardığımız hesablamalar göstərdi ki, 2024-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə yeyinti məhsullarının idxal dəyəri 11,4% artmışdır. Belə ki, bu ilin 9 ayında ölkəyə 1 milyard 755 milyon 823 min dollar dəyərində yeyinti məhsulları idxal edilmişdir ki, bu da keçən ilin anoloji dövrü (1 milyard 576,1 milyon dollar) ilə müqayisədə 179,7 milyon dollar çoxdur. Qeyd etləliyəm ki, bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycan tarixində ilk dəfədir ki, rekord məbləğdə yeyinti məhsulları idxal edilmişdir. Onu da qeyd etməliyəm ki, yeyinti məhsulları idxalı son 5 ildə 52,5%, son 10 ildə isə 2,4 dəfədən çox artırmışdır.

Dövlət Statistika Komitəsi rəsmi internet səhifəsində göstərir ki, Azərbaycanda 2024-cü ilin sentyabr ayında istehlak qiymətləri indeksi 2023-cü ilin sentyabr ayına nisbətən 103,5 faiz, o cümlədən qida məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 102,9 faiz, qeyri-qida məhsulları üzrə 101,9 faiz, əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlər üzrə 105,7 faiz təşkil etmişdir.

Dövlət Statistika Komitəsinin yaydığı məlumatda görə, 2024-cü ilin yanvar-avqust aylarında ölkədə 239,4 ton barama istehsal olunub ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 32,9 faiz azdır. Qeyd etməliyəm ki, 2024-cü ildə barama istehsalının azalacağı ilin əvvəlindən bəlli idi. Ona görə ki, 2024-cü ildə əvvəlki illərdən fərqli olaraq kümçülərə xeyli az ipəkqurdu toxumu paylanmışdı. Belə ki, 2021-ci ildə dövlət tərəfindən kümçülərə əvəzsiz olaraq 14 min 700 qutu, 2022-ci ildə 11 min 130 qutu, 2023-cü ildə 11 min 500 qutu, 2024-cü ildə isə barama istehsalçılarına cəmi 9 min qutu ipəkqurdu toxumu paylanmışdı. Gördüyünüz kimi bu 2021-ci illə müqyisədə 2024-cü ildə kümçülərə əvəzsiz paylanan qutuların sayı 5700 ədəd, yəni 38,7% azalmışdır.