İlham Əliyev: XXI əsr türk dünyasının inkişaf əsri olmalıdır

Prezident İlham Əliyev, Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-rəsmi sammitinin iştirakçılarını səmimi qarşılayaraq, bu tarixi Şuşa şəhərində keçirilən tədbirin əhəmiyyətini vurğuladı. "Hamınızı ürəkdən salamlayıram," dedi Əliyev. "Azərbaycan, Qarabağa xoş gəlmisiniz."

"Nəqliyyat əlaqələri vasitəsilə dayanıqlı gələcək qurmaq və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə" mövzulu sammit, Azərbaycanın Türk dünyasında daha sıx əlaqələr qurmaq istiqamətində səylərini göstərdi. Əliyev, bu illik qeyri-rəsmi sammitin keçirilməsi təşəbbüsünə dəstək verdiklərinə və Şuşaya dəvəti qəbul etdiklərinə görə təşəkkürünü bildirdi.

"Azərbaycan həmişə Türk dünyasının yaxın birləşməsi, onun siyasi, iqtisadi və hərbi gücünün artması və qlobal arenada güc mərkəzinə çevrilməsi üçün çalışıb," dedi Əliyev. O, Türk Dövlətləri Təşkilatının qlobal güc mərkəzi olmalı olduğunu vurğuladı və regionun geniş coğrafi ərazisini, pozitiv demoqrafik dinamikanı, hərbi potensialı, zəngin təbii sərvətləri və müasir infrastrukturunu qeyd etdi.

Sammitin Şuşada keçirilməsinin simvolik əhəmiyyəti, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpasından sonra gəlir. Əliyev şəhərin tarixini, 1992-ci ildə Ermənistan tərəfindən işğalından 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı azad olunmasına qədər olan dövrü xatırlatdı. "Şuşanın işğalı Azərbaycan xalqı üçün böyük bir faciə idi," dedi. "Azərbaycan ordusu 300-dən çox şəhər və kəndi azad etdi və 8 noyabr 2020-ci ildə Şuşanın azad olunması ilə bu proses zirvəyə çatdı."

Əliyev Şuşanın mədəni əhəmiyyətini vurğuladı, onun 2021-ci ildə Azərbaycanın mədəni paytaxtı elan olunmasını və 2023-cü ildə Türk dünyasının, 2024-cü ildə isə İslam dünyasının mədəni paytaxtı olaraq tanınmasını qeyd etdi. Sammitdə Azərbaycan və digər Türk dövlətləri arasında yaxın əlaqələrin daha da gücləndirilməsini simvolizə edən Qarabağ Bəyannaməsinin imzalanması planlaşdırılır.

"Böyük Qayıdış" proqramını müzakirə edən Əliyev, azad olunmuş ərazilərin yenidən məskunlaşdırılması istiqamətində səyləri detallandırdı. "Təxminən 8,000 keçmiş məcburi köçkün Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda şəhər və kəndlərə qayıdıb," o dedi, və  ilin sonuna qədər daha 20,000 nəfərin qayıdacağını planlaşdırdıqlarını bildirdi.

Əliyev, Türk dövlətlərinin dəstəyini yüksək qiymətləndirərək, Türkiyə, Özbəkistan, Qazaxıstan və Qırğızıstan prezidentlərinin azad olunmuş ərazilərə səfərlərini vurğuladı. O, həmçinin Türk Dövlətləri Təşkilatının büdcəsini və strukturunu artırmaq üçün Azərbaycanın maliyyə töhfəsini elan etdi.

Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizinin genişləndirilməsi prioritet məsələ kimi vurğulandı, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tutumunun artırıldığını və artan yük axını ilə bağlı yeni gəmilərin tikildiyini qeyd etdi. Əliyev, Laçında Azərbaycanın doqquzuncu beynəlxalq hava limanının açılışını və Ələt Beynəlxalq Ticarət Limanının genişləndirilməsi planlarını açıqladı.

Enerji sahəsində, o cümlədən bərpa olunan enerji mənbələri və enerji səmərəliliyi sahəsində strateji tərəfdaşlığı da qeyd etdi və Avropa ilə Asiya arasında fiber-optik telekommunikasiya marşrutu yaratmağı hədəfləyən Rəqəmsal İpək Yolu layihəsini vurğuladı.

Gələcəyə baxaraq, Əliyev sammit iştirakçılarını bu il Bakıda keçiriləcək COP29 konfransına dəvət etdi, Azərbaycanın qlobal həmrəylik və konsensusun gücləndirilməsinə sadiqliyini vurğuladı. O, sammitdə qəbul edilən qərarların Türk dünyasının birliyini gücləndirəcəyinə və Türk Dövlətləri Təşkilatının beynəlxalq nüfuzunu artıracağına inandığını bildirdi.

"Biz geniş bir coğrafi ərazini əhatə edirik," deyə Əliyev yekunlaşdırdı. "Zəngin və qədim tariximiz, mədəniyyətimiz və ənənəvi dəyərlərə bağlılığımız bizim böyük sərvətimizdir. 21-ci əsr Türk dünyasının inkişaf əsri olmalıdır."