Kassym-Jomart Tokayevin vaxid Türkdilli dünyanın  vizyonu

Qazaxıstan Prezidenti Kassym-Jomart Tokayev Şuşada, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının qeyri-formal zirvə toplantısında, "Nəqliyyat, kommunikasiya və iqlim fəaliyyəti vasitəsilə dayanıqlı gələcək qurmaq" mövzusunun üzv ölkələrin ümumi maraqlarına xidmət etdiyini vurğuladı. Tokayev, bu görüşün Türkdilli xalqların rifahını artırmaq, yeni inkişaf sahələri kəşf etmək, qardaşlıq əlaqələrini gücləndirmək və regional sabitliyi təmin etmək məqsədi daşıdığını bildirdi.

Təşkilatın hazırkı sədri olaraq Qazaxıstan, qrupun fəaliyyətlərinin səmərəliliyinin artırılmasında mühüm rol oynayıb. Tokayev, ölkəsinin Təşkilatın beynəlxalq statusunu yüksəltmək və "TURKTIME!" şüarı altında əməkdaşlığı artırmaq öhdəliyini vurğuladı. Diqqətəlayiqdir ki, təxminən 40 tədbir təşkil olunmuş, sosial siyasət, hüquq mühafizə, təhsil, texnologiya, innovasiya və sənaye sahələrində yeni əməkdaşlıq mexanizmləri təqdim edilmişdir.

Tokayev, Qazaxıstanın paytaxtında sentyabr ayında keçiriləcək 5-ci Dünya Köçəri Oyunlarını elan etmək fürsətindən istifadə etdi. Bu oyunlar Türkdilli mədəniyyətin qeyd edilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur və Prezident bütün qardaş ölkələrin idmançılarını bu möhtəşəm yarışlarda iştirak etməyə dəvət etdi.

Qlobal təhlükəsizlik və sabitlik mövzusuna toxunan Tokayev, Türkdilli xalqlar arasında həmrəyliyin vacibliyini qeyd edərək, Qazaxıstanın sülh yolu ilə münaqişələrin həllinə sadiqliyini təsdiqlədi. O, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh səylərindəki müsbət inkişafları qeyd etdi və Qazaxıstanın bu iki ölkə arasında sülh danışıqlarına ev sahibliyi etməyə hazır olduğunu yenidən bildirdi.

Qlobal siyasi və iqtisadi dəyişikliklər fonunda Tokayev, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının statusunun gücləndirilməsini çağırdı. O, Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu daxilində ticarət və yük daşımalarının genişləndirilməsinin vacibliyini vurğuladı və bu dəhliz boyunca konteyner trafikin 2023-cü ildən bəri ikiqat artdığını bildirdi. Qazaxıstan, Azərbaycan ilə əməkdaşlıqda, dəmir yolu idarələrinin inteqrasiyasını həyata keçirmiş, nəticədə Orta Dəhliz boyunca yük daşımaları əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır.

İqtisadi sahədə Tokayev, maliyyə sektorunda əlaqələrin gücləndirilməsini müdafiə etdi və Türkdilli Mərkəzi Banklar Şurasının və Türkdilli patent təşkilatının yaradılmasını təklif etdi. O, yeni açılan Türkdilli İnvestisiya Fondunun bölgənin iqtisadiyyatı və investisiya mənzərəsinə müsbət təsir göstərəcəyinə əminliyini ifadə etdi.

Tokayevin çıxışının digər əsas mövzusu kommunikasiya inkişafı oldu. O, Xəzər dənizinin dibi boyunca fiber-optik kabelin çəkilməsi üçün davam edən səyləri təfərrüatı ilə izah etdi, bu layihənin regional əməkdaşlığı və sosial-iqtisadi inkişafı artıracağını bildirdi. Prezident, süni intellekt sahəsində kadrların hazırlanmasının vacibliyini vurğuladı, ixtisaslaşmış məktəblər şəbəkəsinin yaradılmasını planlaşdırır və Mərkəzi Asiyada IT startapları ilə məşğul olan Astana Hub Texnologiya Parkının potensialından istifadə etməyə çağırdı.

İqlim dəyişikliyi ilə bağlı Tokayev, onun təsirlərinin idarə edilməsinin təcili olduğunu vurğuladı və qlobal temperatur artımının yüksək ehtimalı olduğunu qeyd etdi. O, Qazaxıstanın iqlim məsələlərində Türkdilli ölkələrlə əməkdaşlıq etməyə hazır olduğunu ifadə etdi və Azərbaycanda keçiriləcək COP29 iqlim konfransında fəal iştirak etməyi planlaşdırdıqlarını bildirdi. Bundan əlavə, Qazaxıstan 2026-cı ildə Regional İqlim Sammitinə ev sahibliyi edəcək və bu sammitin Xəzər və Aral dənizlərinə təsir edən ətraf mühit problemlərini həll etməyi hədəfləyəcəyini bildirdi.

Tokayev, sammitin əhəmiyyətli məsələlərin müzakirəsini asanlaşdırmaq rolunu vurğuladı və bu görüşlərin Türkdilli dünyanın beynəlxalq nüfuzunu artırmağa və xalqlar arasında əlaqələri gücləndirməyə əhəmiyyətli töhfə verdiyinə inandığını bildirdi.